Introductie

• Mens & Maatschappij
• HBO

De impact van de kledingketen

en hoe we onze impact in de keten kunnen verlagen

Vanes de Bruijn-van Zaalen

16 mei 2023

Welkom...

Deze lezing gaat over de impact van de kledingketen. Als gebruikers van kleding maken wij deel uit van die keten. En dat maakt ons (mede)verantwoordelijk voor de impact. 

Eigenlijk gaat deze lezing dus niet zozeer over de impact van de keten van kleding, maar over onze impact in die keten. En over hoe we die kunnen verlagen.

Inhoud

1. Introductie
2. De keten van kleding
3. Jouw impact in de kledingketen
4. Het verlagen van jouw impact
5. Samenvatting
6. Wist je dat...?

Voor diegenen die mij nog niet kennen, zal ik me zo kort aan jullie voorstellen. 

Daarna leg ik het een en ander uit over de keten van kleding in het algemeen.

En uiteindelijk gaan we het hebben over jouw impact binnen die keten en hoe je die kan verlagen.

1. Wie ben ik en wat doe ik?

• Vanes de Bruijn-van Zaalen
• Manager Niet-financiële informatie
• Co-auteur van De kleinste gids voor...
• Duurzame gebruiker in de kledingketen

Ik ben Vanes de Bruijn-van Zaalen en ik werk als manager Niet-financiële informatie bij Stedin. 

Stedin zorgt er met zijn netten voor dat een groot deel van Nederland energie heeft. Sinds de oorlog in Oekraïne hoef 

ik aan niemand meer uit te leggen dat die onmisbaar is in onze samenleving. 

Daarnaast ben ik co-auteur van De kleinste gids voor het opruimen en verduurzamen van je kledingkast. 

Maar daarover straks meer.

En ik ben een duurzame gebruiker in de kledingketen. Althans, ik doe mijn best om mijn impact in die keten zo laag mogelijk te houden. 

Waarom sta ik hier?

Verduurzaming is meer dan een zakelijk thema of een trend. Het is een maatschappelijke ontwikkeling die invloed uitoefent op alle aspecten van ons leven: op wat we eten en drinken, hoe we wonen, werken en ons verplaatsen, en dus óók op hoe ons kleden.

2. De kledingketen

De keten van kleding bestaat uit alle partijen die direct of indirect betrokken zijn bij de productie of consumptie van kleding.

De activiteiten van die partijen hebben gevolgen of impact. Op de mens, het milieu en de omgeving. Die impact kan positief én negatief zijn.

De partijen binnen de keten

• grondstoffen voor kleding produceren
• grondstoffen voor kleding verwerken
• kleding in-, uit- of vervoeren
• kleding verkopen of verhuren
• kleding (her)gebruiken
• kleding onderhouden
• kleding vernietigen 

De keten van kleding bestaat uit alle partijen die:

[OPSOMMING]

Die partijen zijn in grote mate afhankelijk van elkaar. Een kleine verandering binnen die keten - bv. een tekort aan grondstoffen - kan immense gevolgen hebben voor alle partijen. Maar daar komen we later nog op terug. 

De positieve impact van de kledingketen

• De keten voorziet in onze behoefte om ons lichaam te verfraaien, te bedekken, te beschermen, te verwarmen of af te koelen
• De keten voorziet in onze behoefte aan werkgelegenheid.

De werkgelegenheid die de keten creëert heeft ook negatieve impact. Wereldwijd werken 300 miljoen mensen in de keten van kleding (COSH, 2021). Daarvan werkt een groot deel onder erbarmelijke omstandigheden.

De negatieve impact van de kledingketen

• De keten heeft negatieve sociale impact in de vorm van dwang- en kinderarbeid, mishandeling en onderbetaling
• De keten heeft ook negatieve impact op het milieu in de vorm van grondstof- en bodemuitputting, water-, lucht- en bodemvervuiling, ontbossing en bosbranden.

De grootste negatieve impact vindt plaats in het eerste en in het laatste deel van de keten. Dat zijn de delen van de keten waar jij als gebruiker weinig zicht op hebt. We noemen het daarom ook wel verborgen impact. 

Waarom denk je dat de keten die impact verbergt?

De keten verbergt die, omdat de verborgen impact meer dan 80% van de totale negatieve impact bedraagt. Mede daardoor is de kledingindustrie – na die van aardolie – de meest vervuilende industrie ter wereld. En dat is niet

iets waar je als keten trots op bent. 

3. Jouw impact in de kledingketen

Als (her)gebruiker van kleding maak jij deel uit van de keten. En daarmee ben je (mede)verantwoordelijk voor de impact. