SPQR les 10: de tijden van het werkwoord

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Even herhalen!

In de volgende quizvragen test je je kennis van het werkwoord in de tegenwoordige tijd.

Terremus behoort tot de e-stammen.

1. waar
2. niet waar

venimus bevat een bindvocaal

1. waar
2. niet waar

Vertaal de volgende vorm: possumus

a-stam

e-stam

medeklinkerstam

i-stam

korte i-stam

favet

dormio

sto

tradimus

incipiunt

geris

fuge

vocate

debes

venitis

De tijden van een werkwoord

1. Tegenwoordige tijd = praesens: de handeling gebeurt in het heden (in het nu): ik doe een dutje.
2. Verleden tijd: de handeling gebeurt in het verleden:
   ik deed een dutje - ik heb een dutje gedaan

Ook in het Nederlands twee verschillen: ik deed - ik heb gedaan 

imperfectum

Het imperfectum:

• achtergrondinformatie bij een verhaal
• iets wat een langere tijd duurde
• iets wat herhaaldelijk gebeurde

Het regende buiten, de kachel was aan, we waren tv aan het kijken en koekjes aan het eten.

perfectum

Het perfectum:

• actie in het verhaal
• een gebeurtenis of wending in een verhaal
• opeenvolgende acties of gebeurtenissen

Subito mater intravit et nos punivit! 

Vertalen (vb. dormire)

imperfectum = sliep, was aan het slapen

perfectum = sliep, heeft geslapen

Beide mogen als "sliep", maar om het onderscheid duidelijker te maken kan je voor de 2e optie kiezen.

Welke tijd zou jij kiezen voor de pv in deze zin?
Plotseling schreeuwde de docent mij wakker!

1. imperfectum
2. perfectum

Welke tijd zou jij kiezen voor de pv in deze zin?
Ik zat heerlijk een boekje te lezen.

1. imperfectum
2. perfectum

Welke tijd zou jij kiezen voor de ww in deze zin?
Ik dommelde in tijdens de les, toen plots de bevrijdende zoemer ging.

1. dommelde imperfectum, ging perfectum
2. dommelde perfectum, ging imperfectum
3. beide ww imperfectum
4. beide werkwoorden perfectum

Naar het Latijn!

1. Het imperfectum herken je aan de kenletters -BA- 
   Voorbeeld: voca-ba-t: hij riep
2. Het perfectum herken je aan een verandering in de stam: toevoeging van een -v- (later nog andere regeltjes hiervoor)
   Voorbeeld: audiv-it: hij heeft gehoord

Naar het Latijn!

We starten met 4 vormen: 

3de persoon enk. en mv. van beide tijden.

Voorbeeld:

           imperfectum               /              perfectum

ora-ba-t     hij smeekte       /   orav-it              hij heeft gesmeekt
ora-ba-nt  ze smeekten    /    orav-erunt     ze hebben gesmeekt

imperfectum

perfectum

addebat

dormiverunt

vetabant

addebat

complevit

pugnavit

erat

Aan de slag!

1. Maak op p. 113 Mandatum XII: welke tijd is het ww? Vertaal ook de vorm.
2. Maak op p. 114 Mandatum XIII, zin 1 t/m 4:  Welke tijd heeft de zin? Waarom koos men voor pf of impf? Vertaal de zin!

Heb je de inhoud van deze les begrepen?
check dan ook de 1e alinea van tekst 10

Tekst

😒🙁😐🙂😃

Nog een vraag?

Alinea 1 tekst 10 werkwoorden

intraverunt = pf => ze zijn het amphitheater binnengekomen

sedebant = ipf => ze zaten 

intrabant = ipf => ze stroomden binnen

ardebant = ipf => de zon scheen

pendebant+praebebat = ipf => het hing + het bood

Alinea 1 tekst 10 werkwoorden

vendebant = ipf => ze waren aan het verkopen

bibebant+expectabant = ipf => ze dronken en keken

audiverunt = pf => ze hoorden