5.3 Gedrag onderzoeken

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

5.3: Gedrag onderzoeken

Startopdracht:

Leerdoelen 5.3 

• Je kunt uitleggen dat je bij gedragsonderzoek kijkt naar de volgorde van handelingen die dieren of mensen doen.
• Je kunt de stappen van een gedragsonderzoek beschrijven en uitleggen welke middelen je daarvoor gebruikt. 
• Je kunt uitleggen hoe je het gedrag van mensen of dieren noteert.
• Je kunt conclusies trekken uit een gedragsonderzoek. 

Studie van gedrag

Ethologie = studie van gedrag

Etholoog = iemand die gedrag bestudeert

Alles objectief bekijken = alleen feiten!

• Wat?
• Hoe vaak?

Doel van gedragsonderzoek

Om bepaalde gedragsketens te ontdekken, en dus gedrag te kunnen voorspellen.

- ontstaan van gedrag

- functie van gedrag

Gedragsketen = dezelfde volgorde van handelingen (bijvoorbeeld soep eten)

0

Gedragsketen

• Gedragsketen:   

opeenvolging van handelingen, 

altijd in vaste volgorde

Vaak te zien bij voortplantingsgedrag

Gedragsonderzoek

1. bestuur het dier en maak een lijst van de verschillende handelingen

2. maak een ethogram

3. maak een protocol

4. maak een bijpassend diagram (vaak staafdiagram)

Ethogram 

Ethogram= lijst met beschrijvingen van handelingen en afkortingen. 

Geef elke handeling een afkorting en beschrijving.

Protocol 

Om de 5 seconden noteer je welke handeling je ziet.

Omdat je snel moet zijn, gebruik je
de afkortingen.

Aan het einde tel je de afkortingen.

Gegevens vastleggen

De resultaten uit de tabel kun je daarna weergeven in een grafiek.

• staafdiagram -> aantallen
• cirkeldiagram -> percentages (procenten)
• lijndiagram -> groei/natuurlijke processen 

Jeroen beweert dat een balts van een stekelbaars een handeling is.
Is dit juist? Leg uit.

1. Ja, een balts is een enkele handeling
2. Nee, een balts zijn meerdere handelingen (gedragsketen)

Wat is ethologie?

1. Het bestuderen van gedrag
2. Het beïnvloeden van gedrag
3. Het gedrag van dieren veranderen
4. Het gedrag van mensen veranderen

Is dit een ethogram
en/of een protocol?

1. Zowel een ethogram als een protocol
2. Ethogram
3. Protocol
4. Geen van beiden

Wat zie je in de afbeelding?

1. Een respons
2. Een signaal
3. Een ethogram
4. Een protocol

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: zie planner

Maken: zie planner

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf