1.1 Hoe ontstond de industrie

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

1.1 Hoe ontstond industrie?

deel 1

1. Introductie

2. Leervragen 1.1 (deel 1)

3. Uitleg

4. Werktijd

5. Afsluiting

Planning

Waar moet je aan
denken bij industrie?

10 tijdvakken

8e tijdvak

Tijdvak 8: Tijd van burgers en stoommachines (1800-1900)

Leervragen

uitleggen hoe het productieproces verliep van textiel met huisnijverheid. 

Aan het eind van de les kan je...

uitleggen waarom we deze tijd de moderne tijd noemen. 

uitleggen welke nieuwe energiebron werd ontdekt in deze tijd. 

uitleggen in welk land en op welke plekken fabrieken ontstonden. 

de jaartallen van het tijdvak van Burgers en stoommachines noemen. 

De tijd vóór de Industriële Revolutie

Vanaf 1750 zijn er verbeteringen op de landbouw en neemt de bevolking toe in Engeland.

Katoen: Materiaal (grondstof) wat wordt gebruikt voor het maken van kleding.

Koopmannen kopen het katoen op.

Boeren en ambachtslieden maken van dat materiaal textiel.

Een katoenplantage in de Amerika

Slaven

Katoenplant

De tijd vóór de Industriële Revolutie

Huisnijverheid: In je eigen huis producten maken zoals textiel.

Veel kleine bedrijfjes die het hele 

jaar door werken.

Het leven van de mensen werd moderner, daarom wordt deze tijd ook wel de moderne tijd genoemd. 

Een spinnenwiel

Textiel

Een familie die katoen spint

Eind 18e eeuw

Heel de familie werkte mee.

De tijd vóór de Industriële Revolutie

Oude energiebronnen:

1. spierkracht
2. dierkracht
3. waterkracht
4. windkracht

Uitvinding

Stoommachine: Door stoomkracht bewegen de apparaten.

Nieuwe energiebron: Steenkool en hout

Stoommachine werd in 1780 in Groot Brittannië uitgevonden 

Na de industriële revolutie: de stoommachine veranderde de landbouw

Dierkracht

Stoomtractor

Na de industriële revolutie: de stoommachine kan meer en sneller produceren... 

Huisnijverheid

Fabriek

Gevolgen stoommachine

• Bouw van fabrieken door ondernemers.
• Veel productie in korte tijd.
• Goedkoop produceren, lage lonen.
• Huisnijverheid stopt: kunnen niet concurreren met de fabrieken.  
• Vervoer ging sneller!
• Deze verandering heet de industriële revolutie

Aandrijfriem

Brandstof voor stoommachine (steenkool)

Stoommachine

https://schooltv.nl/video/de-eerste-stoommachines-geen-handwerk-maar-machinewerk/#q=Stoommachine

Kinderarbeid

Weefmachine

Vrouwenarbeid

Gevaarlijke werkomstandigheden

Afsluiting

Het tijdvak van burgers en stoommachines duurde van

1. 1600-1700
2. 1700-1800
3. 1800-1900
4. 1900-2000

Wanneer werd de stoommachine uitgevonden?

1. 1789
2. 1780
3. 1815
4. 1848

In welk land begon de Industriële revolutie?

1. Frankrijk
2. Duitsland
3. Verenigde Staten van Amerika
4. Groot Brittannië

Waarom wordt deze tijd de moderne tijd genoemd?

1. Door de komst van Koning Willem 1 veranderd er veel in het leven van de mensen.
2. Door de Bataafse revolutie veranderde er veel in het leven van de mensen.
3. Door de uitvinding van steenkool veranderd er veel in het leven van de mensen.
4. Door huisnijverheid en bedrijfjes veranderde er veel in het leven van mensen.

Welke nieuwe energiebron werd er ontdekt?

1. waterkracht
2. olie
3. steenkool
4. stoom

Welke 2 grondstoffen waren veel nodig bij de eerste frabrieken?

1. Steenkool en ijzer
2. olie en ijzer
3. bakstenen en olie
4. olie en bakstenen

voor de

industriële revolutie

Na de industriële revolutie

huisnijverheid

spierkracht

stoomkracht 

waterkracht

boeren en ambachtslieden 

steenkool

spoorwegen

kanalen

fabrieken

kleine bedrijfjes

Aan de slag

STAP 1

Klaar?

Vooruitblik

Huiswerk! 

Maken:

• BK: bladzijde 8-9-10-11-12
• KGT: bladzijde 8-9-10-11-12
  

Hoe?

• Alleen
• Vraag? Steek je vinger op
  

Goed zo!

Laat het zien aan de docent.  

Daarna: Lezen in je leesboek

Geen industrie in Nederland? 

Nederland krijgt een koning.

1.1 Het leven van jager-verzamelaars

deel 

1.1 Hoe ontstond industrie?

deel 2

1. Herhaling vorige les

2. Leervragen 1.1 (deel 2)

3. Uitleg

4. Werktijd

5. Afsluiting

Planning

Herhaling vorige les

Het tijdvak van burgers en stoommachines duurde van

1. 1600-1700
2. 1700-1800
3. 1800-1900
4. 1900-2000

Wanneer werd de stoommachine uitgevonden?

