Dijken en duinen

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 8

Herken je Nederland nog?

Ik laat deze plaat zien zodat de kinderen een beeld krijgen van hoe NL eruit zou zien zonder dijken. Hiermee wil ik het belang benadrukken en de kinderen hier bewust van maken.

Lesdoel

• Belangrijk
•  Ligging
• Ontstaan en onderhoud

- Aan het einde van de les kunnen jullie uitleggen waarom dijken zo belangrijk zijn voor Nederland

- Aan het einde van de les kunnen jullie de ligging van de dijken verklaren

- Aan het einde van de les kunnen jullie uitleggen hoe duinen ontstaan en blijven bestaan 

Even herhalen:

In welk tijdvak was de watersnoodramp?

Toen

Ik herhaal met de kinderen kort wanneer de watersnoodramp plaatsvond en wat er die nacht gebeurde.

Wat konden de mensen doen tegen deze ramp?

Deze les gaan we kijken naar Nederland na de watersnoodramp. Als eerst vraag ik de kinderen naar hun ideeën. De leerlingen zullen met dingen als dijken en (wellicht) deltawerken komen. Hierop ga ik in. 

Ik bespreek samen met de kinderen wat opvalt aan duinen. Wat zien jullie allemaal? Welke planten zie je? Wat zijn duinen precies?

Ik laat dit korte filmpje zien over het ontstaan van duinen. In de volgende slide gaan we hier verder op in.

Helmgras: dit zorgt ervoor dat de duinen niet wegwaaien. De wortels van het gras houden het zand goed vast!

Duinen

Duinen worden niet door de mens gemaakt, maar door de natuur. De wind waait het zand op een hoop, wat ons land beschermt tegen de zee. De wind kan de duinen ook weer wegbalzen, hoe zit dat?

De duinen liggen naast de Noordzee. Aan de ene kant is de zee, en aan de andere kant is het land. De duinen kunnen best ver op het land doorlopen.

We kijken samen naar de kijkplaat. Ik bespreek de verschillende componenten in de plaat. Het is belangrijk dat de kinderen snappen dat duinen in beginsel niet door de mens gemaakt zijn, maar wel worden onderhouden.  Helmgras speelt een belangrijke rol bij het behoud van de duinen. Zonder dit helmgras zou het zand namelijk wegwaaien.

Hoe worden duinen gevormd?

De zee voert het zand aan waar de duinen zijn gevormd.

Met vloed wordt het zand dat op de zeebodem ligt door golven meegenomen naar het strand. Bij eb droogt dat zand op

Planten in de duinen vangen het zand op.

Er ontstaan kleine hoopjes zand, die steeds groter worden.

In de loop van honderden jaren zijn zo onze duinen gegroeid. 

Met de kennis die de kinderen nu hebben gekregen over het ontstaan van duinen laat ik ze deze vraag maken. Ze moeten hier wel nog een beetje extra nadenken over de volgorde. Met de kennis uit vorige slides en logisch redeneren moeten de kinderen eruit komen.

Zijn duinen wel sterk genoeg?

En hoe beschermen we ons tegen ander water (rivieren etc.)
 

Soms zijn duinen niet sterk genoeg. Op deze plekken worden dijken gebouwd. Een dijk moet hoog en stevig zijn, anders zou deze door een storm doorbreken!

Echter zijn duinen niet altijd sterk genoeg. Daarnaast moeten we ons ook beschermen tegen water uit rivieren en meren. Hoe doen we dat? Ik bespreek deze vraag met enkele leerlingen. Als iemand dijken benoemt, ga ik hier verder op in. Ik vertel dat dijken worden gebouwd door mensen. Het is eigenlijk een soort duin, alleen dan veel steviger en je kan ze overal bouwen.

Dit is een doorsnede van een dijk

Onderaan de dijk ligt een grote berg zand

A

Over dat zand heen zit een laag klei

B

Aan de kant van de zee ligt asfalt of beton

C

Onder water aan de kant van de zee ligt een laag van brokken steen.

D

Ik bespreek de plaat met de kinderen. We kijken naar de opbouw van een dijk en vergelijken dit met duinen. Hoe zijn de dijken gebouwd en wat is het grootste verschil tov duinen?

Duinen

Dijken en duinen

Wat valt je op aan de ligging van dijken? Waarom daar?

Ik kijk met de kinderen naar de twee platen. Op de ene kaart zijn alleen de duinen te zien. Op de andere kaart dijken en duinen. Ik bespreek waarom je duinen alleen aan de kust zien en dijken ook binnenlands. Dit is omdat dijken ons tegen meer dan alleen de zee beschermen, namelijk tegen rivieren en meren. Duinen daarentegen zijn veelal aan de kust te vinden. Dit komt omdat duinen niet zomaar overal kunnen ontstaan.

De Deltawerken

Een paar dagen voor de watersnoodramp was er een plan gemaakt om de zee tegen te kunnen houden bij Zeeland. 40 jaar later was het Deltaplan klaar! Tussen de eilanden van Zeeland zijn allerlei dammen gebouwd, de deltawerken.

Stormvloedkering

Een stormvloedkering is ook een soort dam, maar met schuiven. Deze schuiven staan meestal open, waardoor zeewater gewoon naar binnen kan. Als het hard gaat stormen of bij hoog water gaan ze dicht, om het water tegen te houden.

Delta

Een delta is een plaats waar een rivier zich in een heleboel kleine rivieren splitst. Het was een enorm project om alles te bouwen! Over de dammen werden snelwegen aangelegd, waardoor je nu snel van het ene naar het andere eiland kunt reizen!

Oosterscheldekering

Het zeewater kan hier meestal naar binnen blijven stromen.

Duinen

Dijken

Dam