1.4: De Nederlandse opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

1.4: De Nederlandse opstand

Deze les:

• Afsluiten paragraaf 1.3
• Start 1.3: Uitleg het bestuur van Nederland onder Karel V en Filips II
• Histoclip opstand in de Nederlanden
• Gebeurtenissen uitwerken tot een tijdlijn 

Aan het einde van deze les....

... weet je weer wat er bedoeld wordt met staatsvorming en centralisatie.

... Weet je hoe 'Nederland' bestuurd werd onder Karel V

... Weet je hoe 'Nederland' bestuurd werd onder Filips II

... kun je in je eigen woorden uitleggen wat de begrippen: soevereiniteit, Staten, Stadhouder en Landvoogd beteken.

... Heb je geoefend gebeurtenissen op een tijdlijn te plaatsen.

1.3: De kerk valt uiteen

1.4: De Nederlandse opstand

In deze paragraaf leer je 

• hoe Nederlanders ontevreden werden over de politiek van hun vorsten.
• hoe Nederlanders in opstand kwamen tegen hun vorst.
• waardoor de Nederlanden verdeeld raakten.
• hoe een onafhankelijke Nederlandse staat ontstond.
  
  

Kenmerkend aspect: de Opstand en het ontstaan van een onafhankelijke Nederlandse staat.

De Nederlanden:

• 17 staatjes met elk een eigen graaf of hertog
• tussen 1515 en 1543 kwamen al deze gewesten onder heerschappij van Karel V
• Karel V heeft de hoogste macht, de soevereiniteit. 

Karel V in de Nederlanden:

• Niet alles zomaar beslissen
• Rekening houden met de rechten van zijn onderdanen
• Elk gewest had eigen regels, 23 wetten en belastingen
• Elk gewest had een eigen bestuur, de staten
• In de staten waren de steden, adel en geestelijkheid vertegenwoordigd.
• steden met stadsrechten hadden veel zelfstandigheid

Karel V:

• bestuurde de Nederlanden vanuit Brussel
• is ook keizer van Duitsland
• is koning van Spanje
• dus vaak onderweg om oorlog te voeren 

Daarom...

• in elk gewest een plaatsvervanger, de stadhouder
• Als Karel niet in Brussel is liet hij zich vervangen door een landvoogd. 

Karel V:

Werkte aan centralisatie en staatsvorming in de Nederlanden

• meer belastingen
• meer centrale wetten die overal geldig waren

doel: oorlogen, paleizen en ambtenaren betalen

gevolg: groeiende ontevredenheid in de Nederlanden.

Filips II:

• volgt zijn vader Karel V op in 1555
• nog hogere belastingen
• door met het vervolgen van protestanten
• meedogenloze manier van vervolgen ging veel Nederlandse bestuurders te ver. 

Aan de slag:

1. Maak tijdens het kijken van het filmpje een tijdlijn, begin bij 1555 wanneer Filips II aan de macht komt.
2. Maak tijden het kijken van het filmpje een overzicht van belangrijke personen die een rol hebben gespeeld in deze opstand.