4.1 De pruikentijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Pruiken en Revoluties

De pruikentijd

In deze paragraaf leer je:

• Hoe het ging met de Nederlandse economie.
• Welke sociale verhoudingen er waren in Frankrijk
• Hoe de verlichting zorgde voor een andere manier van denken
• Welke kritiek er was op de samenleving

De Nederlandse economie

In de 17e eeuw: gouden eeuw. Maar wat gebeurde er daarna?

- De economie ging achteruit in de 18e eeuw

    - VOC minder winst, nijverheid ging slechter

- Met de banken ging het wél goed.
- Was je rijk, dan droeg je (als man) een pruik. 

Link naar opdracht verlichting: http://www.sjlgs.nl/havo/files/Groepsopdracht-denkbeelden-verlichting.pdf

De standenmaatschappij

Eerste stand

Geestelijkheid

Tweede stand

Adel

Derde stand

De rest (handelaren, boeren, arbeiders)

De bevolking was verdeeld in standen (met name in Frankrijk)

De standenmaatschappij

De standenmaatschappij was oneerlijk. Eerste twee standen hadden privileges (voorrechten)

De standenmaatschappij

De standenmaatschappij was oneerlijk. Eerste twee standen hadden privileges (voorrechten)

De verlichting

In de wetenschappelijke revolutie gingen mensen logisch denken.

Op die manier konden ze ook naar de samenleving kijken

Mensen zeiden dat je met rationeel denken alles kon verklaren

Deze manier van denken noemen we de verlichting

Met het verstand (de rede)

Link naar opdracht verlichting: http://www.sjlgs.nl/havo/files/Groepsopdracht-denkbeelden-verlichting.pdf

Wat werd er anders

Kritiek op de standenmaatschappij

Volgens verlichte denkers waren alle mensen van nature gelijk!

Daarom moesten er mensenrechten komen          en  een rechtsstaat.

Rechten die voor alle mensen golden, zoals vrijheid van godsdienst en meningsuiting

Staat waarin iedereen zich aan de wet moet houden

1. John Locke

Een koning krijgt zijn macht niet van god, maar van het volk

Als de koning zijn macht misbruikt mag het volk hem afzetten.

2. Montesquieu

"Absolutisme leidt tot onderdrukking",

Het gezag moet gescheiden zijn over drie machten:

- Wetgevende macht  (regering)

- Uitvoerende macht   (politie)

- Rechterlijke macht    (rechters)

https://schooltv.nl/video-item/clipphanger-wat-is-de-trias-politica/geschiedenis-examen-staatsinrichting-vmbo-examenvideos-bij-geschiedenis-over-de-staatsinrichting-van-nederland

Zet de uitspraken in de juiste kolom

Een idee vóór de verlichting

Een idee van de verlichte denkers

Alle gebeurtenissen in het leven kun je logisch uitleggen

In Frankrijk moet iedereen een katholiek zijn

God regelt alles wat in het leven van mensen gebeurt

In Frankrijk moeten mensen zelf bepalen wat ze geloven

Waren de verlichters hier voor of tegen?

Verlichters zijn voor

Verlichters zijn tegen

Vrijheid van meningsuiting

Gelijke rechten voor iedereen

Vrijheid van godssdienst

Ongelijkheid

Horen de uitspraken van absolute vorsten of verlichte denkers?

Absolute vorsten

Verlichte denkers

Als bestuurders slecht besturen, moeten ze vervangen worden

Elke staat moet een grondwet hebben

De macht moet verdeeld zijn tussen de regering, het parlement en de rechters

Een koning hoeft zijn besluiten niet uit te leggen

Iedereen moet zich aan de wet houden

Mensen hebben mensenrechten

Koningen hebben hun macht van het volk gekregen

Koningen hebben hun macht van God gekregen

Aan de slag

Wat: lezen 4.1 (blz. 68) en maken opdracht 4 en 6 (blz. 92 WB)

Hulp: eerst boek, dan buurman/buurvrouw, dan docent

Klaar: wat voor jezelf doen of iemand anders helpen

Goedemorgen.....!!!