Emoties

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Emotionele problemen bij zorgvragers

leerdoelen

• Emoties en emotionele problemen herkennen bij de zorgvrager 
• Een zorgvrager bij emotionele problemen begeleiden met behulp van de 5 stappen van het begeleidingsproces.
  
• Kan de valkuilen benoemen in het begeleiden bij emotionele problemen
• Kan vertellen wat coping en coping strategieën inhoud
• Kan benoemen wat eenzaamheid inhoud
• Welke soorten eenzaamheid er zijn
• Kan verschillende soorten oorzaken van eenzaamheid benoemen

Wat verstaan jullie onder emoties?

Welke emoties ken je?

Emoties

Emoties

Wat zijn emoties?

•  Innerlijke ervaringen of gevoelens die spontaan opkomen of worden opgeroepen door een bepaalde situatie.
• Heftige emoties gaan meestal gepaard met lichamelijke reacties of uitingen in gedrag (zweten, rood hoofd, huilen, schreeuwen, weglopen) 
• Denk aan rouw en verliesverwerking
• Ieder uit zich ander

Stelling 

Emoties horen niet op de werkvloer thuis. 

Iedereen is wel eens emotioneel, ook in de zorg. Je mag en kunt je gevoelens en emoties zeker uiten. Dat hoort erbij zelfs: zonder gevoel geen goede zorg. Je hebt niet voor niets inlevingsvermogen. Als je gevoelens en emoties ‘gepast’ zijn, bevordert dat het contact en het begrip. Je lacht mee met een vrolijke collega, je krijgt tranen in je ogen van het verhaal van een verdrietige cliënt. Ook dan communiceer je professioneel, want je hebt contact én je hebt regie over je emoties.

Emotionele problemen

• Ontkenning (zeggen dat iets er niet is)
• Opstandigheid (Verzet tegen de situatie, situatie dringt niet door)
• Neerslachtigheid (sombere, zwaarmoedige stemming)
• Depressie (bedroefdheid, pessimisme, gebrek aan zelfvertrouwen)
• Stemmingswisselingen (wanneer te lang duren emotioneel probleem)
• Verborgen emoties (niet uiten, beleven en ervaren van emoties)
• Primaire (1e reactie) en secundaire (opvolgend op de eerste) emoties

Ondersteunen bij emotionele problemen

• Nodig om gebeurtenissen te verwerken (geestelijk) gezond blijven
• Alle emoties (ook negatief) voelen en gekend worden
• Bij onderdrukken/vastklampen kunnen emotionele problemen ontstaan 
• Voorbeeld: woedeaanvallen, depressie, stemmingswisselingen, klachten, eenzaamheid, sociale uitsluiting enz.

Evalueren

Acties en interventies

Plan maken en afstemmen

Analyseren  (behoefte aan zorg vaststellen)

Observeren en signaleren

Valkuilen

• Oplossen (NIVEA)
• Bagatelliseren
• Vergelijken
• Beoordelen/veroordelen
• Dramatiseren

Gaan mannen en vrouwen hetzelfde om met emoties?

Vrouwen gaan anders om met emoties. Ze praten er bijvoorbeeld wat meer over. Dat komt doordat hun limbisch systeem nog meer in contact staat met de prefrontale cortex, dan bij een man.

Het is absoluut niet zo dat mannen weinig emoties hebben of heel rationeel zijn. Ook mannen kunnen sterke emoties voelen. Het brein werkt bij een vrouw alleen iets anders dan bij een man, in die zin dat de hersenverbindingen anders zijn.

Wat wordt bedoeld met coping?

Coping

• Coping is het Engelse woord voor ‘iets aankunnen’ of ‘ergens mee kunnen omgaan
• De vaardigheden die nodig zijn om met stressvolle situaties zoals ziekte om te gaan, worden ook wel copingvaardigheden genoemd

Deze copingsvaardigheden hebben invloed op de manier waarop mensen reageren op ziekte

 

Opdracht

Iedereen heeft zijn eigen manier om een situatie aan te kunnen of er mee om te gaan. Zoek individueel op;

• Wat wordt bedoeld met coping strategie
• Welke verschillende coping strategieën er zijn 

Coping-strategieën

Er zijn verschillende strategieën:

• Probleemgerichte coping: Je probeert het probleem op te lossen.
  
• Emotiegerichte coping: Je probeert de gevoelens die door het probleem worden veroorzaakt, te veranderen.
  
• Actieve coping: Je wil de situatie aanpakken.
  
• Passieve coping: Je bent afwachtend en laat de situatie over je heen komen.

Welke coping strategie herken je bij je eigen? Kan je dit uitleggen?

Wat zou je als verzorgende kunnen doen bij emotionele problemen?

Wat kun je doen?

• Luisteren, wat is het echte probleem? Eigen mening voor je houden
• Vragen stellen, ook aan de omgeving. 
• Uitnodigende en open houding
• Hulp inschakelen (geestelijke zorg, maatschappelijk werk, Instanties zoals schuldhulpverlening, voedselbank enz)
• Eerlijk zijn
• Veiligheid bieden

Opdracht tweetal

In je leven maak je leuke en mindere leuke gebeurtenissen mee. 

Kom je in situaties die je aangrijpen omdat ze je blij maken of juist verdrietig. 

Soms is een gebeurtenis zo indrukwekkend dat het je leven verandert. 

Voor deze lesopdracht maak je met z’n tweeën een keuze tussen een gedicht schrijven, een rap bedenken of een songtekst schrijven op een bestaande melodie. 

Jullie beschrijven wat jullie heeft geraakt en/ of herinneringen oproept aan een mooie, positieve, blije of juist verdrietige, pijnlijke levensgebeurtenis. 

Jullie eindproduct is een gedicht, rap, of liedje die je gaat presenteren/zingen met z’n tweeën voor de klas.

Verslag 

• Waarom hebben jullie gekozen voor een gedicht, rap of liedje?
• Welke regels of zinnen uit de tekst spreken jullie aan of hebben een betekenis voor jullie?
  
• Welke gedachten en/ of gevoelens komen bij jullie op tijdens het lezen van de tekst?
  
• Hoe helpt het lezen van de tekst jullie bij het omgaan met de herinnering aan de speciale gebeurtenis?
  
• Welke copingstrategie gebruik je als je op een creatieve manier mensen helpt om te gaan met moeilijke situaties of gebeurtenissen?

 Werk de vragen uit in een verslag.

Voeg je eindproduct (gedicht, rap, liedje) toe aan je verslag.

Vragen / Feedback