3.3. Crisis en politiek in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

3.3 Crisis en politiek in Nederland

1e les. 

Beurskrach 1929

Op donderdag 24 oktober stort de Amerikaanse beurs in

oorzaak =  mensen spullen gekochten met geleend geld

& Wanneer de markt verzadigd is, is er minder vraag naar producten en worden er steeds meer mensen ontslagen

Gevolg?

wereldwijde economische crisis in de jaren '30

Crisis in Nederland

• Nederland wordt zwaar door de crisis geraakt: de handel met de VS en Duitsland komt vrijwel stil te liggen.

• Veel bedrijven en fabrieken moeten de deuren sluiten.

• Tussen 1929 en 1935 stijgt de werkloosheid van 22.000 naar 500.000 (dat is ongeveer 30% werkelozen)

Aanpassingspolitiek

Aanpassingspolitiek- 1934

De Nederlandse regering van minister-president Colijn besluit dat er minder uitgaven moeten zijn, omdat er minder inkomsten zijn: Nederland moet zich aanpassen. Lonen van ambtenaren en bij de werkverschaffing gaan omlaag, 

net als de steunuitkering. Het maakt de problemen alleen maar groter...

steun

Uitkeringen bestaan nog niet. Werkeloos zijn betekende  armoede.

Om mensen te helpen kreeg je steun. Dit is een kleine tegemoedkoming in de vorm van geld, kleding en turf.

In Nederland:

Werkverschaffingsprojecten

Net als in andere landen probeert de overheid werklozen aan werk te helpen met werkverschaffingsprojecten. Grote projecten zoals het Amsterdams Bos en de Afsluitdijk helpen mannen aan werk en een beetje inkomen.

Zo ziet Colijn zich graag: de leider die Nederland door de storm (crisis) heen stuurt...

...en zo zien sommige Nederlanders hem: als iemand die helemaal niet helpt, maar mensen laat verzuipen!

'Colijn is een zwijn!', zeggen sommige mensen.

Nationaal Socialisme in NL

Door de crisis is er grote ontevredenheid. Werkelozen hebben het gevoel dat de politiek te weinig voor ze doet. 

Dan komt er een nieuwe politieke beweging; die zegt dat de armoede stevig aangepakt moet worden. Een democratie is daarvoor niet het goede middel, denken zij. Een sterke leider, dictator, kan doeltreffend werken.

NSB 

Ook in Nederland zijn er anti-democratische groepen die vinden dat 

de oplossing voor de crisis buiten de democratie moet worden gevonden.

De Nationaal-Socialistische Beweging van Anton Mussert is een partij die geïnspireerd is door de NSDAP van Hitler.

Weet je nog van de vorige paragraaf ...

Het Nationaal- Socialisme kenmerkt zich door:

1. een sterke leider
   
2. het gebruiken van geweld
   
3. nationalisme
   
4. antisemitisme
   

De NSB-> nationaal socialistische Beweging

• crisis -> fascisme in Italië, nazi's in Duitsland
• ook in NL: de NSB = exteem rechts


• Leider: Anton Mussert
• beloofde een eind te maken aan de werkloosheid, net als de nazi's in Dld.
• De NSB kreeg pas na de Duitse bezetting veel leden. Daarvoor kregen ze maar 4% van de stemmen -> door de verzuiling stemmen mensen alleen op hun eigen partij.
  

Neutraliteitspolitiek

Neutraliteitspolitiek

Toen Hitler in 1933 de macht kreeg in Duitsland leek het er al op dat er weer oorlog zou komen.

Nederland deed er alles aan om net als tijdens WO I neutraal te blijven; ze mobiliseerde het leger maar sloten zich niet niet aan bij een bondgenootschap. Mobilisatie zou Duitsland misschien juist tot een oorlog uit kunnen lokken.