Paragraaf 9.3, je huid

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 9

Gezondheid

Je huid

Paragraaf 9.3

Les 1

Planning

* Huiswerk

* Leerdoelen 

* Theorie

* Zelfstandig werken

* Afsluiting

Huiswerk

Lezen: Paragraaf 9.3

Maken: Opdracht 1 t/m 10

Welk orgaan ben ik?

Ik ben de spreekwoordelijke muur van een huis. Ik bied bescherming tegen ongewenste indringers en zorg ervoor dat de temperatuur binnen mooi constant is. 
Ik heb maar één bewoner, maar deze kan erg verschillen in grootte, maar gelukkig ben ik  flexibel. 
Ik kom in vele verschillende tinten en gedurende het jaar kan dit ook iets veranderen. Ik kan over het algemeen niet goed tegen de zon. 
Ik laat constant stukjes los maar deze worden van binnenuit meteen weer opgevuld. 

Naarmate ik ouder wordt ik losser en rimpeliger.

Ik ben het grootste orgaan dat er is.

Wat is het antwoord op de vorige vraag?

Leerdoelen 

Ik kan de onderdelen van bron 2 en bron 4 herkennen en benoemen in een plaatje. 

Ik kan de drie lagen van de huid benoemen.

Ik ken de taak van de drie verschillende lagen van de huid. 

Ik kan uitleggen hoe de huid ervoor zorgt dat ik op temperatuur blijf. 

k kan de onderdelen van bron 2 herkennen en benoemen in een plaatje.

Welke functies heeft de huid?

Je huid heeft drie functies:

1. bescherming tegen vuil en ziekteverwekkers

2. je lichaam op temperatuur houden

3. bescherming tegen de zon

Ik kan de drie lagen van de huid benoemen. 

Ik kan uitleggen wat de taak is van de drie verschillende lagen. 

De huid bestaat uit drie lagen:

1. Opperhuid: hoornlaag en kiemlaag - hoornlaag slijt steeds af en kiemlaag vult door celdeling van binnenuit aan
2. Lederhuid: spieren, talgklieren, zweetklieren, bloedvaten, zintuigen en haarzakjes met haren - talg houdt de huid en haren soepel
3. Onderhuids bindweefsel: bloedvaatjes, zenuwen en opslag van vet

Opperhuid (1 mm dik)

1. Hoornlaag (gele cellen)
   - laag van dode  cellen
   - cellen vallen continu
   van de huid af
   
   
2. Kiemlaag (paarse cellen)
   - laag met snel delende cellen
   - vult de hoornlaag continu aan
   van binnenuit
   
   

Uit welke twee lagen bestaat de opperhuid? (R-vraag)

Cellen in de kiemlaag zijn cellen die de eigenschap hebben zich erg snel te delen en zich te verdubbelen. Leg uit waarom dat voordelig is. (T1-vraag)

Bekijk het plaatje. Welke onderdelen bevinden zich in de lederhuid? (T1-vraag)

Lederhuid

1. haar, haarspier & haarzakje
   
   
2. talgklier
   
   
3. zweetklieren
   
   
4. zintuigen
   
   

Welke zintuigen zitten er in de huid? (5 goede antwoorden mogelijk)

Onderhuids bindweefsel

1. Vet opgeslagen
   
   
2. Zenuwen geven informatie van onder andere zintuigen door

Hebben mensen met obesitas een grotere of kleinere onderhuidse bindweefsellaag als mensen zonder obesitas?

1. Grotere
2. Kleinere
3. Even groot
4. Dat is niet te bepalen

Bij een tweedegraads brandwond zijn de opperhuid en lederhuid beschadigt. Bij een derdegraads brandwond zijn alle huidlagen beschadigt. Toch is een tweedegraads brandwond pijnlijker dan een derdegraads brandwond. Leg uit. (I-vraag)

(PS denk aan de onderdelen in elke huidlaag)

Ik kan uitleggen hoe de huid ervoor zorgt dat ik op temperatuur blijf. 

Hoe blijf je op temperatuur?

Hoe wordt er homeostase gehandhaafd?

Warmtezintuigen meten hogere temperatuur dan de norm (het gemiddelde)

-> impulsen naar hersenen via zenuwen.

Afkoelen:

• bloedvaatjes wijder - stroomt meer bloed door heen - warmte afgeven aan omgeving
•  Zweetklieren maken meer zweet -  verdamping = afkoeling

Hoe blijf je op temperatuur?

