H5 Lezen: functiewoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Lezen: functiewoorden

Doel: Je kunt de functie van alinea's in een tekst benoemen

Functiewoorden

-Geeft in één woord de bedoeling (functie) weer van dat stukje tekst binnen een grotere tekst. 

-De functiewoorden zijn grammaticale woorden die dienen om bepaalde betrekkingen tussen zinsdelen uit te drukken. 

-Op zichzelf hebben functiewoorden geen betekenis. 

functiewoorden versus inhoudswoorden

Woorden in een zin zijn ruwweg te verdelen in twee soorten. Er zijn inhoudswoorden die naar iets in de werkelijkheid verwijzen en waarbij onmiddellijk een beeld opdoemt, zoals bij de woorden ‘boom’, ‘hond’ en ‘rennen’. 

Daarentegen zijn er ook woorden die niet naar iets verwijzen en alleen een functie binnen de zin hebben. Voorzetsels zoals op, tot, in, onder, te en naar en lidwoorden zoals de, het, een zijn goede voorbeelden. 

Vergelijk de zinnen

Zin 1. Ella komt in deze buurt te wonen

Zin 2. Ella komt in deze buurt wonen

Bij welke zin verhuist Ella door omstandigheden buiten haar om?
Zin 1. Ella komt in deze buurt te wonen
Zin 2. Ella komt in deze buurt wonen

1. Zin 1
2. Zin 2

Anekdote

Het hulpwerkwoord komen is een wonderlijk werkwoord, want het is het enige hulpwerkwoord dat zowel met als zonder ‘te’ kan optreden. Niemand zegt zin 3 met ‘te’ met het hulpwerkwoord ‘gaan’ maar wel zin 4 zonder ‘te’:

Zin 3. Hij gaat hier te wonen

Zin 4. Hij gaat hier wonen

Lijst met functiewoorden

Aanleiding – Dat wat de schrijver tot het schrijven van de tekst aanzette.

Afweging – Nadenken over wat het beste is.

Anekdote – Verhaaltje dat de schrijver vertelt als illustratie bij het onderwerp van de tekst.

Argument – Feiten of voorbeelden waarmee je een stelling probeert te bewijzen

Ik geef deze les omdat het oefenen van functiewoorden belangrijk is.

1. Aanleiding
2. Afweging
3. Anekdote
4. Argument

Het is voor alle vakken belangrijk dat je de betekenis van de functiewoorden kent.

1. Aanleiding
2. Afweging
3. Anekdote
4. Argument

Moeten we functiewoorden alleen bij het vak Nederlands oefenen? Of bij alle vakken?

1. Aanleiding
2. Afweging
3. Anekdote
4. Argument

functiewoorden verwijzen niet naar iets in de wereld buiten ons; er is geen beeld te bedenken bij een voorzetsel zoals ’te’ of lidwoord ‘de’.

1. Aanleiding
2. Afweging
3. Anekdote
4. Argument

Oefenen

Oefen met de betekenis van de functiewoorden (reproductie)

Link staat onder het huiswerk van vandaag

Klaar? Telefoon weg en kom een cijfer halen (1 t/m 9)

Expertgroepen

1. Kies een functiewoord

2. Lees tekst 6 (blz. 149/150) 

3. Zoek in de tekst een tekstgedeelte die bij jullie functiewoord past. 

4. Presenteer het tekstgedeelte aan de klas en laat raden welk functiewoord jij had gekozen. Klopt het?

Zoek je groepje en lees tekst 6 (bl.z 149/150)

1: Aanleiding 

2: Constatering

3: Probleemstelling

4: Argument 

5: Gevolg(en) – Wat uit iets voortvloeit.

6: Nuancering - Het verduidelijken van iets 

7: Uitwerking - Extra, nauwkeuriger omschreven informatie

8: Afweging - Nadenken over wat het beste is

9: Weerlegging

Zelfstandig werken

Maak opdracht 4 op blz. 151 van je boek

Klaar? Inleveren en aftekenkaart laten aftekenen

Domein

Boek periode 3 kiezen

Literair gesprek boek periode 2

Planner afmaken

Betoog ingeleverd?

Beknopte bijzin herkennen

Een tegenargument dat we niet kunnen negeren is.