H1: nakijken Fictie H1, uitleg genres fictie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Fictie blok 1

V3

Lesdoelen

• Je kent de indeling van de hoofdgenres fictie;
• Je herhaalt de realismelijn en het opbouwschema van verhalen;
• Je herkent vormen van beeldspraak.

Realismelijn en opbouwschema

Wat weet je nog?

Het woord 'realistisch' betekent...

1. dat een verhaal waargebeurd is.
2. dat een verhaal echt kan gebeuren.
3. dat een verhaal verzonnen is.
4. dat een verhaal niet echt kan gebeuren.

Realistisch of niet-realistisch

• Realistisch: een verhaal dat verzonnen is, maar lijkt op de werkelijkheid.
• Niet-realistisch: een verhaal waarin dingen gebeuren die ongeloofwaardig zijn of die in werkelijkheid niet mogelijk zijn.

Let op:

een verhaal met waargebeurde elementen blijft altijd fictie door toevoegingen van de schrijver die verzonnen zijn. 

Realismelijn

Noem 2 manieren waarop een schrijver een afwijkende verhaalopbouw kan hanteren?

Beeldspraak

• Figuurlijk taalgebruik (o.a. spreekwoorden en gezegden);

• Goede beeldspraak maakt een tekst mooier, duidelijker en krachtiger;
• Schrijvers maken veel gebruik van beeldspraak, om dingen op een mooie of bijzondere manier te zeggen.

Vergelijking met en zonder als

• Beeldspraak die berust op overeenkomst; 
• Zowel het beeld wordt genoemd, als ook het bedoelde, het object.

Vergelijking met als

- Bij een vergelijking met als worden beeld en object verbonden door het woord (zo)als, van, of het werkwoord lijken of schijnen.

Voorbeeld:

Hij [O] ziet zo rood als een biet [B].

Een schat [B] van een vrouw [O] .

-

Vergelijking zonder als

- Bij een vergelijking zonder als worden beeld en object niet verbonden door (zo)als of een werkwoord als schijnen of lijken.

Voorbeeld:

Zijn hoofd [O], een tomaat [B], gloeide van schaamte.

Andere vormen van beeldspraak

- Personificatie

- Metafoor

- Metonymia

Personificatie

Een vorm van beeldspraak waarbij dieren, levenloze dingen, voorwerpen of abstracte begrippen als menselijke wezens worden voorgesteld. Iets wat levenloos is krijgt dus menselijke eigenschappen.

Voorbeeld:

Deze wasknijpers laten je was nooit vallen.

Onze nieuwe software dwingt je om tijdens het werk af en toe even te ontspannen.

Metafoor

Beeldspraak die berust op overeenkomst tussen het beeld en dat wat ermee wordt 'bedoeld': het object. 

Bij een metafoor wordt alleen het beeld genoemd en niet het object.

Voorbeeld:

Het schip der woestijn. -> metafoor voor kameel: de kameel [O] wordt vergeleken met een schip [B]

Metafoor

Spreekwoorden zijn vaak metaforen.

Voorbeeld:

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel. 

Dat betekent: als er geen toezicht is van bijvoorbeeld een vader of moeder (de kat), doen de kinderen (de muizen) wat ze willen.

Metonymia

Er is een bijzonder verband tussen het object [O] en het beeld [B].

Voorbeeld:

Oranje verloor met 2-1 . (oranje is de kleur van het shirt van het Nederlands team)

Metonymia

- Je noemt een deel in plaats van het geheel:

Hij nam een bloemetje mee voor zijn vrouw. (bedoeld wordt: een bosje bloemen)

- Je noemt het geheel in plaats van het deel:

Zwolle won met 1-0 van De Graafschap. (bedoeld wordt: het voetbalelftal van Zwolle).

Metonymia

- Je noemt het voorwerp in plaats van de inhoud:

Ik lust wel een bakkie. (bedoeld wordt bijvoorbeeld: een kopje koffie).

- Je noemt de producent/maker in plaats van het product:

Hij heeft een nieuwe Apple gekocht (bedoeld wordt bijvoorbeeld: een iPhone van Apple).

Metonymia

- Je noemt het materiaal in plaats van het voorwerp:

Hij heeft goud gewonnen op de 100 meter sprint. (bedoeld wordt: een gouden medaille)

Welke vorm van beeldspraak herken je in de volgende zin:
Mijn moeder is zo sterk als een beer.

1. Metafoor
2. Personificatie
3. Vergelijking met als
4. Metonymia

Welke vorm van beeldspraak herken je in de volgende zin:
Zijn huis, een paleis, staat aan de rand van het bos.

1. Metafoor
2. Metonymia
3. Personificatie
4. Vergelijking zonder als

Welke vorm van beeldspraak herken je in de volgende zin:
Mijn oude fiets smeekt om een opknapbeurt.

1. Metafoor
2. Personificatie
3. Vergelijking zonder als
4. Metonymia

Welke vorm van beeldspraak herken je in de volgende zin:
Dat is een mooie van Gogh!

1. Vergelijking zonder als
2. Metonymia
3. Metafoor
4. Personificatie

Welke vorm van beeldspraak herken je in de volgende zin:
Italië heeft zijn laatste wedstrijd gespeeld.

1. Metafoor
2. Vergelijking zonder als
3. Metonymia
4. Personificatie

Huiswerk

Fictie blok 1

Blz. 9 t/m 20

Maken:

Opdr. 1, 2, 4, 5, 6