H1, spelling, hv1q, pv vt en vd 12-11-2020

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom

Pak alvast je leesboek, boek, schrift en pen, dan kunnen we snel beginnen. 

Wat gaan we doen vandaag?

•  Lezen in leesboek
• Opdrachten bespreken
• Uitleg pv verleden tijd en voltooid deelwoord
• Aan de slag

Tien minuten lezen, in stilte.

Opdracht 29, 30, 20 en 21.

blz. 27, 71 en 72

Uitleg

Je hebt twee soorten werkwoorden in de verleden tijd.

1. Sterke werkwoorden  --> zijn zo sterk dat ze veranderen van klank (lopen-liepen, vinden-vonden)

2. Zwakke werkwoorden --> werkwoorden die niet veranderen van tijd maar waarbij de ik-vorm +te(n) of +de(n) krijgt. 

Zwakke werkwoorden

Zwakke werkwoorden --> werkwoorden die niet veranderen van klank maar waarbij de ik-vorm +te(n) of +de(n) krijgt.

 

WEL : Is de laatste letter van de stam een medeklinker in het kofschip? -> dan schrijf je de ik-vorm + te(n)

NIET : Is de laatste letter van de stam geen medeklinker in het kofschip? --> dan schrijf je de ik-vorm + de(n)

Even oefenen

Graven, verleden tijd enkelvoud:

Gisteren ... ik een kuil op het strand.

Vissen, verleden tijd enkelvoud:

Hij ...... vroeger altijd in de ochtend.

Barsten, verleden tijd enkelvoud:

De vaas ..... toen mijn broertje hem aanstootte.

Verbazen, verleden tijd enkelvoud:

Mijn opa ..... zich toen hij voor het eerst Lil Kleine hoorde.

Uitleg voltooid deelwoord

Ook bij het voltooid deelwoord heb je te maken met twee soorten voltooid deelwoorden. 

1. Klankveranderende (dus sterke). bijvoorbeeld: gekregen, gewonnen, gezien of gelopen.

2. Klankvaste werkwoorden. Dit voltooid deelwoord eindigt op een -t of een -d. Er zijn twee manieren om te bepalen of je een -t of een -d schrijft. 

Uitleg voltooid deelwoord

Manieren:

1. Je kan het voltooid deelwoord langer maken, dan hoor je vaak of je een -t of -d moet schrijven. (Gebelde, gebeld)

2. Je kan weer het kofschip gebruiken. Kijk naar de stam. Zit de laatste letter van de stam in het kofschip? Dan schrijf je een -t op het einde. Anders een -d. (Verhuizen- verhuiz- verhuisd)

Zelfstandig werken

Wat? Maken opdracht 22, 23, 24 en 25. (blz. 73 t/m 75)

Hoe?  Fluisterend overleggen. Gaat dit niet goed? Dan gaan we in absolute stilte aan het werk. 

Tijd? Je hebt hier tot maandag de tijd voor

Hulp? Vraag je buurman/buurvrouw. Steek anders je hand omhoog, dan kom ik bij je.

Klaar? Maak opdracht 28 ook. Of maak een kahoot over werkwoordspelling op je telefoon! Je kan hiervoor de kahootapp downloaden :)

Dictee

Ik lees zinnen voor. Er zijn twee woorden per zin die je moet overnemen in je schrift. 

Pauze

Uitleg

Je hebt twee soorten werkwoorden in de verleden tijd.

1. Sterke werkwoorden  --> zijn zo sterk dat ze veranderen van klank (lopen-liepen, vinden-vonden)

2. Zwakke werkwoorden --> werkwoorden die niet veranderen van tijd maar waarbij de ik-vorm +te(n) of +de(n) krijgt. 

Zwakke werkwoorden

Zwakke werkwoorden --> werkwoorden die niet veranderen van klank maar waarbij de ik-vorm +te(n) of +de(n) krijgt.

 

WEL : Is de laatste letter van de stam een medeklinker in het kofschip? -> dan schrijf je de ik-vorm + te(n)

NIET : Is de laatste letter van de stam geen medeklinker in het kofschip? --> dan schrijf je de ik-vorm + de(n)

Even oefenen

Graven, verleden tijd enkelvoud:

Gisteren ... ik een kuil op het strand.

Vissen, verleden tijd enkelvoud:

Hij ...... vroeger altijd in de ochtend.

Barsten, verleden tijd enkelvoud:

De vaas ..... toen mijn broertje hem aanstootte.

Verbazen, verleden tijd enkelvoud:

Mijn opa ..... zich toen hij voor het eerst Lil Kleine hoorde.

Uitleg voltooid deelwoord

Ook bij het voltooid deelwoord heb je te maken met twee soorten voltooid deelwoorden. 

1. Klankveranderende (dus sterke). bijvoorbeeld: gekregen, gewonnen, gezien of gelopen.

2. Klankvaste werkwoorden. Dit voltooid deelwoord eindigt op een -t of een -d. Er zijn twee manieren om te bepalen of je een -t of een -d schrijft. 