Hoe wordt er homeostase gehandhaafd?

Koudezintuigen meten lagere temperatuur dan de norm (het gemiddelde)

-> impulsen naar hersenen via zenuwen

Warmer worden:

• bloedvaatjes nauwer - stroomt minder bloed door heen - lichaam houdt warmte beter vast
• rillen - spieren bewegen = warmte komt vrij
• vetlaagje in het onderhuids bindweefsel = isolerend / kippenvel = haren rechtop

Heeft kippenvel bij mensen wel zin? (T2-vraag)

Zelfstandig werken

Lezen paragraaf 9.3

Maken: opdracht 1 t/m 10

Je huid

Paragraaf 9.3

Les 2

Planning

* Huiswerk

* Herhaling

* Leerdoelen 

* Theorie

* Zelfstandig werken

* Afsluiting

Huiswerk

Leren: Paragraaf 9.3

Maken: Opdracht 11 t/m 18

Herhaling vorige les.
Wat zijn de 3 functies van de huid? (R-vraag)

Je huid heeft drie functies:

1. je lichaam op temperatuur houden

2. bescherming tegen vuil en ziekteverwekkers

3. bescherming tegen de zon

Vragen stellen over het plaatje
- Uit welke lagen bestaat de opperhuid
- Wat is de functie van haar/talgklier

Hoe blijf je op temperatuur?

Hoe wordt er homeostase gehandhaafd?

Koudezintuigen & warmtezintuigen meten lagere temperatuur dan de norm (het gemiddelde)

-> impulsen naar hersenen via zenuwen

• Wat valt op bij de warme huid?
• Wat valt op bij de koude huid?

Leerdoelen 

Ik ken de verschillende stappen van wondgenezing. 

Ik kan uitleggen op welke manier mijn huid mij beschermt tegen de zon en gebruik hierbij de begrippen UV-straling en pigment. 

Ik kan uitleggen hoe huidkanker ontstaat. 

Ik weet wat uitzaaiingen zijn en hoe ze ontstaan. 

Ik ken de verschillende stappen van wondgenezing. 

Wondgenezing

1. Eerst klonteren bloedplaatjes samen (#3)
2. Bloedplaatjes knappen open (#4)
3. Stofjes uit de bloedplaatjes reageren met eiwitten uit het bloedplasma (#4)
4. Bij deze reactie ontstaan plakkerige fibrinedraden (#5)

Waarom is het handig dat bij een wondje de bloedvaten nauwer worden? (T1-vraag)

Ik kan uitleggen op welke manier mijn huid mij beschermt tegen de zon en gebruik hierbij de begrippen UV-straling en pigment. 

Ik gebruik zonnebrandcrème

1. Altijd
2. Regelmatig
3. Nooit

Voorkennis activeren -
UV-straling

UV-straling is een onderdeel van zonlicht

Een deel wordt tegengehouden door de ozonlaag

Een gedeelte dringt echter door tot de huid (zonnebrandcrème biedt bescherming)

Hoe beschermt je huid je tegen de zon?

Zon: UV-straling -> cellen in de kiemlaag maken pigment (kleine korreltjes bruine kleurstof) = bescherming tegen verbranding

Pigment zorgt ervoor dat UV-straling minder diep in je huid komt

Hoe meer pigment je hebt, hoe beter je beschermt bent tegen UV-straling

Waarom wordt je huid eigenlijk rood als je verbrand? (T2-vraag)

Ik kan uitleggen hoe huidkanker ontstaat.

Ik weet wat uitzaaiingen zijn en hoe ze ontstaan. 

Hoe beschermt je huid je tegen de zon?

UV-straling kan ook cellen in de hoornlaag en de kiemlaag aantasten.

• Vervellen: door verbranding, waardoor cellen in de hoornlaag afsterven.

• Huidkanker: als kiemcellen worden beschadigd door UV-straling = extra snelle deling -> gezwel/tumor

Hoe ontstaat een uitzaaiing?

Wanneer spreken we van uitzaaiingen? (R-vraag)

In welke huidlaag kunnen cellen muteren/veranderen in tumorcellen? (T1-vraag)

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Opperhuid
4. Lederhuid

Kinderen t/m 16 jaar hebben een minder ontwikkelde hoornlaag. Leg uit waarom deze kinderen later een verhoogde kans hebben op huidkanker als ze zich niet insmeren. (I-vraag)

Zelfstandig werken

Leren paragraaf 9.3

Maken: opdracht 11 t/m 18