HVDR productiedieren Les Dierziektes: varken

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Ziektes bij een varken

Les 4 dierziekten

 Deze les heeft betrekking op 'het varken.'

Deze les is opgebouwd uit:

• Wat is het
• Ziekteverschijnselen
• Oorzaak
• Besmetting
• Preventie

Normaalwaarden

• Een gezond schaap haalt twaalf tot vijftien keer per minuut adem.
  
• Pols van 70 tot 90 slagen per minuut
  
• Tempratuur tussen de 38,5 en 40 graden
  

Staartbijten

Wat is het?

Wanneer varkens in de staart van een hokgenoot bijten ontstaat er een staartwond.

Verschijnselen

De verschijnselen bij staartbijten zijn simpel. Je ziet een varken in de staart bijten of de staart is aangetast. 

Oorzaak

Dit komt voor wanneer er iets mis is met het welzijn van het varken. Het ontstaat vooral door verveling, frustratie en onvoldoende stimulatie.

Besmetting

Dit is niet besmettelijk.

Preventie:

Zorg voor voldoende afleidingsmateriaal zodat de varkens zich niet kunnen vervelen. Dit kan zijn een rubber speeltje, ruwvoer, maïs, touw of stro.De staarten kunnen behandeld worden met een afweermiddel, hierdoor is het minder aantrekkelijk om erop te bijten.

varkenspest 

Wat is het?

Varkenspest is een bijzonder ernstige varkensziekte, waarbij zowel dierwelzijn als de economie belangrijke schade lijden. De bijzonder besmettelijke ziekte wordt veroorzaakt door een virus. Schade door varkenspest ontstaat door een hoge uitval en slechte groei, maar vooral door verplichte ruimingen, exportbeperkingen en vervoersverboden voor het getroffen gebied

Verschijnselen

De ziekte uit zich door koorts; de biggen en vleesvarkens worden sloom en kruipen vaak op elkaar. In het acute stadium zijn vaak puntbloedingen te zien in o.a. de huid. Oudere vleesvarkens of opfokzeugen worden vaak slap en kunnen zich bij opjagen zwalkend door de stal bewegen. Varkens hebben vaak een oogslijmvliesontstekingen, niet te stoppen diarree na meestal eerst een verstopping en longontsteking.
Bij zeugen kunnen naast bovengenoemde verschijnselen ook abortus, te kleine tomen, mummificatie en geboorte van trilbiggen voorkomen. Bij zeugen kan het beruchte Carrier Sow Syndroom na een (onopgemerkte) varkenspestuitbraak optreden. Hierbij kunnen biggen, afkomstig uit een besmette drachtige zeug, maanden na de geboorte het varkenspestvirus uitscheiden en de ziekte veroorzaken bij andere varkens. 

In de loop van een langere uitbraak neemt de ernst van de verschijnselen per uitbraak vaak af. Uiteindelijk kan alleen door bloedonderzoek worden vastgesteld of een varken (of een bedrijf) besmet is (geweest) met varkenspest.

Oorzaak

De bijzonder besmettelijke ziekte wordt veroorzaakt door een virus. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het opeten of inademen van besmet materiaal of via inseminatie met besmet sperma. 

Varkenspestvirus wordt meestal via de bek of de neus opgenomen, maar kan ook heel gemakkelijk via injecties en stekende insecten worden overgebracht. Na opname verblijft het virus enige tijd in de lymfeklieren van de keelholte. Het virus vermeerdert zich in de lymfeklieren en komt uiteindelijk in het bloed terecht. Via het bloed verspreidt het virus zich naar alle organen en lymfeklieren. Dit duurt 5 à 6 dagen

Besmetting

Varkenspest is erg besmettelijk en is een meldingsplichtige ziekte.

Preventie:

Maatregelen die genomen zijn om een uitbraak van de varkenspest tegen te gaan zijn:

• Verbod op het voeren van etensresten aan varkens
  
• Verplichte ontsmetting van voertuigen na veetransport
  
• Varkens mogen slechts 1 keer in hun leven naar een ander bedrijf worden vervoerd. 

Als ergens varkenspest wordt aangetroffen, worden de volgende maatregelen genomen om verdere verspreiding tegen te gaan:  

• Verbod op het vervoer van vee in een straal van 10 km rond het besmette bedrijf
  
• Ruimen (dat wil zeggen, het doden van alle dieren) van het besmette bedrijf
  
• Onderzoek van alle bedrijven waarmee het besmette bedrijf contact heeft gehad
  
• Onderzoek van alle bedrijven in een straal (10 km) rond het besmette bedrijf.
  

Vlekziekte

Wat is het?

• Vlekziekte is een ziekte waardoor er vierkante vlekken op/in de huid van het varken optreden.
  
•      Voornamelijk hebben varkens van 5 – 18 maand oud deze ziekte.
  
•      het is een zoönose

Verschijnselen

•      koorts
  
•      rode vierkante vlekken
  
•      ontstekingen van hartkleppen en gewrichten
  
• De zieke dieren zijn vaak sloom en er kan diarree voorkomen. 
• Tevens kan er een productiedaling optreden.

Oorzaak

De bacterie, Erysipelothrix rhuisiopathiae

Ze krijgen de ziekte via steekvliegen of via een huiswond

Besmetting

Vlekziekte is een zoönose en besmettelijk voor andere dieren.

Preventie:

Intenting is mogelijk.

Snuffelziekte

Wat is het?

Een ontsteking van de neus, waarbij de neusschelpen aangetast of verdwijnen. De neus kan erdoor vervormen, maar ook het filtersysteem van de neus is hierdoor beschadigd. De lucht wordt minder gefilterd en de kans is groter dat ze ziek worden.

Verschijnselen

De aandoening kenmerkt zich door proesten, niezen, bloedneuzen, traanstrepen en korte en/of kromme neuzen. Als gevolg van de ontsteking nemen de varkens minder voer op en vermindert de groei.

Oorzaak

De snuffelziekte wordt veroorzaakt door een bacterie die twee varianten kan veroorzaken.

Besmetting

Tussen bedrijven wordt de ziekte meestal overgebracht door besmette (opfok)varkens. Echter ook andere diersoorten, zoals konijnen, runderen, schapen, honden, katten, knaagdieren, vogels en de mens, kunnen drager zijn van Pm-plus en kunnen een besmetting op een bedrijf introduceren of in stand houden. Eenmaal binnen een bedrijf wordt de ziekte meestal verspreid via proesten en niezen, van varken naar varken.

Preventie:

• optimaliseren van stalklimaat
  
• leeftijd scheiden
  
• goeie biest opname
  
• voer geen dieren van andere bedrijven aan
  

Einde

Dit is het einde van de vierde les. Deze ziektes moet je weten voor de toets en deze les kun je vaker terug kijken. Op de ELO zijn er geen bronnen beschikbaar voor ziektes bij schapen, de informatie uit deze les is dus je lesstof.