Uitleg voltooid deelwoord

Manieren:

1. Je kan het voltooid deelwoord langer maken, dan hoor je vaak of je een -t of -d moet schrijven. (Gebelde, gebeld)

2. Je kan weer het kofschip gebruiken. Kijk naar de stam. Zit de laatste letter van de stam in het kofschip? Dan schrijf je een -t op het einde. Anders een -d. (Verhuizen- verhuiz- verhuisd)

Even oefenen 

PV t.t., PV V.T. of VD. Doe de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd als uit de zin de tijd niet duidelijk blijkt. 

1. Dat ... (betekenen) niet hetzelfde.

2. Dat ... (hebben) niets voor jou ... (betekenen).

3. Gisteren ... (verbazen) ik mij over die slechte roddel.

4. Hij ... (zijn) vergeleken met vorig jaar heel veel ... (veranderen)

5. De verkeersleider ... (stoppen) met werken toen de stoplichten weer werkten. 

Zelfstandig werken

Wat? Maken opdracht 21, 22, 23, 24.1 (blz. 72 t/m 74)

Hoe?  Fluisterend overleggen. Gaat dit niet goed? Dan gaan we in absolute stilte aan het werk. 

Tijd? Je hebt hier tot maandag de tijd voor

Hulp? Vraag je buurman/buurvrouw. Steek anders je hand omhoog, dan kom ik bij je.

Klaar? Maak opdracht 25 op blz. 75

Uitleg

Even oefenen

Schrijf de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd op. 

1. ... (hebben) hij gisteren gevoetbald?

2. Jij ..... (vinden) dat geen goed idee.

3. .... (worden) je later timmerman?

4. ..... (vinden) jouw broer tennis ook zo leuk?

Even oefenen

Schrijf de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd op. 

1. Heeft hij gisteren gevoetbald?

2. Jij vindt dat geen goed idee.

3. Word je later timmerman?

4. Vindt jouw broer tennis ook zo leuk?

Uitleg

1. Je kan de kenmerken van de persoonsvorm benoemen

Hij werkt.

Deze korte zin wordt kenmerkt door drie dingen:

1. getal (enkelvoud of meervoud)

2. persoon (eerste, tweede of derde persoon)

3. tijd (tegenwoordige of verleden tijd) 

Uitleg

1. Je kan de kenmerken van de persoonsvorm benoemen

Even oefenen

Is het getal enkelvoud of meervoud? Is het eerste, tweede of derde persoon? Staat het in de verleden of de tegenwoordige tijd?

1. Hij schildert

2. Mijn oma's dansen

3. Jij liep

4. Ik teken

Even oefenen

Is het getal enkelvoud of meervoud? Is het eerste, tweede of derde persoon? Staat het in de verleden of de tegenwoordige tijd?

1. Hij schildert,  enkelvoud, derde persoon, tegenwoordige tijd

2. Mijn oma's dansen, meervoud, derde persoon, tegenwoordige tijd

3. Jij liep, enkelvoud, tweede persoon, verleden tijd

4. Ik teken, enkelvoud, eerste persoon, tegenwoordige tijd

Opdracht 22 en 23 bespreken

Verbeter wat je fout hebt gedaan

Zet een krul als je het goed hebt

MUZIEKBINGO

- Hoort een liedje

- Ieder liedje is gekoppeld aan een nummer

- Heb je dit nummer op je bingokaart? Dan streep je dat nummer weg.

- Heb je een rij? Mag horizontaal, verticaal en diagonaal, dan heb je bingo! 

- Foute bingo --> liedje zingen ;)

Oriënterend lezen 

Je bekijkt...

1. De titel

2. De eerste zinnen

3. De tussenkopjes

4. De laatste zinnen

5. De anders gedrukte woorden

6. De illustratie

7. De bronvermelding

Onderwerp

Onderwerp --> waar de tekst over gaat in één of twee woorden

Deelonderwerp --> een deel van waar het onderwerp over gaat.

Stel je hebt een tekst over 'Voetbal in Nederland'. En er gaat een stukje over AZ, een stukje over Feyenoord en een stukje over Ajax. 

Dan is het onderwerp van de tekst: 'Voetbal in Nederland'

Deelonderwerpen zijn dan: AZ, Feyenoord en Ajax. 

Zelfstandig werken

Wat? Maken opdracht 42 (blz. 45)

Hoe?  In absolute stilte aan het werk. 

Tijd? Je hebt hier tot het einde van de les de tijd voor

Hulp? Vraag je buurman/buurvrouw. Steek anders je hand omhoog, dan kom ik bij je.

Klaar? Maak opdracht 43 blz. 45 of ga lezen in je leesboek. 

