BS 3: Verandering in de puberteit MAX

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

BS 3 Veranderingen in de puberteit

Leerdoelen

* Je kunt omschrijven wat primaire en secundaire 

   geslachtskenmerken zijn en daar voorbeelden bij noemen.

* Je kunt de processen tijdens de menstruatiecyclus  

   beschrijven

Geslachtskenmerken

Geslachtskenmerken: primair en secundair

Primaire geslachtskenmerken:

Aanwezig bij de geboorte:

Meisje: schaamlippen, vagina

Jongen: penis, balzak

Secundaire geslachtskenmerken:

Ontstaan in de puberteit onder 

invloed van hormonen uit de hypofyse, 

de teelballen en de eierstokken

Secundaire geslachtskenmerken

Vrouw	Man
Volgroeien eierstokken, baarmoeder en vulva Menstruatie Ovulatie Borsten Beharing Verbreding bekken Onderhuidsvet	Volgroeien zaadballen, bijballen en penis Stemverlaging Beharing Zwaardere botten Meer spierweefsel

Primaire geslachtskenmerken onstaan

1. Voor de geboorte
2. In de puberteit

Wat is géén voorbeeld van secundaire geslachtskenmerken

1. Borsten
2. Borsthaar
3. Vulva
4. Schaamhaar

Intersekse

Personen bij wie het lichaam zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken heeft of kenmerken ontbreken noemen we Intersekse.

Soms is dit uitwendig (vergrote clitoris/geen penis)

soms inwendig. (Geen zaadcellen produceren/ geen baarmoeder)

Hormonen

De hypofyse.

Deze maakt verschillende hormonen:

*Groeihormonen.

* Hormonen die je geslachtsklieren beïnvloeden

Eierstokken.

* Maken vrouwelijk geslachtshormoon - Oestrogeen

Teelballen:

* Maken mannelijk geslachtshormoon - Testosteron

Wat doet de hypofyse?

ontstaan secundaire geslachtskenmerken vrouw:

• groei borsten
• groei schaamhaar
• ongesteld
  

hypofyse

geeft startsein 

maakt hypofyse-hormonen

Teelballen

geslachtsorgaan man reageert op hypofysehormonen en 

maken testosteron

eierstokken

geslachtsorgaan vrouw reageert op hypofysehormonen en maken oestrogeen

ontstaan secundaire geslachtskenmerken man:

• penisgroei
• baardgroei
• lage stem etc...
  

Welk hormoon maken de teelballen?

1. Testosteron
2. Groeihormoon
3. Oestrogeen
4. Adrenaline

hypofyse --> Hormoon

Hypofyse

eierstokken

teelballen

oestrogeen

testosteron

Ovulatie

Elke 4 weken rijpt er in 1 van de eierstokken een follikel. 

Deze vult zich met vocht en knapt uiteindelijk open. 

De eicel komt hierbij vrij en komt in de eileider terecht. 

We noemen dit de eisprong of ovulatie.

Rijping follikel en ovulatie

Menstruatiecyclus 

Menstruatiecyclus

menstruatiecyclus

Wat gebeurt er bij de menstruatiecyclus?

Noem een voorbeeld van:
1. Primair geslachtskenmerk
2. Secundair geslachtskenmerk

Op dag 1 van de menstruatie cyclus begint de menstruatie?

1. Waar
2. Niet waar

Menstruatie is hetzelfde als...

1. Masturbatie
2. Ovulatie
3. Ongesteldheid
4. Eisprong