KT1 Module 3 Les 2 Allergie

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Periode 3

BBL DA1V

Lesindeling

1. Welkom + Osiris (5 min.)
2. Lesindeling en lesdoelen (5 min.)
3. Theorie 
4. Huiswerk en afsluiting (5 min)

Lesdoelen

Je weet hoe een allergische reactie ontstaat en welke processen in het lichaam plaatsvinden

Je kent de geneesmiddelen die bij een allergie kunnen worden voorgeschreven/gebruikt

Literatuur

Medische terminologie, anatomie en fysiologie hoofdstuk 14

Medische Kennis, hoofdstuk 12

Inleiding Medische Kennis hoofdstuk 8

Geneesmiddelenkennis voor doktersassistenten, hoofdstuk 5 & 9.2

Allergie

Kwart van de Nederlandse bevolking heeft er last van. Dit percentage neemt toe.

Het lichaam reageert op een specifieke manier op een prikkel. Normaal is deze niet schadelijk, maar nu wel. Prikkel heet allergeen.

 Allergeen is bijvoorbeeld huisstofmijt, pollen, kiwi, nootjes, mug.

Allergie: last van eigen afweer systeem. Je maakt antistoffen tegen een allergeen= ontstekingsreactie. NIET: overgevoelig zijn/ ergens niet tegen kunnen

Allergie ontwikkelen

Het lichaam ontwikkelt een allergie, sensibilisatie. Dit kan jaren duren.  

1. Het allergeen stimuleert de bloedcellen om IgE te produceren

2: IgE = immunoglobuline (eiwit) = antistof

3: De combinatie  van allergeen (bijv. pollen) en antistof (IgE), hecht aan een mestcel, maakt deze kapot en daardoor komt histamine vrij

Mestcellen

Mestcellen liggen overal in je huid. 

Deze cellen bevatten een reservoir 

antistoffen welke worden losgelaten 

als een ontstekingsreactie wordt 

opgewekt. Histamine is de bekendste

antistof in een mestcel.

Normale functie histamine: zorgt voor weefselherstel bij een ontsteking, bevordert aanmaak adrenaline, zorgt voor hersenfunctie alert zijn, maagzuurproductie

Wat zijn allergenen?

Allergenen zijn in principe onschadelijke stoffen die van buiten het lichaam afkomstig zijn. Afhankelijk van de manier waarop men er mee in aanraking komt, kunnen allergenen onderverdeeld worden in zes categorieën:

Inhalatieallergenen, pollen van grassen en bomen of huisstofmijten

-Voedingsmiddelen, koemelk, kippenei of pinda’s

-Insectengif, wespen- en bijensteken

-Geneesmiddelen, antibiotica

-Contactallergenen, nikkel in horlogebandjes

-Beroepsallergenen, tarwemeel bij bakkers

De meeste allergenen bestaan uit eiwitten die gewoon in de natuur voorkomen. Nadat deze stoffen het lichaam zijn binnengekomen (via de neus, de mond en/of de huid) kunnen ze, bij mensen die daarvoor gevoelig zijn, allergische klachten veroorzaken

Inhalatie allergeen

Voedingsmiddelen

Insecten gif

Geneesmiddelen

Contactallergeen

Beroepsallergeen

pollen

koemelk of pinda's

wespensteek

penicilline 

nikkel (bijv. in sieraden)

tarwemeel bij bakkers

Allergie

Allergische klachten worden veroorzaakt doordat allergenen het afweersysteem prikkelen (allergene prikkels).

In veel gevallen treden de klachten daar op waar het allergeen het lichaam binnen komt.

Wanneer nikkel bijvoorbeeld in contact komt met de huid vindt de allergische reactie in de huid plaats. Daarentegen geven pollen van grassen of bomen die het lichaam via de neus binnenkomen klachten zoals niezen en jeuk aan de neus.

Vervolg

Mestcellen: liggen overal in je huid. Deze cellen bevatten een reservoir antistoffen welke worden losgelaten als een ontstekingsreactie wordt opgewekt. Histamine is de bekendste antistof in een mestcel.

