02/12, samentrekking controleren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

weekplanning Nederlands:

maandag 02 december: taalverzorging

dinsdag 03 december: schrijfvaardigheid (met M3)

woensdag 04 december: taalverzorging/fictie

herhalen

1. zinsontleding (opdracht 1)

2. verwijzen (opdracht 2)

leerdoelen

1. Je weet wat een synoniem is;

2. Je kunt signaalwoorden in een zin herkennen en het verband erbij noemen.

3. Je kunt foutieve samentrekkingen in een zin herkennen en verbeteren.

herhalen:

cursus 6, paragraaf 1:

- synoniemen

- gebiedende wijs

- signaalwoorden (opdracht 3)

- zinsopbouw

Als in een samengestelde zin dezelfde woorden twee keer voorkomen, kun je die woorden meestal de tweede keer weglaten. 

Dat heet samentrekking:

– Ik vind de herfst het fijnste seizoen en (–) de winter het minst prettig.

Samentrekken mag alleen als aan drie voorwaarden wordt voldaan: 

de weggelaten woorden hebben 

-dezelfde functie (zinsdeel, woordsoort), 

-dezelfde betekenis én 

-hetzelfde getal (enkelvoud/meervoud) 

als de woorden die blijven staan.

Met dit stappenplan controleer je een samentrekking:

Noteer de woorden die in het tweede deel van de zin weggelaten zijn.

Bepaal de functie (welk zinsdeel of welke woordsoort), de betekenis en 

het getal van de samengetrokken woorden in het eerste deel van de zin.

Bepaal de functie, de betekenis en het getal van de weggelaten woorden in het tweede deel van de zin.

Controleer of de functie, de betekenis en het getal in beide gevallen hetzelfde zijn. Zo ja, dan is de samentrekking correct.

Als er sprake is van een foutieve samentrekking, plaats je de ten onrechte weggelaten woorden alsnog in het tweede deel van de zin.

samentrekking

1. samentrekking op woordniveau: 

een deel van een woord wordt weggelaten:
   voor- en nadelen

Samentrekking op woordniveau is alleen mogelijk als de vorm en de betekenis van het weggelaten deel in de verschillende woorden gelijk zijn.

2. samentrekking op woordgroepsniveau: binnen een woordgroep worden een of meer hele woorden weggelaten:
dure ringen en (-) armbanden; hoge (-) en lage bergen;

3. samentrekking op zinsniveau:

een of meer zinsdelen (ow, lv, mv, bwb enz.) die twee keer voorkomen, worden weggelaten:
 Iris volleybalt op zaterdag en Peter (-) op zondag.

Weggelaten= zij wordt

FOUT

leerdoelen

1. Je weet wat een synoniem is;

2. Je kunt signaalwoorden in een zin herkennen en het verband erbij noemen.

3. Je kunt foutieve samentrekkingen in een zin herkennen en verbeteren.

Aan de slag

maken:

cursus 6, paragraaf 2: samentrekking controleren

opdracht 1 t/m 4