Spelling D: Samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Taalverzorging

D. Samenstellingen

Programma Taalverzorging

A : Basisprincipes spelling                                                            

B: Meervoudsvorming en bijv. naamwoorden

D: Samenstellingen

E: Cijfers en getallen

F: Hoofdletters en leestekens                              Volgende week

                            

Toets  maandag 7 april

Huiswerk bespreken

Het huiswerk was:

Lesdoelen

Aan het eind van deze les: 

- Kun je samengestelde woorden juist spellen 

D. Samenstellingen

Deel 1

Je leert wanneer je woorden aaneenschrijft en wanneer met een spatie

Wat is juist?

1. derdewereldland
2. derde wereldland
3. derdewereld land

Wat is juist?

1. Anne Frank huis
2. Anne Frankhuis
3. AnneFrankhuis
4. AnneFrank huis

Maak twee zinnen. Een zin bevat 'uitzicht' en de andere zin 'uit zicht'.

Deel 2

Je leert samenstellingen met tussenklanken juist spellen

Tussen-s

Je hoort een s                                               etenswaren

Vervang door een ander woord               stadsstrand

                                                                          (want: stadsmuur)

Tussen-n

Linkerdeel is zelfstandig naamwoord    lampenkap

met meervoud op -en                                (want: lampen)

Tussen-er

Linkerdeel meervoud op -eren                 runderlap

                                                                           (want: runderen)

Tussen-e

Linkerdeel heeft meervoud op -s     scorebord (want: scores)

Meervoud op zowel -s als -(e)n          ladekast (want: lades of laden)

Linkerdeel heeft geen meervoud      rijstevlaai

Linkerdeel is uniek                                 zonneschijn

Linkerdeel versterkt bijvoeglijk nw    beresterk, pikkedonker

Wat is juist?

1. sterrestelsel
2. sterrenstelsel

Wat is juist?

1. apetrots
2. apentrots
3. ape trots
4. apen trots

Deel 3

Je leert wanneer je een koppelteken moet gebruiken in samenstellingen

Koppelteken maakt leesbaar

zwart-witfoto

NS-personeel

oud-burgemeester

na-apen

camera-instelling

• Klinkerbotsing na-apen, auto-onderdelen
• Gelijkwaardige combinaties: zwart-witfoto, chef-kok
• Tussen woorden van een vaste woordgroep: een-op-een, twee-onder-een-kapwoning
• Aardrijkskundige namen en afleidingen daarvan: Noord-Amerika, Oost-Duitsland
• Na afkortingen, letters, cijfers en speciale tekens: NS-personeel, 33-jarige, 21+-regeling

Let op! Als je de afkorting uitspreekt als één woord in plaats van losse letters, dan gebruik je geen koppelteken!

pincode, havoklas

• na de voorvoegsels adjunct, aspirant,  assistent, bijna, collega, ex, interim, kandidaat, leerling, meester, niet, non, oud, sint, substituut: assistent-trainer, oud-burgemeester, adjunct-directeur

• bij samenstellingen waarbij het volgende deel begint met een hoofdletter oer-Hollands, nep-Rolex

• tussen anderstalige woorden die normaal los geschreven worden to-dolijstje, nasi-gorengrecept

Welke woord is correct gespeld?

1. studieavond
2. studie-avond

Welk woord is correct gespeld?

1. BMIwaarden
2. BMI-waarden

Welk woord is correct gespeld?

1. mond-op-mondbeademing
2. mond- op mondbeademing

Opdracht 

Bekijk in duo's onderstaande woorden. Leg per woord uit of er sprake is van klinkerbotsing. 

a. radio + antenne

b. zo + even

c. ski + jas

d. puppy + ogen

e. vanille + ijs

f. familie + uitje

a. radioantenne

b. zo-even

c. ski-jas

d. puppyogen 

e. vanille-ijs

f. familie-uitje 

Ja

Nee

In hoeverre heb je deze les actief meegedaan?

0100

In hoeverre heb je de spelling van samenstellingen onder de knie?

😒🙁😐🙂😃

Aan de slag

Wat

Maak je huiswerkopdrachten: 

Hoofdstuk D Samenstellingen,

blz. 124: opdracht 3 t/m 8

Hoe

Eerste 10 minuten individueel, in stilte.

Als de timer afgelopen is mag je zachtjes overleggen met je buurman/buurvrouw

Hulp nodig? 

Steek je vinger op, dan kom ik langs.

Klaar?

Ga dan extra oefeningen maken in Kern of lezen in je leesboek.