Voorbeeld: hooikoorts is een ontsteking van de neus slijmvliezen

Normale functie histamine: zorgt voor weefselherstel bij een ontsteking, bevordert aanmaak adrenaline, zorgt voor hersenfunctie alert zijn, maagzuurproductie

Histamine en gevolgen

1: Vaatverwijding (vasodilatie) van de bloedvaten in de huid, waardoor de bloeddruk daalt

2: Vernauwing van de bronchiën in de longen, geeft benauwdheid

3: Afname van de hartactiviteit, waardoor de bloeddruk daalt

4: Zwelling en roodheid van de huid

Type I-allergie

Directe allergie; geen reactie bij het eerste contact met het allergeen, maar na sensibilisering wel. Doordat je al antistoffen hebt gemaakt.

Voorbeelden :

Loopneus = allergische rhinosinusitis 

Andere voorbeelden

Tranenvloed ogen = allergische conjunctivitis – hooikoorts

Astma = allergische bronchitis

Voedselallergie; zwelling mond of keel/ buikklachten

Allergeen in het bloed – histamine leidt tot netelroos= urticaria

Allergisch eczeem: constitutioneel/ atopisch eczeem ( erfelijke factor)

Bij baby’s dauwworm 

Allergie

• Er zijn meerdere typen allergische reacties. De allergische reactie die de typische klachten van o.a. hooikoorts veroorzaakt, is een type 1 reactie. Bij deze allergische reactie zijn zogenaamde IgE antilichamen betrokken.

• Wanneer men voor het eerst in contact komt met een allergeen, zal het lichaam nog niet reageren, maar wel IgE antilichamen produceren. Dit contact kan overigens al voor de geboorte plaatsvinden. Dit proces heet sensibilisatie. Sensibilisatie is nodig om uiteindelijk tot een allergische reactie te komen. Bij een tweede contact met hetzelfde allergeen herkennen de IgE antilichamen het allergeen en komen direct in actie. Binnen enkele minuten zullen de typische allergische klachten in de neus, ogen, longen en/of huid zich voordoen

Type IV allergie = vertraagde allergie

• Allergie uiting komt pas dagen na contact met allergeen. Eerst moet je ook wel weer gesensibiliseerd zijn.
  
• De meest voorkomende type-IV-vertraagd-overgevoeligheidsreactie gaat gepaard met eczeem: rode, geïrriteerde, jeukende huid. Veelvoorkomend is nikkelallergie, die uitslag kan geven bij oorbellen en andere sieraden of de gesp van een broekriem. Parfumallergie behoort ook tot type IV allergie.
  

Hoe kom je erachter welke allergie je hebt?

1. Bloedonderzoek

2. Huidpriktest

3. Provocatieonderzoek

4. Plakproef

Behandelingen

Voorkomen is beter dan genezen

1. Antihistaminica

2. Corticosteroïden

3. Histamine-afgifteremmende stoffen

4. Desensibilisatie/ hyposensibilisatie

1. Antihistaminica blokkeren de aangrijpingsplaatsen van histamine. Eerste keuze geneesmiddel

2. Corticosteroïden, onderdrukken immuunsysteem en ontstekingsreacties

3. Histamine-afgifteremmende stoffen. Preventief ook wel mestcelstabilisatoren genoemd

4. Desensibilisatie/ immunotherapie, letterlijk betekent dit minder gevoelig maken voor

Antihistaminica:

 

cetirizine

desloratadine

levocabastine

Blokkeren de aangrijpingsplaatsen van histamine en zijn daardoor effectief  bij allergische rinitis, allergische conjunctivitis en urticaria

Eerste keus bij allergische aandoeningen

I.v.m. ontstekingsremmende eigenschappen. Deze middelen onderdrukken de heftigheid van de allergische reactie.

lokaal (bijv puffer of neusspray) of systemisch (oraal)

Corticosteroïden beclometason

 fluticason

 budesonide

 mometason

Mestcel-stabilisatoren: cromoglicinezuur

Werken preventief bij allergische aandoeningen, omdat ze remmend werken op de afgifte van histamine bij het uiteenvallen van de mestcel. Als de allergische reactie al op gang is gekomen, heeft gebruik van deze stof geen zin

Desensibilisatie/ hyposensibilisatie

Letterlijk betekent dat minder gevoelig maken. Als bekend is waarvoor iemand overgevoelig is, kan geprobeerd worden het lichaam langzaam te laten wennen aan deze allergische stof. 

