5.3 Gedrag onderzoeken

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

5.3: Gedrag onderzoeken

Startopdracht:

Maken opdr 1 en 2 (blz 118)

Leerdoelen 5.3 

• Je kunt uitleggen dat je bij gedragsonderzoek kijkt naar de volgorde van handelingen die dieren of mensen doen.
• Je kunt de stappen van een gedragsonderzoek beschrijven en uitleggen welke middelen je daarvoor gebruikt. 
• Je kunt uitleggen hoe je het gedrag van mensen of dieren noteert.
• Je kunt conclusies trekken uit een gedragsonderzoek. 

Studie van gedrag

Ethologie = studie van gedrag

Etholoog = iemand die gedrag bestudeert

Alles objectief bekijken = alleen feiten!

• Wat?
• Hoe vaak?

Wat moet deze persoon allemaal doen om soep te eten?

Gedrag = aantal handelingen

1. Lepel oppakken

2. Lepel in de soep doen

3. Lepel met soep in de mond doen

Waarom onderzoeken we gedrag?

Om bepaalde gedragsketens te ontdekken, en dus gedrag te kunnen voorspellen.

Gedragsketen = dezelfde volgorde van handelingen (bijvoorbeeld soep eten)

0

Gedragsketen

• Gedragsketen:   

opeenvolging van handelingen, 

altijd in vaste volgorde

Vaak te zien bij voortplantingsgedrag

Ethogram 

Wat doet het dier?

Ethogram= lijst met beschrijvingen van handelingen

Lijst met beschrijving en afkorting van verschillende handelingen die het dier kan doen.

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 5.3

Maken: opdr 1 t/m 11

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

Startopdracht:

Zoek de volgende begrippen met hun betekenis op:

- gedragsketen

- ethogram

-protocol 

Leerdoelen 5.3 

• Je kunt uitleggen dat je bij gedragsonderzoek kijkt naar de volgorde van handelingen die dieren of mensen doen.
• Je kunt de stappen van een gedragsonderzoek beschrijven en uitleggen welke middelen je daarvoor gebruikt. 
• Je kunt uitleggen hoe je het gedrag van mensen of dieren noteert.
• Je kunt conclusies trekken uit een gedragsonderzoek. 

Ethogram en protocol

Om gedrag te onderzoeken worden ethogrammen en protocollen gebruikt om alle handelingen te noteren.

ethogram

afkortingen van alle handelingen

protocol

scoren van frequentie van deze handelingen

Oefenen ethogram/protocol maken

- Neem de tabel (ethogram)over (volgende sheet)

- Kijk naar het filmpje en vul de tabel in

- Neem de tabel (protocol) over.

- Bekijk nog een keer het filmpje en vul ondertussen de tabel in.

Handeling

Afkorting

Omschrijving

Maak allemaal een tabel van 3 rijen breed!

Protocol maken

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 5.3

Maken: opdr 12 t/m 15

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

Jeroen beweert dat een balts van een stekelbaars een handeling is. Is dit juist? Leg uit.

1. Ja, een balts is een enkele handeling
2. Nee, een balts zijn meerdere handelingen (gedragsketen)

Wat is ethologie?

1. Het bestuderen van gedrag
2. Het beïnvloeden van gedrag
3. Het gedrag van dieren veranderen
4. Het gedrag van mensen veranderen

Is dit een ethogram
en/of een protocol?

1. Zowel een ethogram als een protocol
2. Ethogram
3. Protocol
4. Geen van beiden

Wat zie je op de afbeelding?

1. Een respons
2. Een signaal
3. Een ethogram
4. Een protocol