Aanduiden

Illustreren

Aantonen

Gelden

Bepalen

inhouden

duidelijk maken

bewijzen

laten zien

van toepassing zijn

vaststellen

betekenen

Welkom

Pak alvast je leesboek, boek, schrift en pen, dan kunnen we snel beginnen. 

Wat gaan we doen vandaag?

12.35 - 12.45 Lezen in leesboek

12.45 - 13.05 - Wat moet je weten voor de toets? Moment om vragen te stellen

13.05 - 13.25  Oefenen voor de toets, hoe goed ken/kan je het al?

Tien minuten lezen, in stilte.

Wat moet je weten voor de toets?

Noteer in je schrift zoveel mogelijk onderdelen die je moet weten voor de toets. Ben je goed voorbereid?

Oefening 1 

Is het vetgedrukte woord een persoonsvorm, voltooid deelwoord of infinitief? Schrijf op in je schrift. 

1. Elke avond schrijft Elske in haar dagboek. 
2. Ze hoopt zo een mooi overzicht voor later te maken.
   
3. Inmiddels heeft ze al drie schriften volgeschreven.
   
4. Ze zal haar dagboeken pas weer lezen als ze volwassen is.
   
5. Tot die tijd bewaart ze de schriftjes op de bovenste plank in haar kast.

Oefening 2

Neem de zinnen over in je schrift. Zet streepjes tussen de zinsdelen en benoem het werkwoordelijk gezegde en onderwerp van de zinnen.

1. Ik heb het gras gemaaid.
   
2. Mijn vader zal blij zijn. 
3. De nieuwe bank wordt morgen geleverd.
   
4. In de vakantie ga ik in een supermarkt werken.
   
5. Elke ochtend staat de bakker om vijf uur op.

Uitleg zinsopbouw

We hebben geleerd dat een basiszin bestaat uit twee delen:

- een deel dat zegt wat de handeling is (=wwg)

- een deel dat zegt wie de handeling uitvoert (=ow)

Bijvoorbeeld:

De tuinman hakt om. 

Deze zin is nog niet compleet. Je moet namelijk niet alleen vragen wie hakt om? Maar ook wat hakt de persoon om? 

Het wordt dan: De tuinman hakt de boom om. 

Uitleg zinsopbouw

Bij sommige werkwoorden moet je maar één basisvraag stellen. Bijvoorbeeld:

De hond slaapt.

Je kan niet vragen: Wat slaapt de hond? Je hoeft bij dit werkwoord maar één basisvraag te stellen. Wie slaapt? 

Bij sommige werkwoorden moet je de wie vraag stellen, maar kun je ook de wat vraag stellen.

Bijvoorbeeld:

Lisa zingt. Wat zingt Lisa? Lisa zingt een lied.

Klaas tekent. Wat tekent Klaas? Klaas tekent een hond. 

Samengevat

1. Een werkwoord waar je alleen een wie vraag bij moet stellen (Hij slaapt)

2. Een werkwoord waar je een wie & een wat vraag bij moet stellen. (De tuinman hakt de boom om)

3. Een werkwoord waar je een wie vraag bij moet stellen, maar ook een wat vraag bij kunt stellen. (Linda zingt, Linda zingt een lied) 

Noteer van deze werkwoorden de juiste soort. (maak een keuze uit 1, 2 of 3)

Wassen, zwemmen, opbellen, fietsen, wegsturen. 

Oefening 3

Een basiszin is de kortste zin die je kunt maken.

Maak met ieder werkwoord een kloppende basiszin. Dus voeg één of twee zinsdelen toe. 

1. opeten
   
2. repareren
   
3. zitten
   
4. kletsen
   
5. feliciteren

Verhaal maken

Iedereen zegt één woord, de rest van de klas is stil en luistert goed. We houden het tempo hoog. Als het te lang duurt gaat het woord naar de volgende persoon. 

Pauze

Wat weet je nog?

Waar hebben we het de vorige les over gehad?

Verhaal maken

Ik heb acht vrijwilligers nodig die voor het bord willen komen, deze leerlingen moeten in een rijtje staan. We gaan vandaag weer een verhaal maken. Deze keer gaan jullie niet omstebeurt een woord zeggen, maar word je aangewezen. Het kan zijn dat je dan een langer deel van een verhaal moet vertellen, wellicht een paar zinnen of slechts een woord.

De klas bepaalt of je af bent. Je bent af als je ehhhhh, het woord ervoor herhaalt of natuurlijk als je vloekt of scheldt in het verhaal. De klas moet dus goed opletten of dit niet gebeurt. 

Daarnaast bepaalt de klas het onderwerp van het verhaal. Het verhaal moet hier dus ook een beetje over blijven gaan (enkele uitwijkingen zijn in principe prima). 

Opdrachten bespreken

Wat? Opdracht 15 en 16 blz. 69 en 70

- Je kijkt met een andere kleur pen na

- Verbeter je antwoord als deze fout is

- Zet een krul als je het antwoord goed hebt

Tien minuten lezen, in stilte.