Zinnen ontleden vmbo onderbouw

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Zinnen ontleden als een pro!

Leerdoel

Aan het einde van deze les kun je zinnen ontleden.

Vertel de leerlingen wat ze aan het einde van de les zullen kunnen.

Wat weet jij al over het ontleden van zinnen?

Wat zijn zinnen?

Zinnen zijn groepen woorden die samen een betekenis hebben.

Ze beginnen met een hoofdletter en eindigen met een punt (of uitroepteken/vraagteken)

Leg uit wat zinnen zijn. Geef voorbeelden.

1. De persoonsvorm

De persoonsvorm is het werkwoord dat aangeeft wie de handeling uitvoert.

Leg uit wat de persoonsvorm is. Laat voorbeelden zien en vraag leerlingen om de persoonsvorm te herkennen.

2. zinsdelen maken

Om de volgende zinsdelen te benomen is het belangrijk om eerst de zinsdelen (woordgroepjes) te kaderen.

Ieder woordgroepje dat je voor de persoonsvorm kunt zetten is een zinsdeel.

3. Het onderwerp

Het onderwerp van een zin is het woord of de woorden waar de zin over gaat.

Leg uit wat het onderwerp van een zin is. Laat voorbeelden zien en vraag leerlingen om het onderwerp te herkennen.

4. gezegde

Je hebt een naamwoordelijk en werkwoordelijk gezegde.

Het werkwoordelijk gezegde zijn alle werkwoorden in de zin + grammaticaal huwelijk.

Het naamwoordelijk gezegde heeft een werkwoordelijk en naamwoordelijk deel.

5. lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp is het woord of de woorden die aangeven wie of wat de handeling ondergaat.

Leg uit wat het lijdend voorwerp is. Laat voorbeelden zien en vraag leerlingen om het lijdend voorwerp te herkennen.

6. meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp is het woord of de woorden die aangeven aan wie of voor wie de handeling wordt uitgevoerd.

Leg uit wat het meewerkend voorwerp is. Laat voorbeelden zien en vraag leerlingen om het meewerkend voorwerp te herkennen.

7. bijwoordelijke bepaling

De bijwoordelijke bepaling zijn de woorden die vaak aan het einde overblijven en antwoord geven op de vragen: waar, wanneer, hoe, hoeveel, hoe vaak, waarheen, waarom, waarmee?

Leg uit wat het voorzetselvoorwerp is. Laat voorbeelden zien en vraag leerlingen om het voorzetselvoorwerp te herkennen.

Oefenen met zinnen ontleden

Laten we nu oefenen met het ontleden van zinnen!

Op Moederdag geef ik mijn moeder altijd een mooie bos bloemen.

Na die nederlaag leken de volleybalsters ontroostbaar. 

Geef leerlingen een aantal zinnen om te ontleden. Bespreek de antwoorden en eventuele fouten.

Meer oefenen

Wil je nog meer oefenen met zinnen ontleden? Ga naar www.cambiumned.nl

of 

www.jufmelis.nl

Geef leerlingen extra oefeningen om thuis te doen.

Samenvatting

We hebben vandaag geleerd hoe we zinnen kunnen ontleden. We weten nu wat de persoonsvorm is en hoe we het onderwerp, gezegde, het lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp en het bijvoeglijk naamwoord kunnen herkennen.

Herhaal de belangrijkste punten van de les.

Heb je nog vragen over het ontleden van zinnen?

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.