1.3 - 2a - De kerk valt uiteen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Maak drie tekeningen aan de hand waarvan je de volgende vragen kunt beantwoorden:

1. Wat was de Renaissance?

2. Was is het mens- en wereldbeeld tijdens de Renaissance?

3. Hoe verspreidde de Renaissance zich?

Vraag 2: Leg in je eigen woorden uit wat ‘memento mori’ en ‘carpe diem’ betekenen. En leg aan de hand van dit verschil uit wat er veranderde in de mentaliteit zo rond 1500? (3p)

Lesdoelen 1.3

1. Wat was de kritiek van Erasmus, Luther en Calvijn op de RKK?
2. Wat is het verschil tussen de katholieke en protestantse kerk?
3. Hoe ontstond de kerksplitsing? 
4. Welke strijd ontstond er tussen katholieken en protestanten?

Lesdoelen 1.3

1. Wat was de kritiek van Erasmus, Luther en Calvijn op de RKK?
2. Wat is het verschil tussen de katholieke en protestantse kerk?
3. Hoe ontstond de kerksplitsing? 
4. Welke strijd ontstond er tussen katholieken en protestanten?

Wat betekent monnikenwerk?

Lesdoelen 1.3

1. Wat was de kritiek van Erasmus, Luther en Calvijn op de RKK?
2. Wat is het verschil tussen de katholieke en protestantse kerk?
3. Hoe ontstond de kerksplitsing? 
4. Welke strijd ontstond er tussen katholieken en protestanten?

in de middeleeuwen

Geen relieken/heiligen

‘Het is puur menselijk gedoe, als men beweert, dat de ziel uit het vagevuur omhoog schiet, zodra de klank van het geld in de kist rinkelt.’ (1517) Van wie is dit citaat? Leg uit waarom!

https://schooltv.nl/video/histoclips-luther-en-de-hervorming/ 

1.3 - De kerk valt uiteen

Les 2

Wat we gaan doen

- Overschrijven lesdoelen (5 min)
- Uitleg 1.3 afmaken en beginnetje 1.4 (15-20 min)

- Zelfstandig werken (20 min)
- Filmpje kijken (15 min)

Wat we gaan doen

- Overschrijven laatste twee lesdoelen (5 min)
- Uitleg 1.3 afmaken (15-20 min)

- Zelfstandig werken (20 min)
- Filmpje kijken (15 min)

Absenties...

Lesdoelen 1.3
3. Hoe ontstond de splitsing van de kerk?
4. Welke strijd ontstond er tussen katholieken en protestanten?

Lesdoelen - 1.4 
1. Wat is het verschil tussen een provincie en een gewest?

2. Wat is centralisatie?

Wat we gaan doen

- Overschrijven laatste twee lesdoelen (5 min)
- Uitleg 1.3 afmaken en beginnetje 1.4 (15-20 min)

- Zelfstandig werken (20 min)
- Filmpje kijken (15 min)

Lesdoelen

Lesdoelen 1.3
3. Hoe ontstond de splitsing van de kerk?
4. Welke strijd ontstond er tussen katholieken en protestanten?

Lesdoelen - 1.4 
1. Wat is centralisatie?
2. Wat is het verschil tussen een provincie en een gewest?

1517: 95 stellingen

1521: Pauselijke ban

1521: Rijksdag van Worms (laatste kans...)

Luther wordt gekidnapt door Fredrik III

Op zijn slot vertaalt Luther de bijbel
(waarom deed Luther dat?)

Absenties...

Lesdoelen 1.3
3. Hoe ontstond de splitsing van de kerk?
4. Welke strijd ontstond er tussen katholieken en protestanten?

Lesdoelen - 1.4 
1. Wat is centralisatie?
2. Wat is het verschil tussen een provincie en een gewest?

Godsdienstoorlogen (o.a. in Frankrijk)

Maar ook in het huidige Duitsland. Karel V. wilde gezag heroveren

Keizer Karel V. liet
Nederlandse ketters
vermoorden!

Inquisitie (in bijvoorbeeld het huidige Nederland)

Karel V.

1515: Erfde Spanje, gebieden in de Nederlanden en gebieden in de nieuwe wereld

1519: Verkozen tot keizer van het heilige Roomse Rijk

1555: wiens gebied, diens gebed

Lesdoelen

Lesdoelen 1.3
3. Hoe ontstond de splitsing van de kerk?
4. Welke strijd ontstond er tussen katholieken en protestanten?

Lesdoelen - 1.4 
1. Wat is het verschil tussen een provincie en een gewest?

2. Wat is centralisatie?

Verschillen gewesten en provincies

1. Sommige groter

2. Meer zelfbestuur:

- Eigen wetten

- Eigen belastingen

Geen landsbestuur!

Lesdoelen

Lesdoelen 1.3
3. Hoe ontstond de splitsing van de kerk?
4. Welke strijd ontstond er tussen katholieken en protestanten?

Lesdoelen - 1.4 
1. Wat is het verschil tussen een provincie en een gewest?

2. Wat is centralisatie?

Centralisatie

• Stadhouders (zoals
  Willem v. Oranje)
  

• Wetten
• Ambtenaren
• Belastingen
• Landvoogd en Brussel:
  Karel V. weg voor oorlogen
  

Wat we gaan doen

- Overschrijven laatste twee lesdoelen (5 min)
- Uitleg 1.3 afmaken en beginnetje 1.4 (15-20 min)

- Zelfstandig werken (20 min)
- Filmpje kijken (15 min)

- Lees 1.4 (in stilte)

- Neem het schema over
- Vul het schema in. Beschrijf de oorzaken.
- Overleg zachtjes met je
buurmens

Wat we gaan doen

- Overschrijven laatste twee lesdoelen (5 min)
- Uitleg 1.3 afmaken en beginnetje 1.4 (15-20 min)

- Zelfstandig werken (20 min)
- Filmpje kijken (15 min) https://schooltv.nl/video/histoclips-de-opstand-in-de-nederlanden/ 

Katholieke kerk

Protestantse kerk

De uitvinding van de boekdrukkkunst had een grote invloed op de geschiedenis. Leg dit uit.

Wat is een belangrijk verschil tussen Luther en Erasmus?

Wat zei Luther op de Rijksdag van Worms?

Hoe ging Karel V. om met de opkomst van het Protestantisme?

Maken opdrachten 1.3