Planten - BS1234

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Planten - BS1234

Herhaling BS1

Bladeren

Bladeren

Bladeren bestaan uit verschillende weefsels:

- Weefsel met bladgroenkorrels: hierin kan fotosynthese plaatsvinden.

- Vaatbundels: hiermee worden water en (opgeloste) suikers vervoerd. Vaatbundels in bladeren zijn te vinden in de nerven.

- Opperhuid met huidmondjes: hiermee worden gassen opgenomen en afgegeven.

Bladgroenkorrels

Het grootste deel van de bladeren van planten bestaat uit weefsel met bladgroenkorrels. 

De opperhuidcellen en de nerven hebben geen bladgroenkorrels. 

De sluitcellen van de huidmondjes hebben wel bladgroenkorrels.

Fotosynthese

Koolstofdioxide en water worden omgezet in zuurstof en glucose.

- Lichtenergie wordt vastgelegd in glucose.

Nodig: bladgroenkorrels, (zon)licht en een juiste temperatuur. 

Huidmondjes

Huidmondjes kunnen openen en sluiten, afhankelijk van de omstandigheden

De sluitcellen veranderen van vorm wanneer de druk van het celmembraan op de celwand van de cellen verandert. 

Herhaling BS2

Wortels en stengels

Vaatbundels

Vaatbundels bestaan uit houtvaten en bastvaten.

Houtvaten vervoeren water en opgeloste mineralen van de wortels via de stengels naar de bladeren. Houtvaten bestaan uit dode houtcellen, de celwanden zijn verdikt en bestaan uit cellulose en houtstof. De cellen en de dwarswanden zijn verdwenen. 

Bastvaten vervoeren vooral water en energierijke stoffen van de bladeren naar alle delen van de plant. Bastvaten bestaan uit levende bastcellen, in de dwarswanden zitten openingen. 

Ligging houtvaten en bastvaten

In de stengels in vaatbundels: Houtvaten aan de binnenkant, bastvaten aan de buitenkant. 

In de bladeren in vaatbundels die in nerven liggen: Houtvaten aan de bovenzijde, bastvaten aan de onderzijde. 

In een stam van een boom: Houtvaten aan de binnenkant, bastvaten aan de buitenkant. 

Stevigheid

Door water; hierdoor stijgt de druk van de cel tegen de celwand. In vrijwel alle levende cellen van wortels, stengels en bladeren. 

Door houtvaten; dikke wanden met cellulose en houtstof. In wortels en stengels (in vaatbundels) en in bladeren (in nerven). 

Door vezels; dikke celwanden met cellulose en houtstof. In de stengels aan de buitenkant van de stengel of rondom vaatbundels. In de bladeren rondom de vaatbundels. 

Herhaling BS3

Fotosynthese en verbranding

Transport van water

Wortels nemen water en mineralen op via de celwanden van de wortelharen. 

Wortels, stengels en bladeren transporteren water en mineralen via de houtvaten. 

- Zuigkracht van de bladeren zorgt ervoor dat het water omhoog gaat.

- Worteldruk zorgt ervoor dat het water naar boven geperst wordt. 

Het grootste deel van het opgenomen water verdampt; een klein deel wordt verbruikt bij de fotosynthese.  

De mineralen worden gebruikt bij de vorming van stoffen waaruit planten zijn opgebouwd. 

Organische en anorganische stoffen

Organische stoffen zijn stoffen waaruit levende en dode organismen zijn opgebouwd. 

- Organische stoffen zijn energierijk

Anorganische stoffen komen zowel in organismen voor als in de levenloze natuur.

- Anorganische stoffen bevatten weinig energie. 

Fotosynthese

Bij fotosynthese worden anorganische stoffen omgezet in een energierijke organische stof.

Nodig zijn:

- Koolstofdioxide

- Water

- Voldoende (zon)licht

- Bladgroenkorrels

- Geschikte temperatuur

Verbranding

Bij verbranding worden energierijke organische stoffen omgezet in anorganische stoffen.

Verbranding vindt voortdurend en in alle organismen plaats. In cellen van organismen is glucose meestal de brandstof. Ook andere organische stoffen kunnen als brandstof gebruikt worden. 

Proefjes

Basisstof 4

Glucose als grondstof

Aan de slag

Zelfstandig werken:

- Bekijk de video's in de studiewijzer basisstof 4 t/m 7

- Lees basisstof 4 t/m 7

- Maak opdrachten basisstof 4 t/m 7

- Maak test jezelf basisstof 4 t/m 7

STEL VRAGEN ALS JE IETS NIET SNAPT!