2 en 3m Fictie (theorie)

FICTIE
Welke begrippen heb je nodig om een verhaal te kunnen analyseren?
1 / 41
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

This lesson contains 41 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

FICTIE
Welke begrippen heb je nodig om een verhaal te kunnen analyseren?

Slide 1 - Slide

Doel verhaalanalyse?
  • Verhaal beter begrijpen vanuit verschillende aspecten
  • Ontdekken hoe de relatie is tussen personages
  • Begrijpen waarom zij doen wat ze doen,  en hoe de karakters zich ontwikkelen
  • Ontdekken welke gebeurtenis tot een bepaalde situatie geleid heeft
  • Hoe spelen de gebeurtenissen in het verhaal een rol in de grote lijn, in het thema van het verhaal. 


Slide 2 - Slide

Begrippen die je moet kennen

1. Genres

2. Realisme

3. Inleving

4. Hoofdpersoon/bijpersoon

5. Uiterlijke kenmerken

6. Karaktereigenschappen

Slide 3 - Slide

1. Genres (verhaalsoort)
  • hier-en-nu
  • historisch
  • oorlog
  • fantasie
  • fantasy
  • science fiction
  • griezel
  • gedichten

Slide 4 - Slide

Hier-en-nu
Historisch

- In deze boeken is geschiedenis belangrijk.


- Vaak lees je in deze boeken over nieuwsgierige en leergierige personages van vroeger en over avontuur.

- Dit zijn realistische verhalen die spelen in de echte wereld, zoals jij die kent. 


- Personages zouden echt kunnen zijn, gebeurtenissen zouden echt gebeurd kunnen zijn e.d.


- Het is voorstelbaar.


- Hier-en-nu kan humoristisch zijn, avontuurlijk, emotioneel, enzovoort.

Slide 5 - Slide

Oorlog
Fantasie

- Bijvoorbeeld sprookjes.

- Verhalen over een oorlog (bijvoorbeeld als avontuur of als waarschuwing).

Slide 6 - Slide

Fantasy
Science-fiction

- Een verhaal dat zich altijd in de verre toekomst
afspeelt.

- In fantasyboeken wordt er altijd over een andere
wereld (eventueel naast de wereld die wij kennen) geschreven.


- In deze andere wereld kunnen andere wezens e.d. bestaan.

Slide 7 - Slide

Griezel
Gedichten

- Boeken met gedichten.

- Boeken met griezelverhalen.

Slide 8 - Slide

2. Realisme
De personen in het verhaal maken dingen mee die in het echt ook kunnen gebeuren.

Slide 9 - Slide

3. Inleven
Je voorstellen hoe het is om iemand anders te zijn of hoe iemand anders zich voelt.
(In het ene personage kun je
je inleven, in een ander
personage lukt dat niet.)

Slide 10 - Slide

4. Hoofdpersoon
De persoon over wie het hele boek gaat.

Slide 11 - Slide

Verhaalpersonages
  • hoofdpersonen - veel informatie over karakter
  • bijpersonen - nauwelijks gedachten of gevoelens

Karakter
  • round - ontwikkeling - gevoelens - duidelijke eigenschappen.
  • flat - weinig ontwikkeling - meestal maar één eigenschap
    Aan het begin van het verhaal hetzelfde als aan het eind.

Slide 12 - Slide

5. Uiterlijke kenmerken

Hoe iemand eruitziet.

Bijvoorbeeld: lang, slank, bruine ogen en blond haar.

Slide 13 - Slide

6. Karaktereigenschappen

Hoe iemand is.

Bijvoorbeeld: vrolijk, slordig, grappig, lui of rustig. Je keuze moet je onderbouwen met voorbeelden uit het boek. 

Slide 14 - Slide

Wat is een voorbeeld van fictie?

A
een krantenartikel
B
het boek 'Spijt' van Carry Slee
C
het dagboek van Anne Frank
D
Nieuw Nederlands

Slide 15 - Quiz

FICTIE EN NON-FICTIE
  • Fictie is verzonnen en non-fictie niet.

  • Voorbeelden van non-fictie: woordenboeken, reisgidsen, studieboeken, geschiedenisboeken.

  • Realistische fictie is fictie die echt gebeurd zou kunnen zijn. (bijv. de Hoe overleef ik-boeken van Francine Oomen)

Slide 16 - Slide

Perspectief 
  • Leerdoel: je kunt het ik-perspectief, personaal perspectief en het perspectief van de alwetende verteller herkennen in het verhaal.

Slide 17 - Slide

Wat is perspectief?
  • De verteller vertelt het verhaal vanuit een bepaald standpunt.
  • Je kijkt als het ware mee over de schouder van een personage in een verhaal.

Slide 18 - Slide

Ik-perspectief (als een dagboek)
  • Verhaal is geschreven in de ik-vorm.
  • Je weet alleen wat de ik-persoon ziet, denkt en voelt.
  • Van de andere personages weet je niet wat zij zien, denken of voelen.