In theorie lijkt hyposensibiliseren dé oplossing voor alle allergiepatiënten. In de praktijk valt het resultaat vaak flink tegen. Uitsluitend voor inhalatieallergenen, en dan met name pollen, is het resultaat redelijk gunstig. Als injecties worden Alutard ®, Pharmalgen ®, Pollinex ® of Purethal ® gebruikt, voor oraal gebruik is er Grazax ®. Voorwaarde voor toepassing is wel dat de patiënt voor slechts enkele pollen overgevoelig is. Ook hyposensibilisatie voor bijen- of wespensteken is redelijk effectief. Een hyposensibilisatiekuur duurt meestal een aantal jaren

learningapps.org

Oefenen met de geneesmiddelen

Bij tijd over is er ook nog een kruiswoordpuzzel op Y-schrijf/Cumlaude

Anafylactische shock

Wat is het?

Kun je een voorbeeld noemen?

Wat gebeurt er? 

Anafylactische shock

Heftige allergische reactie = anafylaxie, opzwellen weefsel in strottenhoofd, astma-aanval, vasodilatatie van grote bloedvaten waardoor RR extreem daalt en de patiënt in shock raakt.

vasodilatie = verwijden

Anafylactische shock 

• Vooral noten en pinda allergie kan heel gevaarlijk zijn
• zelfs de dood tot gevolg 

anafylactische shock

• Een shock kan ook veroorzaakt worden door een allergische reactie. 
• Symptomen anafylactische shock: lage bloeddruk, duizeligheid, flauwte, zwelling van het gezicht en de luchtwegen, jeuk, braken, angst, ademhalingsmoeilijkheden. 
  
  
• Bel ook dan gelijk 112. 
• Iemand die er mee bekend is heeft meestal een Epipen bijzich. 
• De Epipen mag je alleen zetten als het slachtoffer/de cliënt jouw toestemming heeft gegeven deze te gebruiken. 
  
  
• Een Epipen bevat adrenaline, waardoor de allergische reactie wordt uitgesteld. 

Wat is een anafylactische shock?

Wat betekent dat nu?!

De Epipen

• Wat doet adrenaline? (epinefrine)
• De epipen Auto-injector is een injectiespuit die gevuld is met adrenaline. Adrenaline is een hormoon dat de bloedvaten vernauwt en de luchtwegen verwijdt. Klachten als gevolg van een allergische reactie worden op deze manier (tijdelijk) opgeheven

De EpiPen Auto-Injector is een noodmiddel dat wordt gebruikt in geval van een acute en zeer ernstige allergische reactie. Deze kan bijvoorbeeld worden uitgelokt door het eten van een bepaald voedingsmiddel, een insectenbeet (wespensteek) of een medicijn. Bij een ernstige allergie kan het lichaam zo sterk op deze prikkels reageren dat er een zogenaamde anafylactische shock optreedt. Symptomen hiervan zijn sterke bloeddrukdaling, kortademigheid, benauwdheid, hevige huiduitslag, maagdarmklachten, zwelling van tong, moeite met slikken, hartklachten en flauwvallen. Door direct adrenaline toe te dienen met de EpiPen Auto-Injector worden deze klachten (tijdelijk) bestreden. Patiënt moet opgenomen worden.

Volgende les

KNO

Zelf aan de slag

Maak de opdrachten

 
Klaar? Ga dan verder met MBO leren.

Verplicht! e-Xpert MBO: Pathologie Gehoor en visusproblemen