1. 1789
2. 1780
3. 1815
4. 1848

In welk land begon de Industriële revolutie?

1. Frankrijk
2. Duitsland
3. Verenigde Staten van Amerika
4. Engeland

Waarom wordt deze tijd de moderne tijd genoemd?

1. Door de komst van Koning Willem 1 veranderd er veel in het leven van de mensen.
2. Door de Bataafse revolutie veranderde er veel in het leven van de mensen.
3. Door de uitvinding van steenkool veranderd er veel in het leven van de mensen.
4. Door huisnijverheid en bedrijfjes veranderde er veel in het leven van mensen.

Welke nieuwe energiebron werd er ontdekt?

1. waterkracht
2. olie
3. steenkool
4. stoom

Welke 2 grondstoffen waren veel nodig bij de eerste frabrieken?

1. Steenkool en ijzer
2. olie en ijzer
3. bakstenen en olie
4. olie en bakstenen

voor de

industriële revolutie

Na de industriële revolutie

huisnijverheid

spierkracht

stoomkracht 

waterkracht

boeren en ambachtslieden 

steenkool

spoorwegen

kanalen

fabrieken

kleine bedrijfjes

Leervragen

 2 redenen noemen waarom in NL de industrialisatie er nog niet was in de 

 18e eeuw.

Aan het eind van de les kan je...

 uitleggen hoe en wanneer NL weer een koninkrijk werd en over welke  

 gebieden. 

 uitleggen hoe en wanneer de industrialisatie in NL op gang kwam. 

 2 veranderingen noemen door de industriële revolutie en 1 ding dat hetzelfde 

 bleef.

 uitleggen wat continuïteit is. 

Ook industrie in Nederland?

Nederland liep achter op andere landen. De redenen hiervoor waren:

• Geld voor steenkool of andere investeringen was op.
• Ondernemers waren tevreden over hun molen.
• Er waren nauwelijks fabrieken.
• Er was geen goede infrastructuur.

Koning Willem

• Zoon van stadhouder Willem V die gevlucht was naar het Verenigd Koninkrijk tijdens de Bataafse revolutie. 
• Zag hoe het Verenigd Koningrijk zich snel ontwikkelde. 
  
• Werd in 1815 gevraagd om koning van Nederland te worden. 
• Koning Willem I van het Koninkrijk der Nederlanden -> NL geen republiek meer.
• Koning over Nederland en kolonies in Azië, Midden-Amerika en België. 

Ontwikkeling industrie Nederland

Rond 1850 probeerde Koning Willem de Nederlandse handel en industrie te ontwikkelen. Dit deed hij door:

• Aanleg spoorlijnen, kanalen en bruggen. 
• Hierdoor konden grondstoffen beter vervoerd worden. 

Op de werkvloer

• Machines doen het meeste werk. 
•  Machines worden bestuurd door mensen. 
• Slechte en onveilige arbeidsomstandigheden.
• Kinderarbeid.
• Ondernemers werden werkgevers.
• Werkgevers betaalden de werknemers het liefst zo min mogelijk. 
• Als dingen hetzelfde blijven wordt dat continuïteit genoemd. 

Afsluiting

door oorlogen was er weinig geld om te investeren

Ondernemers vonden molens nog prima werken

Er was geen ijzererts in NL

Er waren niet voldoende boten voor het vervoer van grondstoffen

er was geen steenkool in NL

Napoleon gebruikte de grondstoffen voor Frankrijk

Om welke 2 redenen wat NL begin 18e eeuw nog niet geïndustrialiseerd?

Waarom liet Koning Willem 1 spoorlijnen aanleggen, kanalen graven en bruggen bouwen?

1. om grondstoffen te vervoeren
2. om snel naar zijn paleizen te kunnen reizen
3. Om de bevolking tevreden te houden
4. Om werk te geven aan de werkloze mensen

Hoe werd NL weer een koninkrijk?

1. Door de Bataafse revolutie in 1785 werd de regering afgezet
2. Napoleon vraagt de zoon van Willem V in 1815 om terug te keren als koning van NL.
3. De overwinnaars op Napoleon vragen in 1815 aan de zoon van Willem V om koning van NL te worden.
4. In 1815 komt de zoon van de gevluchte Willem V naar NL om de macht op te eisen als Koning van NL.

Wat betekend continuïteit?

1. Iets wat steeds in het nu is.
2. Iets wat veranderd
3. Iets dat op dezelfde plek blijft.
4. Iets wat hetzelfde blijft.

ondernemer met klein bedrijf en weinig personeel

werkgever met grote fabriek met veel personeel

Baas kent zijn werknemers niet persoonlijk

Baas kent zijn werknemers

meeste mensen zijn arm

meeste mensen zijn arm

voor de industriële revolutie

na de industriële revolutie

Aan de slag

STAP 1

Klaar?

Vooruitblik

Huiswerk! 

Maken:

• BK: bladzijde 13-14-15-16
• KGT: bladzijde 13-14-15-16-17
  

Hoe?

• Alleen
• Vraag? Steek je vinger op
  

Goed zo!

Laat het zien aan de docent.  

Daarna: Lezen in je leesboek

De kolonies van Europese landen