6.1 Over zeeen en oceanen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van Regenten en Vorsten 

6.1 Over zeeën en oceanen 

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen dat de graanhandel het begin vormde van een uitgebreid handelssysteem met een stapelmarkt voor een steeds groter handelsnetwerk.

2. Je kunt de doelen en de werkwijze van de VOC en WIC beschrijven.

3. Je kunt beschrijven hoe Engeland en Frankrijk reageerden op de economische voorspoed van de Republiek.

MOEDERNEGOTIE IS HANDEL MET ...

1. ZUID-AFRIKA
2. AZIË
3. OOSTZEEGEBIED
4. DUITSLAND

Wanneer was de Pacificatie van Gent?

1. 1679
2. 1579
3. 1576
4. 1579

Waarom was de Pacificatie van Gent?

1. om de piraten tevreden te houden
2. Omdat Henk dat wilde
3. om samen te werken, de Spa te verdrijven
4. om geloofsvrijheid

Waarom viel de Pacificatie van Gent uit elkaar in Unie van Atrecht en Utrecht?

1. omdat Henk geen belasting had betaald
2. Omdat geloofsvrijheid de gewesten verdeelde
3. Omdat de zuidelijke gewesten bang waren voor de Spaanse koning
4. Omdat het zuiden 'frites' zegt en het noorden 'patat'

even wat voorkennis: 

wat weet je van de moedernegotie en de VOC? 

Welk product was de basis voor de moedernegotie?

1. Graan
2. Zout
3. Specerijen
4. Wijn

Welk handelswaar wordt ook wel de moedernegotie genoemd?

1. Wijn
2. Hout
3. Graan
4. Specerijen

welke handel wordt de moedernegotie genoemd?

1. de VOC
2. de oostzeehandel
3. de WIC

De VOC verhandelde vooral

1. Specerijen
2. Aardappels
3. Vlees
4. Maïs

De VOC deed niet aan

1. Vissen
2. Veroveren
3. Handelen
4. Besturen

Welke conclusie kun je trekken na het zien van deze 

afbeelding?

Gebruik de bron

1. VOC voerde niet alleen handel maar ook oorlog!
2. VOC maakte kanonnen
3. VOC hield van mode
4. VOC had weinig wapens

Theorie

Tijd van Regenten en Vorsten (1600-1700)

Theorie

In de vijftiende eeuw verslechterde in de kustgewesten de situatie in de landbouw: het water stond te hoog om graan te verbouwen. Ze konden nu alleen koeien houden die gingen grazen. 

Opschrijven:

Nederlandse boeren stapten over op rundveehouderij en verkochten luxe voedingsmiddelen als boter, kaas en slachtvee.

Theorie

Maar er moest toch ergens graan vandaan komen. Iemand enig idee waar dit vandaan kwam?  

Graan werd gehaald uit het Oostzeegebied. Deze meest winstgevende handel werd de Moedernegotie genoemd. Dus: Moedernegotie is de winstgevende graanhandel uit Oostzeegebied. 

Theorie

*Een groot deel van deze handel ging via Amsterdam. Dit kwam omdat Antwerpen werd veroverd door de Spanjaarden. Handelaren en bankiers gingen hierop naar Amsterdam. 

Deze stad kon zo uitgroeien tot het centrum van het handelskapitalisme en van de wereld. Handelaren brachten goederen - zoals graan, wijn en wol - naar Amsterdam om het tegen een hogere prijs te verkopen. 

Dit alles werd opgeslagen op de Amsterdamse zolders en in de pakhuizen. Amsterdam werd de stapelmarkt van Europa. 

Handelskapitalisme: Eerst investeren met als doel om winst te maken. 

Stapelmarkt: Stad of haven waar goederen worden opgeslagen in afwachting van tekorten en hogere prijzen elders. 

Theorie

Veel ondernemers investeerden hun winsten uit de moedernegotie in handelscompagnieen: onderneming van handelaren die investeringen, risico's en winsten met elkaar delen. 

Deze wilden ook reizen organiseren naar Azie. Hier had alleen Portugal echter een rechtstreekse zeeverbinding naar toe. Maar Portugal was inmiddels snel ingehaald door de Nederlandse schepen en innovatieve handelaren.. 

Theorie

De twee meest beroemde handelcompagnieen waren de .. ?

VOC: Verenigd Oostindische Compagnie, opgericht in 1602. 

WIC: West-Indische Compagnie, opgericht in 1621. 

Theorie

De VOC kreeg van de Staten-Generaal, die over de Buitenlandse politiek gingen, het handelsmonopolie op Azie. 

De WIC kreeg dit voor de handel met Afrika en Amerika, de beruchte driehoekshandel waar slavenhandel te vinden was. 

Handelsmonopolie: 

Afspraak om als enige te mogen handelen in bepaald product, land of gebied. 

Er ontstond een wereldeconomie: systeem waarbij goederen uit verschillende werelddelen met elkaar worden verhandeld. 

Beeldmateriaal

Leerdoelen nabespreken

1. Je kunt uitleggen dat de graanhandel het begin vormde van een uitgebreid handelssysteem met een stapelmarkt voor een steeds groter handelsnetwerk.

2. Je kunt de doelen en de werkwijze van de VOC en WIC beschrijven.

3. Je kunt beschrijven hoe Engeland en Frankrijk reageerden op de economische voorspoed van de Republiek.