§2.1 Elektromagnetische straling

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§2.1 Elektromagnetische
       straling

Lesplanning:

1. Uitleg EM-straling
2. Opgave 1 t/m 8 maken

Lesdoel

Aan het einde van de les...

• weet je wat elektromagnetische straling is; 
• kan je van verschillende soorten elektromagnetische straling aangeven of ze schadelijk zijn;
• Weet je waar de verschillende soorten EM-straling voor gebruikt worden.   

Wat is straling?

Straling is energie die zich verplaatst door de ruimte. Je kunt straling voorstellen als onzichtbare pakketjes energie die zich in de vorm van golven of deeltjes verplaatsen. Sommige vormen van straling kun je zien, zoals zichtbaar licht, maar er zijn ook vormen die onzichtbaar zijn voor het menselijk oog, zoals infrarood en ultraviolet licht.

Elektromagnetisch spectrum

Radiogolven

Dit is de laagste vorm van energie in het spectrum. Radiogolven worden gebruikt voor communicatie, zoals bij radio, tv, en mobiele telefoons. Deze straling is niet schadelijk.

Microgolfstraling

Deze worden gebruikt in je magnetron om eten te verwarmen en voor draadloze communicatie zoals Wi-Fi. Microgolven zijn over het algemeen veilig, maar kunnen gevaarlijk zijn als je er direct en langdurig aan blootgesteld wordt.

Ir-straling 

Dit is warmte-energie. Wanneer je je hand boven een warme kachel houdt, voel je infraroodstraling. Het is niet schadelijk, maar kan bij hoge intensiteit (zoals in lasers) wel schade veroorzaken.

Zichtbaar licht

Dit is het deel van het spectrum dat we kunnen zien. Zichtbaar licht bestaat uit alle kleuren van de regenboog. Het is niet schadelijk en essentieel voor het leven op aarde.

UV-straling

(ultraviolet)

Dit is de straling die van de zon komt en verantwoordelijk is voor het bruinen van je huid. Een beetje UV-straling is goed voor de aanmaak van vitamine D, maar te veel kan je huid beschadigen en zelfs huidkanker veroorzaken. Dit is een van de schadelijke vormen van straling.

Röntgenstraling

Deze straling wordt gebruikt in ziekenhuizen om foto's van je botten te maken. Röntgenstraling kan door je lichaam heen gaan, maar bij te veel blootstelling kan het schadelijk zijn en kanker veroorzaken.

Gammastraling 

Dit is de meest energierijke en schadelijke straling. Gammastraling komt vrij bij radioactieve processen, zoals bij een kernreactie. Het kan levende cellen beschadigen en is zeer gevaarlijk.

Welke straling is schadelijk?

Niet alle elektromagnetische straling is schadelijk. De soorten straling met lagere energie, zoals radiogolven, microgolven, en infrarood, zijn over het algemeen veilig. Maar zodra je bij ultraviolet licht, röntgenstraling en gammastraling komt, wordt het gevaarlijker. Deze stralingen kunnen cellen in je lichaam beschadigen, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals kanker. Daarom is het belangrijk om je huid te beschermen tegen de zon en om voorzichtig te zijn met medische procedures die röntgenstraling gebruiken.

Zet de soorten straling in de juiste volgorde

Laagste 

fotonenergie

Hoogste

fotonenergie

Zichtbaar licht

Ir-straling

micro-golven

Microgolven gebruik je bij een...

1. tv
2. radio
3. rontgenfoto's
4. magnetron

Bij een afstandbediening gebruikt men...

1. radiogolven
2. infraroodstraling
3. ultraviolet
4. zichtbaar licht

De meest energierijke straling is ...

1. gammastraling
2. rontgenstraling
3. ultraviolet
4. infrarood