H4.4 Energie en reactiesnelheid.2

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

4.4 Energie en reactiesnelheid

planning

Leerdoelen

Rusland & Exo- & endotherm (HV)

Activeringsenergie (V)

Grafiek (V)

Botsende deeltjes (V)

reactiesnelheid en versnellen (V)

Leerdoelen

HV:

Ik kan het verschil tussen exo- en endotherm uitleggen

V:

Ik kan het botsende-deeltjesmodel uitleggen

Ik kan het botsende deeltjesmodel gebruiken om reactiesnelheden te verklaren

Ik kan het energieverloop van een chemische reactie in een energiediagram weer geven

Scan het artikel

Lees onder het kopje artikel

Zijn de gebruikte wapen exo- of endotherm?

Waaraan kun je dat lezen?

Wat is een exotherme reactie?
Wat is een endotherme reactie?

Welke is welke?

Exotherm                  Endotherm

Bij een exotherme reactie komt er energie vrij bij de reactie. Deze energie wordt opgenomen door de omgeving. Vaak kun je dit merken aan dat het warmer wordt of licht ontstaat.

Bij een endotherme reactie gaat er energie van de omgeving naar de reactie toe. Vaak kun je dit merken aan dat het kouder wordt.

Planning 

Havo gaat zelfstandig aan het werk. (Fluistertoon)

VWO:

Vooraan in de kring

Activeringsenergie

Een reactie kan niet zomaar verlopen. Hiervoor heeft het een bepaalde hoeveelheid energie nodig. 

Je kunt dit vergelijken met 

de kickstart van een scooter of een ontstekingsvonk/-vlam

We noemen deze energie: activeringsenergie (Ea)

Een energiediagram van een reactie.

Energieniveau beginstoffen

geactiveerde toestand

Energieniveau reactieproducten

Het energie van de beginstoffen is de totale energie die de beginstoffen in de verbindingen hebben zitten. 

Energie van de reactieproducten is de totale energie die de reactieproducten in de verbindingen hebben zitten. 

Deze energieniveaus van de beginstoffen en de reactieproducten verschillen. Hebben de reactieproducten meer energie, dan is de reactie endotherm. (tijdens de reactie is er energie opgenomen)

Hebben de beginstoffen meer energie dan de reactieproducten, dan is het een exotherme energie. (Tijdens de reactie is er energie 'ontsnapt')

De geactiveerde toestand is wanneer een stof(fen) genoeg energie hebben dat ze kunnen reageren. Dit is altijd meer dan het energieniveau van de beginstoffen en de reactieproducten

Welke is welke?

Endotherm                Exotherm

Botsingen

Een chemische reactie ontstaat alleen als er effectieve botsingen plaats vinden. 

Bij een effectieve botsing, botsen de beginstoffen met genoeg energie tegen elkaar. Op deze manier ontstaat een chemische reactie.

Reactiesnelheid

Reacties kunnen snel verlopen en reacties kunnen minder snel verlopen. We noemen dit reactiesnelheid.

Je kunt het verloop van een reactie versnellen.

Versnellen

Concentratie verhogen: meer deeltjes om mee te botsen.

verdelingsgraad vergroten:  meer oppervlakte maken om te botsen. 

Temperatuur verhogen: Deeltjes bewegen sneller, botsen meer.

HW

HW Vwo:

H5 paragraaf 4

Opdracht 36, 38, 39, 40, 43, 44

Praktijk

Praktijk gaat over exo- en endotherme reacties.

Het is belangrijk dat je goed kijkt en voelt.

Maar let op: bij sommige opdrachten ben je bezig met vuur.