BS 1.5 en 1.6: gewone celdeling (mitose) en reductiedeling (meiose)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

BS 1.5 en 1.6: mitose en meiose

Planning

• Herhaling BS 1.4
• Leerdoelen
• Uitleg BS 1.5 en 1.6
• Opdrachten maken

Herhaling BS 1.4

1. Wat is het verschil tussen geslachtscellen en lichaamscellen?
2. Hoeveel chromosomen hebben die cellen (van een mens)?
3. Waar bestaan chromosomen uit en waar liggen die?

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe een gewone celdeling (mitose) verloopt, wat het doel van de mitose is en wat de kenmerken ervan zijn.
• Je kunt beschrijven hoe een reductiedeling (meiose) verloopt, wat het doel van de meiose is en wat de kenmerken ervan zijn.
  
• Je kunt de verschillen in de bouw van zaadcellen en eicellen noemen.
  
• Je kunt beschrijven hoe geslachtschromosomen het geslacht van een mens bepalen.

Hoeveel chromosomen hebben lichaamscellen? En hoeveel geslachtscellen?

1. Beide 46
2. Beide 23
3. Lichaamscellen: 23 Geslachtscellen: 46
4. Lichaamscellen: 46 Geslachtscellen: 23

Een cavia heeft 64 chromosomen, hoeveel chromosomen hebben de cellen van het baarmoederslijmvlies van een vrouwtjescavia?

Een ui heeft 16 chromosomen, hoeveel chromosomen heeft een cel uit de stuifmeelkorrel van de plant?

Celdeling

Kan op twee manieren plaatsvinden: 

• Gewone celdeling (mitose) --> vorming lichaamscellen
• Reductiedeling (meiose) --> vorming geslachtscellen

Mitose

3 stappen:

1. Kerndeling: celkern splitst in tweeën
2. Celdeling: het cytoplasma deelt zich in tweeën waardoor twee cellen ontstaan
3. Plasmagroei: de gedeelde cellen vormen extra cytoplasma

Stap 1: kopiëren

Stap 2: start kerndeling

Stap 3, 4, 5: kerndeling

Stap 5, 6: celdeling

Chromosomen zijn alleen zichtbaar onder de microscoop tijdens celdeling!

Welke geslachtscel is groot?

1. Zaadcellen en eicellen zijn even groot
2. Zaadcellen zijn groot en eicellen zijn klein
3. Eicellen zijn groot en zaadcellen zijn klein
4. Verschilt per persoon

Wat voor verschil in uiterlijk zie je nog meer?

Hoeveel chromosomen hebben zaadcellen van de mens?

1. 23
2. 24
3. 46
4. 48

Meiose

• Geslachtscellen worden gemaakt door meiose, oftewel reductiedeling
• Reductie = vermindering: dus een cel met 46 chromosomen maakt cellen met 23 chromosomen
• Bevatten dus 1 chromosoom van elk chromosomenpaar

46

92

92

46

46

23

Aantal chromosomen per cel

Geslachtschromosomen

Mitose en meiose

Lichaamscellen

Celdeling = mitose

Chromosomen in paren

23 paren, 46 losse

Geslachtscellen

Celdeling = meiose

Chromosomen komen enkel, niet in paren

23 losse

Opdrachten maken

Basisstof	Opdrachten
1.5	1, 2, 5, 6, 7
1.6	1, 2, 3, 5, 6, 7

Wanneer toets?

Voor vakantie

Na vakantie