Slide 19 - Slide

Waarom ik-perspectief?
  • De lezer kan zich identificeren met de hoofdpersoon.
  • Met andere woorden: de lezer kan zich goed inleven in de hoofdpersoon.

Slide 20 - Slide

Hij/zij-vorm
  • Personaal perspectief
  • Alwetende verteller

Slide 21 - Slide

Personaal perspectief
  • Je weet alleen van de hoofdpersoon wat hij ziet, denkt en voelt.
  • Je weet dit niet van de bijfiguren.

Slide 22 - Slide

Alwetende verteller
  • Het lijkt net of de verteller in de toekomst kan kijken. Hij of zij weet al wat er gaat gebeuren en hoe het verhaal eindigt. 
  • Deze verteller doet niet mee aan het verhaal, maar is iemand die het verhaal vertelt. Hij hangt als het ware boven het verhaal. 

Slide 23 - Slide

De zin: 'Later zou hij nog vaak aan deze dag terugdenken',
kom je tegen bij . . .
A
ik-perspectief
B
alwetende verteller
C
personaal perspectief
D
elk vertelperspectief

Slide 24 - Quiz

Tijd 
  • Historische tijd: in welke tijd het verhaal zich afspeelt 
(te herkennen aan voorwerpen, omgangsvormen, taalgebruik)
  • Vertelde tijd: tijdsduur die in een verhaal wordt beschreven.
(dag, week, maand, jaar, jaren ... let op een eventuele tijdsprong)

Slide 25 - Slide

vervolg Tijd
  • Chronologische volgorde: een schrijver vertelt het verhaal in de volgorde waarin alles gebeurd is.
  • Tijdsprong: de schrijver slaat een stuk tijd over (de volgende dag, een paar uur later)
  • Flashback: een sprong terug in de tijd

Slide 26 - Slide

vervolg Tijd
  • Flashforward: een sprong vooruit in de tijd 
  • Tijdversnelling: de schrijver vat een periode in een paar woorden samen; hij versnelt de tijd. Bijvoorbeeld:   "Drie weken later voelde hij zich opeens veel beter"

Slide 27 - Slide

Tijd
  • Tijdvertraging: schrijvers kunnen er ook voor kiezen om een gebeurtenis heel langzaam te vertellen. Langer dan hij in werkelijkheid zou duren. Bijv.: gedachten, handelingen van personages of ruimte heel uitgebreid beschrijven.                  

Slide 28 - Slide

Op welke andere manieren kan een schrijver een verhaal spannend maken?

Slide 29 - Open question

Technieken om een verhaal spannend te maken

- spannende ruimte / enge omgeving
- hoofdpersoon in gevaar
- je moet een vraag beantwoorden of een raadsel oplossen (wie heeft het gedaan?)
- jij weet meer dan de hoofdpersoon in het verhaal
- je wordt op het verkeerde been gezet
- de situatie is gevaarlijk
- de schrijver stelt iets uit (je komt er pas achter op de laatste bladzijde)
- cliffhangers
- vertragingen in het verhaal
- het verhaal roept allerlei vragen op
- de verteller maakt al duidelijk dat er iets ergs gaat gebeuren (en de lezer wil weten wat dat dan is)

GEEF VOORBEELDEN UIT JOUW BOEK!


Slide 30 - Slide

Ruimte en sfeer 
  • Ruimte heeft in de literatuur te maken met: plaats, weer en tijdstip.
  • De ruimte (plaats, weer en tijdstip) bepaalt de sfeer van een situatie.

Slide 31 - Slide

Als je graag meeleeft met de hoofdpersoon, lees je het liefst
boeken met een . . .
A
alwetende verteller
B
personaal perspectief
C
ik-perspectief

Slide 32 - Quiz

Een tijdsprong is . . .
A
het versnellen van tijd
B
het overslaan van tijd
C
het vertragen van tijd
D
de vertelde tijd

Slide 33 - Quiz

De sfeer in een verhaal wordt bepaald door . . .
A
ruimte en plaats
B
weer en ruimte
C
plaats, weer en tijdstip
D
plaats en weer

Slide 34 - Quiz

Slide 35 - Slide

Perspectief?
A
Ik-verteller
B
Hij/zij-verteller
C
Alwetende verteller

Slide 36 - Quiz

Slide 37 - Slide

Perspectief?
A
Ik-verteller
B
Hij/zij-verteller
C
Alwetende verteller

Slide 38 - Quiz

Personen met een flat character
A
zijn meestal hoofdpersonen
B
zijn meestal bijpersonen
C
ontwikkelen zich
D
je weet veel van hun karakter

Slide 39 - Quiz

De opdracht:

Maak de opdracht in Classroom over jouw leesboek. 

Deadline: vrijdag 15 uur.


Slide 40 - Slide

Heb je nog vragen of wil je iets bespreken? Blijf even hangen.

Slide 41 - Slide