Basisstof 2: Chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 5: Erfelijkheid en evolutie

Basisstof 2: Chromosomen

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg basisstof 2
• Aan het werk!
• Afsluiting 

De jonge tapir (tekening 1) heeft hetzelfde fenotype als het volwassen dier (tekening 2)

1. Juist
2. Onjuist

De jonge tapir (tekening 1) heeft hetzelfde genotype als het volwassen dier (tekening 2)

1. Juist
2. Onjuist

Op welk moment komt het genotype van een baby tot stand?

1. Op het moment van de vorming van de eicel
2. Op het moment van de vorming van de zaadcel
3. Op het moment van de bevruchting van de eicel
4. Op het moment van de geboorte van de baby

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven hoe elke ouder 50% van de chromosomen van hun kind levert;
• Beschrijven dat mij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen;
• Beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat. 

Chromosomen

In een lichaamscel komen chromosomen in paren voor.

• Een mens heeft 46 chromosomen
• Dat zijn dus 23 paar chromosomen
• Lichaamscellen ontstaan door mitose (gewone celdeling)

De chromosomen zijn gelijk aan elkaar en bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschappen.

Geslachtschromosomen

Of je een jongen of meisje bent, wordt bepaald door geslachtschromosomen.

• Vrouwen hebben 2 X-chromosomen (XX)
• Mannen hebben 1 X-chromosoom en 1 Y-chromosoom (XY)

Alle chromosomen van een vrouw, in paren gerangschikt

Geslachtschromosomen van een man 

Zijn dit chromosomen van een jongen of meisje?

1. Jongen
2. Meisje

Waaraan kan je zien dat deze chromosomen van een meisje zijn?

Verschillende informatie

De chromosomen zijn gelijk aan elkaar en bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschappen.

• De informatie voor deze eigenschappen is niet altijd hetzelfde.
  
• Bijvoorbeeld: chromosoom 1 bevat informatie voor blauwe ogen en chromosoom 2 voor bruine ogen.

Geslachtscellen

Geslachtscellen bevatten de helft van de chromosomen.

• Geslachtscellen ontstaan door meiose (reductiedeling).
• Eén geslachtscel krijgt de ene helft van de chromosomen, de andere geslachtscel de andere helft.

Variatie

Door meiose is er veel variatie in genotypen.

Hierdoor is er ook veel variatie in fenotypen.

Variatie

Door meiose is er veel variatie in genotypen.

Hierdoor is er ook veel variatie in fenotypen.

Aan het werk!

Wat: Basisstof 2 van thema 5

Hoe: Fluisteren met je directe buur

Tijd: 15 minuten

Hulp: Raadpleeg je boek of steek je vinger op

Klaar: Nakijken en verbeteren, basisstof 3 lezen

Uitkomst: Basisstof 1 en 2 van thema 5 zijn af

Maak een tekening van een geslachtscel en een lichaamscel van een organisme met 3 paar chromosomen.