9.6 Bloedtransfusie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§9.6 - Bloedtransfusie

Je leert welke orgaanstelsels je hebt en hoe je spieren aan energie komen.

Programma

• Huiswerk
• Leerdoelen


• Uitleg
  
• Opdracht/werkvorm
  
• Afsluiting
• Tijd over? Aan de slag
  

Huiswerk (=weektaak)

§9.6 maken en nakijken

Nu eerst: terugblik

Wat weet jij (nog) over antigenen?

Hoe herkent je lichaam ziekteverwekkers?

Alle cellen hebben eiwitten op het celmembraan = antigenen

Je lichaam herkent welke van jou zijn (lichaamseigen) en welke dus niet (lichaamsvreemd). 

Zoveel soorten antigenen en antistoffen

Ieder soort cel, dus ook bacterien of ziekteverwekkers hebben een uniek type antigeen (herkenningseiwit).

Dat betekent dat voor ieder type antigeen een apart soort antistof gemaakt moet worden, om lichaamsvreemde stoffen te bestrijden.

(sleutel-slot principe)

Hoe bestrijden witte bloedcellen ziekteverwekkers? Type 1

Twee soorten witte bloedcellen:

Type 1 - neemt bacterien op en verteert ze (ook wel vreetcellen genoemd) -> afb. hiernaast 

Type 2 - maakt een stofje (=antistof) die aan de antigenen van de ziekteverwekker blijft plakken zodat hij onschadelijk wordt.

Hoe bestrijden witte bloedcellen ziekteverwekkers? Type 2

1. Er komen ziekteverwekkers in je lichaam.
   
2. Witte bloedcel type 2 maakt een antistof (blauw) die precies past bij de antigenen (rood) van de ziekteverwekker.
   
3. Deze witte bloedcellen type 2 gaan zich snel delen en samen heel veel antistof maken.
   
4. De antistof koppelt aan de antigenen van de ziekteverwekker en schakelt hem uit.
   
5. Witte bloedcel type 1 vreet de uitgeschakelde ziekteverwekker op.
   

Leerdoelen:

Je leert dat er verschillende bloedgroepen zijn.

Je leert waar je op moet letten bij een bloedtransfusie

Weet jij welke bloedgroep je hebt?

1. ja
2. nee

4  bloedgroepen 

De antigenen (bloedfactoren) op de celmembranen bepalen

welke bloedgroep je hebt:

A, B, AB of O

De rhesusfactor is ook een antigeen, je bent + of -

Antistoffen

Je maakt antistoffen tegen de antigenen die je niet kent

A --> antistof B

B --> antistof A

AB --> geen antistof

O --> antistof A en B

-      --> resusantigeen

Verdeling bloedgroepen over de wereld

De bloedgroep wordt erfelijk bepaald. 

Je geeft de informatie over de bloedgroep door aan je kinderen via de genen.

Een man heeft geen bloedfactoren op zijn rode bloedcellen maar wel rhesusfactor. Welke bloedgroep heeft hij?

1. AB+
2. AB-
3. O+
4. O-

Welke antistoffen maakt een persoon met bloedgroep AB+?

1. Antistoffen tegen A en resusfactor
2. antistoffen tegen A, B en resusfactor
3. Antistoffen tegen A, B
4. geen

In Nederland:

Veel mensen in Nederland met bloedgroep O.

Kan iedereen bloed doneren?

Zou jij bloed willen geven zodra je 18 bent?

1. ja
2. nee
3. misschien

Leg uit waarom bloed van iemand met bloedgoep O- aan elke bloedgroep gegeven kan worden

Wat heb je geleerd?

Herhaal hoofdstuk 8.4, 8.6 en hoofdstuk 9, maak de oefentoets, oefen op biologiepagina enzovoorts

(volgende pagina nog een filmpje over bloedgroepen)