13.3-1 Impulsgeleiding deel 1 5V 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Huiswerk

Maak de opdrachten van 

13.1: 4, 5, 6, 8

13.2: 2, 3, 4, 5, 6

13.3 Impulsgeleiding deel 1

Inhoud hoofdstuk

13.1 Bouw centraal zenuwstelsel (onderdelen hersenen) 2 lessen

13.2 Cellen in het zenuwstelsel

13.3 Impulsgeleiding (hoe gaan signalen door een zenuwcel) 2 lessen

13.4 Impulsoverdracht tussen neuronen 

13.5 Autonoom zenuwstelsel (onbewuste deel van het zenuwstelsel)

Je schrikt van een onverwachte knal en draait je hoofd om. Het schema geeft deze handeling weer.
Benoem a, b en c.

Leg uit wat de richting van de impuls is: 1 of 2.

Waar in het lichaam bevindt zenuwcel b zich?

Geef de dendrieten, de axonen en de synapsen aan.

Doel 13.3

Je leert hoe neuronen signalen verwerken en hoe ze impulsen geleiden

Zenuwstelsel vs hormoonstelsel

Vergelijkbaar doel.

Wat zijn de verschillen?

Impulsen

Waar ontstaan impulsen?

Impulsen

Waar ontstaan impulsen?

Impulsen

Een impuls is een soort elektrische stroom door een zenuwcel.

Een impuls is een tijdelijke wijziging van het potentiaalverschil (ladingverschil) tussen de buitenkant en de binnenkant van de zenuwcel. 

Hij begint ergens (dendriet of cellichaam) en verspreidt zich over het hele membraan van de zenuwcel richting de uiteinden van het axon.

Rustpotentiaal

Bij een zenuwcel in rust is het

verschil in lading tussen de

buitenkant van de cel en de

binnenkant -70mV.

De binnenkant van de cel is 

negatief geladen ten opzichte

van de buitenkant.

Rustpotentiaal

De rustpotentiaal wordt in stand gehouden door de natrium-kalium pomp (of Na^+/K⁺-pomp). Deze pomp pompt continu 3 Na⁺ van binnen naar buiten de cel en 2 K⁺ van buiten naar binnen de cel.

Dit kost energie.

Na⁺-K⁺-pomp (BINAS 88E)

buitenkant

binnenkant

buitenkant

binnenkant

Na⁺ en K⁺ poorten

Een impuls in een zenuwcel wordt veroorzaakt door een tijdelijke omdraaiïng van het ladingsverschil (buitenkant negatief t.o.v. binnenkant). Hierbij spelen Natrium en Kalium poorten (Na⁺ en K⁺ poorten) een rol. 

LET OP: Een POMP kost energie (actief transport), een POORT niet (passief transport).

Actiepotentiaal

Die tijdelijke omdraaiïng van het landingsverschil noem je de actiepotentiaal. En die 'loopt' over de zenuwcel, van dendriet naar axon.

Denk aan een wave in een voetbalstadion.

Actiepotentiaal (88F) BINAS!

1 Rustfase

2 Prikkel -> depolarisatie

Prikkel zwak:

kleine depolarisatie en herstel naar rustpotentiaal

2 Drempelwaarde

Prikkel sterk genoeg:

Membraanpotentiaal naar -50mV: 

actiepotentiaal

3 Actiepotentiaal

Alle Na⁺ poorten gaan open, cascade

4 Repolarisatie

Bij 30 mV sluiten de Na⁺ poorten en openen de K⁺ poorten

5 Hyperpolarisatie

K⁺ poorten reageren iets te traag bij bereiken rustpotentiaal

Actiepotentiaal (88F) BINAS!

Na⁺ poorten

Na⁺ poorten kunnen openen als gevolg van:

een chemische prikkel (neurotransmitter bij een zintuig/ in een synaps tussen twee cenuwcellen)

een elektrische prikkel (poorten ernaast gaat open)

een mechanische prikkel (tastzintuig)

Na⁺ poorten - chemische prikkel

Axon-uiteinde of zintuigcel

zenuwcel

Na⁺ poorten 

- elektrische

prikkel

Na⁺ poorten - mechanische prikkel

Impulsrichting

Doordat volgende Na+ poorten openen als gevolg van de actiepotentiaal in de buurt 'loopt' de actiepotentiaal over het hele neuron. Van dendriet naar het uiteinde van alle axonen.

Rustpotentiaal 

- Neuronen en zenuwen bezitten transport eiwitten welke vooral Na+-ionen de cel uit en K+-ionen de cel in transporteren.

- Kost energie (ATP)

- 3 Na eruit, 2 K erin.

Hierdoor: Positief geladen ionen binnen lager dan buiten het neuron

Rustpotentiaal van -70 mV

Actiepotentiaal 

Porie-eiwitten gaan open o.i.v. elektrische prikkel of neurotransmitter

Porie-eiwitten voor Na+ reageren sneller dan K+.

Na+ met hoge snelheid cel in, binnenzijde positieve lading (+30 mV, depolarisatie)

Porie-eiwitten Na+ dicht, K+ open, gaat de cel uit, dus repolarisatie

Herstel normale ionenverdeling: Refractaire periode, drempelwaarde hoog

Doel 13.3

Je hebt geleerd hoe neuronen signalen verwerken en hoe ze impulsen geleiden

Begrippen 13.3

membraanpotentiaal. rustpotentiaal, Na⁺-Ka⁺-pomp, ionpoorten, chemische prikkel, elektrische prikkel, actiepotentiaal, cascade-effect, prikkeldrempel, depolarisatie, repolarisatie, hyperpolarisatie, absoluut refractaire periode, alles-of-nietsprincipe

Huiswerk

Maak de opdrachten van 

13.3: 4, 5, 6, 7, 8