Hielprik

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Hielprik 

Verpleegtechnische vaardigheden 

Wat weet je van de hielprik?

Screening op 17 ziekten, o.a. veelal erfelijke ziekten

• Aandoening van de schildklier;
• Aandoening van de bijnier
• Bloedziekte (sikkelcelziekte)
• Een aantal stofwisselingsziekten

De aandoeningen zijn niet te genezen, maar wel goed te behandelen, bijvoorbeeld met medicijnen of een dieet.

Deelname aan het onderzoek is vrijwillig, maar zeer wenselijk in het belang van het kind.

Sinds 1 jan 2007 is de screening uitgebreid van 3 naar 17 ziekten. (De screening op tyrosinemie type I is tijdelijk opgeschort)

Wat zijn je leervragen?

Na deze les....

heb je kennis van het protocol van de hielprik bij pasgeborenen.

en kan je de belangrijkste aandachtspunten benoemen.

Waaronder valt de hielprik?

1. Primaire preventie
2. secundaire preventie
3. Tertiiaire preventie

Door de hielprik is het mogelijk om aandoeningen tijdig op te sporen en om de kans op succesvolle behandeling te vergroten en de kans op gezondheidsschade bij het kind te voorkomen.

Primaire preventie: het voorkomen van gezondheidsproblemen of ziekten (door inentingen, voorlichtingsacties over veilig vrijen, verplicht dragen van een helm)

Secundaire preventie: het in een vroeg stadium opsporen van ziekten, zodat nog een doeltreffende behandeling mogelijk is. (de hielprik bij pasgeborenen, bevolkingsonderzoek naar borstkanker en baarmoederhalskanker)

Tertiaire preventie: bij deze vorm van preventie gaat het erom om nadelige gevolgen van ziekten en/of stoornissen tot een minimum te beperken. Hierdoor zal zorgafhankelijkheid kunnen worden voorkomen, worden verminderd of worden uitgesteld. (fysiotherapie, revalidatie)

De screening wordt gecoördineerd door?

1. Landelijke, via het RIVM na geboorte aangifte
2. Door de gemeente na geboorte aangifte

Landelijk door het RIVM in opdracht van het ministerie van VWS.

Na aangifte stuurt de gemeente een elektronisch bericht naar een landelijk registratiesysteem van het RIVM, Praeventis genaamd.

Vervolgens wordt de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) op de hoogte gesteld, die een screeneer inlicht om bij het gezin langs te gaan. 

Screening vindt plaats meestal op de 4e dag en uiterlijk na 178 uur na geboorte

1. Dit is juist
2. Dit is onjuist

Bij voorkeur zo snel mogelijk. In geval van een gelijktijdige screening van de hielprik en screening van het gehoor vindt deze vanaf 96 uur na geboorte plaats.

Screeningset

Buitenenvelop (persoonsgegevens, datum van het verrichten)

Materiaal voor afname;

Aanvraagformulier in tweevoud met filtreerpapierstrook.

Een antwoordenvelop voor verzending van het monster.

Afname 

Houdt bij voorkeur het kind buik-tegen-buik ter troost

Gebruik bijgeleverde lancet

• Ontsmetting buiten het ziekenhuis niet nodig 
• Plaats de lancet loodrecht op de hiel.
  
• Hou rekening met de richting van massage (stuwing).
  
• Pijlen geven de massagerichting.
  

Draag onsteriele handschoenen;

Gebruik bijgeleverde speciale lancet

Afname hielprik 

Ontsmet de hiel (bijgeleverd in de set)

De hielprik wordt verricht aan de voetzoolzijde van de hiel, langs de binnen en buitenzijde.

Vooraf verwarmen, washand 38 graden voor betere doorbloeding.

Ga naar  mijn vilansprotocollen 

https://www.vilansprotocollen.nl/home

Loop het protocol langs 

Overige aandachtspunten?

• Veeg eerste druppel weg.
• Vul de rondjes met voldoende bloed, de rondjes dienen aan de achterzijde net zo goed gevuld zijn.
• Aanvullen mag niet.
• Monster drogen aan de lucht.
• Plak een pleister over de prikplaats.
• De kaart wordt bij voorkeur. ingevuld wanneer de ouders erbij. zijn. Dit voorkomt fouten.
• Ouders dienen de genummerde enveloppe minimaal 3 mnd te bewaren. 

Heb je nog openstaande leervragen?

Afronding 

Ga naar Digibib en maak de toets hielprik. 

Bij bewijs van voldoende resultaat wordt deze vaardigheid afgetekend in je skillsboekje. 

Hoe heb je de les ervaren?