5.2: Zelfstandige burgers 2025

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

5.2: Zelfstandige burgers

Dit heb je nodig:

• Je boeken.
  
• Je iPad
  
• Je schrift.
  
• Pen en markeerstiften

Deze les:

• afsluiting 5.1, controleren leerdoelen
• Start paragraaf 5.2
• Aan de slag.

Aan het einde van deze les:

... Heb je laten zien dat je de leerdoelen van paragraaf 5.1 kunt uitleggen in je eigen woorden.

... Kun je uitleggen hoe de nijverheid was georganiseerd.

... Kun je uitleggen hoe de internationale handel groeide.

... heb je geleerd wat stadsrechten zijn en waarom deze belangrijk zijn voor steden.

1. Je kunt uitleggen hoe in Europa weer en landbouwstedelijke samenleving ontstond.

2. Je kunt uitleggen hoe de geldeconomie in Europa zich ontwikkelde.

Bouwopdrachten:

1. Boerderij.

2. Markt + geldwisselaar.

3. Je kunt uitleggen hoe de nijverheid was georganiseerd

Samenwerking in de nijverheid:

• Ambachtslieden moeten lid zijn van een gilde om hun producten in een stad te mogen verkopen.
• gilde = vereniging van mensen met hetzelfde beroep.
• bepalen hoe een product gemaakt moest worden en wat het moest kosten.
• organiseren feesten en begrafenissen.
• zorgen voor een beroepsopleiding. 

Leerdoel 3:

Bouwopdracht:

3. Werkplaats van een ambachtsman.

4. Je kunt beschrijven hoe de internationale handel groeide.

Internationale handel

de Hanze: verbond tussen handelssteden aan de Oostzee en Noordzee.

• geen tol vragen aan elkaar.
• samen strijden tegen vijanden, zoals piraten.
•  vorsten overhalen tot het beschermen van handelaren en om geen tol te heffen.

Leerdoel 4:

Internationale Handel:

Noord- Europa: bont, vis, graan, textiel (laken) en zout.

Zuid- Europa: wijn, zout, zuidvruchten zoals dadels, parfum en specerijen.

Leerdoel 4:

Bouwopdracht:

4. Haven

Afsluiting 5.1:

• ontstaan landbouwstedelijke samenleving
• geldwisselaar
• gilden
• hanze 

5.2: Zelfstandige burgers

Stadsrechten:

• Landsheren hadden voor oorlogen en bestuur veel geld nodig.
• Door de groei van handel en nijverheid stegen hun inkomsten uit belasting en tol.
• Toch hadden ze vaak meer geld nodig, de bevolking wilde dat wel geven maar wilden dar wel iets voor terug, namelijk zelfbestuur. 

Leerdoel 1:

Stadsrechten:

• Er waren in steden veel regels nodig, bijv. voor brandveiligheid en het schoonhouden van straten.
• Ook voor dieven en oplichters waren regels nodig.
• Rechtspraak moest hierop aangepast worden.
• Burgers wilden dit graag zelf regelen. 

Leerdoel 1:

Stadsrechten:

• Landsheren gaven in ruil voor betalen de inwoners van steden het recht om zichzelf te besturen en het recht om recht te spreken.
• Dit noemen we stadsrechten
• wanneer een plaats stadsrechten kreeg werd het officieel een stad.
• Met stadsrechten mochten steden: tol heffen en een stadsmuur bouwen.

Leerdoel 1:

Aan de slag:

• Werken aan je bouwopdrachten en het verslag.
• Af moet voor de volgende les: 1. boerderij (screenshot), 2. markt + geldwisselaar (screenshot). 3. haven (screenshot)
• Je moet deze in de les kunnen laten zien.
• Lezen en markeren paragraaf 5.2.
• Uitwerken in je leerdoelen document: leerdoel 1 en 2 (leerdoel 2 kun je uit de tekst van je boek halen)

Ik heb geleerd wat stadsrechten zijn en waarom deze belangrijk zijn voor steden.