10.5 Bloedvaten
10.5 Bloedvaten
Beantwoord de volgende vragen in je schrift:
1. Wat zijn de 3 verschillen tussen aders en slagaders?
2. Uit welke 3 lagen bestaat de wand van aders en slagaders?
3. Hoe noemen we de kleine adertjes die door de weefsels heen lopen?
1 / 33
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5
This lesson contains 33 slides, with text slides and 1 video.
Items in this lesson
10.5 Bloedvaten
Beantwoord de volgende vragen in je schrift:
1. Wat zijn de 3 verschillen tussen aders en slagaders?
2. Uit welke 3 lagen bestaat de wand van aders en slagaders?
3. Hoe noemen we de kleine adertjes die door de weefsels heen lopen?
Slide 1 - Slide
leerdoelen:
11. Je beschrijft de bouw en functie van de 3 typen bloedvaten
12. Je beschrijft de bloedstolling.
13. Je legt uit hoe in de haarvaten weefselvloeistof ontstaat.
14. Je beschrijft de bouw en functie van het lymfevatenstelsel
Slide 2 - Slide
Typen bloedvaten - bouw
Slagaders en aders: dekweefsel (endotheel), basaal membraan (eiwitten en collageen vezels), elastisch bindweefsel (slagaders), glad spierweefsel, bindweefsel.
Het endotheel is glad zodat
het bloed weinig weerstand
heeft.
Slide 3 - Slide
Typen bloedvaten - bouw
Sommige aders hebben kleppen om
er voor te zorgen dat bloed de
goede kant op stroomt.
Door de lage bloeddruk in de aders
is dit nodig.
Slide 4 - Slide
Typen bloedvaten - bouw
Ligging tussen skeletspieren of
bij slagaders helpt het omhoog
stuwen van het bloed in de aders.
Slide 5 - Slide
Slide 6 - Slide
Slide 7 - Video
atherosclerose
infarct
Slide 8 - Slide
Lezen: blz 65 en 66
1. Hoe ontstaat een plaque in een ader?
2. Wat zijn mogelijke gevolgen van een plaque?
3. Bekijk Binas 84 O. Wat is de cascade die optreedt bij een beschadiging aan het bloedvat?
Zie ook de link naar bioplek.org vlgd slide
timer
10:00
Slide 9 - Slide
www.bioplek.org
Slide 10 - Link
Propvorming
Bloedstolling
Slide 11 - Slide
Beschadigingen - fase 1
Beschadiging van de bloedvatwand:
Bloedplaatjes plakken aan het beschadigde en bereikbare basale membraan en vormen een
plaatjesprop.
Slide 12 - Slide
Beschadigingen - fase 1
Bloedplaatjes in de plaatjesprop geven stoffen af die
zorgen voor aantrekken van extra bloedplaatjes en het samentrekken van de spieren
rond het bloedvat.
Slide 13 - Slide
Bloedstolling
De bloedplaatjes uit de plaatjesprop geven de plaatjesfactor af. Samen met vitamine K, Ca2+ en stollingsfactoren in het bloed komt een cascade (reeks/ waterval) op gang die uiteindelijk zorgt voor de omzetting van protrombine in trombine.
Weefselbeschadiging (extrinsiek) bevorderd dit proces, maar het verloopt ook zonder als bloedplaatjes klonteren.
Slide 14 - Slide
Bloedstolling
Trombine zet op zijn beurt weer fibrinogeen om in fibrine.
Fibrinedraden vormen met plaatjes en rode bloedcellen een bloedstolsel.
Slide 15 - Slide
www.bioplek.org
Slide 16 - Link
Weefselherstel
Nieuwe bloedvatwandcellen ontstaan door celdeling.
Na verloop van tijd wordt het enzym streptokinase aangemaakt dat de fibrinedraden weer oplost.
Littekenweefsel: herstel ging gepaard met de aanmaak van veel collageenvezels en een onregelmatige weefselstructuur. Minder elasticiteit.
Slide 17 - Slide
leerdoelen:
11. Je beschrijft de bouw en functie van de 3 typen bloedvaten
12. Je beschrijft de bloedstolling.
Maak nu opgave 49 t/m 55
timer
10:00
Slide 18 - Slide
par 10.5 deel 2
leerdoelen:
13. Je legt uit hoe in de haarvaten weefselvloeistof ontstaat.
14. Je beschrijft de bouw en functie van het lymfevatenstelsel
Slide 19 - Slide
bouw type 1 haarvat
Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.
Type 1: glad endotheel met
tight-junctions. Er kunnen
nauwelijks stoffen tussen de cellen
door.
Meeste stoffen via diffusie,
endocytose, exocytose.
Slide 20 - Slide
bouw haarvat type 2
Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.
Type 2: glad endotheel met poriën.
Op plekken waar extra capaciteit
nodig is: hersenen, nieren en alvleesklier.
Slide 21 - Slide
bouw haarvat type 3
Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.
Type 3: endotheel met open structuur.
In organen waar veel contact
tussen bloed en orgaan nodig
is: lever, milt en rode beenmerg.
Slide 22 - Slide
Uitwisseling met weefsels
De bloeddruk neemt af van 4,6 kPa naar 2,3 kPa tussen begin en eind haarvat.
Slide 23 - Slide
Uitwisseling met weefsels
In het bloed achtergebleven eiwitten (te groot om het bloedvat te verlaten) zorgen voor een colloïd osmotische druk.
Slide 24 - Slide
Uitwisseling met weefsels
Het verschil tussen de bloeddruk (BD) en de Colloïd Osmotische Druk (COD) levert de netto filtratiedruk (NFD).
Slide 25 - Slide
Uitwisseling met weefsels
Deze NFD zorgt er voor dat veel weefselvloeistof aan het einde van een haarvat weer terugstroomt het haarvat in (met afvalstoffen, CO2).
Slide 26 - Slide
Weefselvloeistof
Slide 27 - Slide
Uitwisseling met weefsels
Dagelijks ongeveer 20L van bloedplasma -> weefselvloeistof. Ongeveer 10% blijft achter in de weefsels.
Het lymfesysteem zorgt er voor dat deze weefselvloeistof weer terug komt in de bloedbaan
Slide 28 - Slide
Lymfesysteem
Weefselvloeistof wordt
verzameld in lymfevaten.
Het heet dan lymfe.
Slide 29 - Slide
Lymfesysteem
Lymfevaten hebben
kleppen om te zorgen
dat de lymfe de goede
kant op stroomt.
Slide 30 - Slide
Lymfesysteem
Via de borstbuis bij de
sleutelbeenader weer het bloed
in.
Bloedplasma=weefselvloeistof
=lymfe.
Slide 31 - Slide
leerdoelen:
13. Je legt uit hoe in de haarvaten weefselvloeistof ontstaat.
14. Je beschrijft de bouw en functie van het lymfevatenstelsel
Maak nu opgave 56 t/m 60 ( evt herh vragen niet)
Slide 32 - Slide
Huiswerk
Maak par 10.5 opgave 56 t/m 60
51, 56 en 58 niet
