Toetsbespreking V5 ges T1 2023

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Toetsbespreking T1

In deze presentatie staan voorbeelden van (mogelijke) goede antwoorden gegeven door klasgenoten.

toelichting op het nakijken

een V betekent dat er iets ontbreekt

ja en..., want...., dus.., er is geen afdoende toelichting gegeven (zie soms commentaar docent)

een punt met een golfje ervoor wil zeggen dat het een twijfel antwoord is dat op het examen fout gerekend zal worden

Alleen de punten voor de opgave moet je optellen!

vraag 1          max. 2p

1. VOC - TV6-I (1602)

2. moord De Witt - TV6-II (1672)

3. val Antwerpen - TV5-III (1585)

4. Beeldenstorm - TV5-II (1566)

5. Belegering van Wenen - TV6-III (1683)

6. Augsburg - TV5-I (1555)

6 - 4 - 3 - 1 - 2 - 5

VRAAG 2        max. 3p

-Economisch: De belasting werd door de Spaanse koning, Filip II, steeds verhoogd en ook persoonlijk ingenomen, en hier was het volk het niet mee eens.

-Religieus: Het volk van de Nederlanden wou meer tolerantie voor godsdienstvrijheid wat zij niet kregen met de Spanjaarden aan de macht: die de ketterij van Luther vervolgden

-Bestuurlijk: Zij wouden ook de centralisatiepolitiek van de Spanjaarden tegengaan en dat de soevereiniteit bij de burgers kwam te liggen

vraag 3        max 2p

3. - In Frankrijk leidde de godsdienstoorlog tot het Edict van Nantes; het edict van Nantes hield in dat de hugenoten (Calvinisten) vrijheid van geloof kregen en de tolerantie voor geloven buiten het katholieke geloof om dus groter werd. Dit was gunstig voor de centralisatiepolitiek in Frankrijk, omdat Lodewijk XIV hierdoor geen last meer had van de geloofsconflicten tussen de bevolking. Door het Edict van Nantes in te voeren ontstond er meer vrede en orde tussen de burgers, en dat zorgde er juist voor dat hij makkelijker kon centraliseren.

- Het gevolg van deze uitkomst was de dertigjarige oorlog. In het Duitse rijk leidde de godsdienstoorlogen tot de Vrede van Augsburg; Karel V liet de protestantse prinsen voortaan zelf kiezen welk geloof zij in hun gewest in wouden voeren. Hierna stapte Karel V af, en probeerden veel van de vorsten net als hem te centraliseren. Het gevolg van deze uitkomst was dus de dertigjarige oorlog. vorsten gingen ondanks dat zij zelf het geloof in hun gewest mochten bepalen, in conflict met andere gebieden omdat zij de macht naar zich toe wouden trekken en een poging tot centralisatiepolitiek deden. Dit eindigde uit eindelijk in de Vrede van Westfalen, waar eigenlijk opnieuw werd afgesproken dat een vorst over zijn gebied kon bepalen welk geloof werd ingevoerd, en hier stopten de centralisatiepogingen.

vraag 4    max 4p

- Het Mercantilisme hield in dat door de invoer te beperken en de export te bevorderen je zo de economie van je land zou kunnen beinvloeden en dit idee zei ook dat dit altijd ten koste zou gaan van een ander land. Dit zie je in de bron terug doordat je ziet dat tussen 1650 en 1720 , de uitvoer naar Europa flink is afgenomen dit is dan ook meteen het gevolg voor de Republiek, zij konden nu minder handel drijven met Frankrijk omdat zij minder importeerden dan voorheen.

- Het kenmerkend aspect dat bij de bewering past is: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie. De WIC en de VOC handelden met gebieden buiten Europa zoals Oost-Indie en Afrika wat de Republiek steeds meer Rijkdom opleverde dit zie je ook in de tabel doordat de uitvoer van koloniale goederen naarmate de tijd steeds meer toeneemt maar ook dat de invoer van landen buiten Europa steeds meer toeneemt.

vraag 5                max 3p

- De strijd werd neergezet als godsdienstig, omdat Lodewijk XIV het ook zo zag; hij zag de katholieke kerk als enige ware geloof en de Nederlanden waren protestants. Dit zie je in de bron aan het feit dat boven Lodewijk staat: de triomf van de kerk bij een god. En er staan religieuze figuren rondom Lodewijk XIV zelf.

- Er was een verband tussen zijn buitenlandse godsdienstpolitiek en het droit divin, omdat het droit divin (goddelijk recht, regeren in Gods naam, aan niemand verantwoorden) hem de taak gaf om voor God het enige juiste geloof over te brengen. Hij regeert in de naam van God, dus doet hij dat voor God. Daarom bestreed hij dus o.a. de Nederlanden, omdat zij protestants waren. Dit zie je aan het beeld van God die boven Lodewijk XIV zweeft.

Vraag 6 deel I    max 2p

In bron 3 zie je de anatomische les van dr. Tulp, wat een empirisch onderzoek uit de zeventiende eeuw illustreert. De twee kenmerkende aspecten die hier bij horen zijn:

1- De wetenschappelijke revolutie: Sinds de renaissance ging de wetenschap voorruit en gingen mensen hier anders over nadenken. Zo kwam Bacon met het empirisme: ware kennis komt vanuit de ervaring/waarneming. Wat ook op de afbeelding te zien is (de ontleding van een lichaam om te zien hoe het inelkaar zit).

Vraag 6 deel II    max 2p

2- De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel gebied van de Nederlandse republiek: In de bron zie je een burger afgebeeld. Dit is iets wat vrijwel alleen voorkomt in de burgercultuur van de Nederlanden. Daarnaast was er in de republiek publicatievrijheid en vrijheid van geloof waardoor dit soort praktijken plaats konden vinden; in Frankrijk wou de koning dit absoluut niet hebben omdat het mechanistische wereldbeeld (Het idee dat God de wereld heeft geschept om de natuurwetten de rest te laten doen)"een twijfel was op God". Het paste niet binnen de censuur van zijn hofcultuur en daarom gingen veel filosofen richting de republiek.

vraag 7           max 3p

- Zowel de stadhouder als raadspensionaris zorgden voor eenheid in het land. De stadhouder was aanvoerder voor het leger en beschermde dus het land en zorgde daardoor voor veiligheid. De raadspensionaris was een juridisch geschoolde ambtenaar die de Staten voorzat en de buitenlandse politiek regelde, hij was dus belangrijk voor het behouden van de orde en veiligheid.

- Maar zij zorgden samen ook juist voor verdeeldheid, want er was een onderlinge strijd over de macht. De stadhouders wilden een erfelijke monarchie, maar de raadspensionaris wilde de stadhouder als ambtenaar zien. Hierdoor kreeg je prinsgezinden en staatsgezinden waar tussen spanningen en conflicten ontstonden.

vraag 8           Max 4p

Deze bron is revelant, omdat je leest in bron 4 dat bioloog william harvey nieuwe ideeen over beweging en functie van het hart. Dit onderzocht hij doormiddel van anatomie = emprisme, want hij gebruikt zijn zintuigen om dit te zien. 

Deze bron is betrouwbaar, omdat hij alles heeft opgeschreven in 1628 en dat hij het niet alleen uit boeken wilde laten maar ook door het verrichten van secties.