9.3

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Wat ben ik?

Ik ben de spreekwoordelijke muur van een huis. Ik bied bescherming tegen ongewenste indringers en zorg ervoor dat de temperatuur binnen mooi constant is. 
Ik heb maar één bewoner, maar deze kan erg verschillen in grootte, maar gelukkig ben ik  flexibel. 
Ik kom in vele verschillende tinten en gedurende het jaar kan dit ook iets veranderen. Ik kan over het algemeen niet goed tegen de zon. 
Ik laat constant stukjes los maar deze worden van binnenuit meteen weer opgevuld. 

Naarmate ik ouder wordt ik losser en rimpeliger.

Ik ben het grootste orgaan dat er is.

Wat is het antwoord op de vorige vraag?

Leerdoelen

• Je leert hoe je huid je beschermt en helpt om je lichaam op temperatuur te houden. 
• Je leert ook hoe wondjes dichtgaan 
• Je leert hoe huidkanker kan ontstaan.

Welke functies heeft je huid eigenlijk?

Je huid heeft drie functies:

1. je lichaam op temperatuur houden

2. bescherming tegen vuil en ziekteverwekkers

3. bescherming tegen de zon

Leerdoel 1

• Je leert hoe je huid je beschermt en helpt om je lichaam op temperatuur te houden. 

De huid bestaat uit drie lagen:

1. Opperhuid: hoornlaag en kiemlaag - hoornlaag slijt steeds af en kiemlaag vult door celdeling van binnenuit aan
2. Lederhuid: spieren, talgklieren, zweetklieren, bloedvaten, zintuigen en haarzakjes met haren - talg houdt de huid en haren soepel
3. Onderhuids bindweefsel: bloedvaatjes, zenuwen en opslag van vet

Uit welke twee lagen bestaat de opperhuid? (R-vraag)

Cellen in de kiemlaag zijn cellen die de eigenschap hebben zich erg snel te delen. Leg uit waarom dat voordelig is. (T1-vraag)

Bij een tweedegraads brandwond zijn de opperhuid en lederhuid beschadigt. Bij een derdegraads brandwond zijn alle huidlagen beschadigt. Toch is een tweedegraads brandwond pijnlijker dan een derdegraads brandwond. Leg uit. (I-vraag)

Hoe blijf je op temperatuur?

Hoe wordt er homeostase gehandhaafd?

Warmtezintuigen meten hogere temperatuur 

-> impulsen naar hersenen.

Afkoelen:

• bloedvaatjes wijder - stroomt meer bloed door heen - warmte afgeven aan omgeving
• zweetklieren maken meer zweet -  verdamping = afkoeling

Hoe blijf je op temperatuur?

Hoe wordt er homeostase gehandhaafd?

Koudezintuigen meten lagere temperatuur 

-> impulsen naar hersenen.

Warmer worden:

• bloedvaatjes nauwer - stroomt minder bloed door heen - lichaam houdt warmte beter vast
• rillen - spieren bewegen = warmte komt vrij
• vetlaagje in het onderhuids bindweefsel = isolerend / kippenvel = haren rechtop

Heeft kippenvel bij mensen wel zin? (T2-vraag)

Leerdoel 2

• Je leert ook hoe wondjes dichtgaan 

Zelf bestuderen en uitwerken

Leerdoel 3

• Je leert hoe huidkanker kan ontstaan.

Ik gebruik zonnebrandcreme

1. Altijd
2. Regelmatig
3. Nooit

Waarom wordt je huid eigenlijk rood als je verbrand? (T2-vraag)

Hoe beschermt je huid je tegen de zon?

Zon: UV-straling -> cellen in de kiemlaag maken pigment (kleine korreltjes bruine kleurstof) = bescherming tegen verbranding

Pigment zorgt ervoor dat UV-straling minder diep in je huid komt

Hoe meer pigment je hebt, hoe beter je beschermt bent tegen UV-straling

Hoe beschermt je huid je tegen de zon?

UV-straling kan ook cellen in de hoornlaag en de kiemlaag aantasten.

• Vervellen: door verbranding, waardoor cellen in de hoornlaag afsterven.

• Huidkanker: als kiemcellen worden beschadigd door UV-straling = extra snelle deling -> gezwel/tumor

Hoe ontstaat een uitzaaiing?

In welke huidlaag kunnen cellen muteren/veranderen in tumorcellen?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Opperhuid
4. Lederhuid

Kinderen t/m 16 jaar hebben een minder ontwikkelde hoornlaag. Leg uit waarom deze kinderen later een verhoogde kans hebben op huidkanker als ze zich niet insmeren. (I-vraag)

Het huiswerk:

Maak overige opdrachten van 9.2
Maak opdrachten 1 t/m 16 van 9.3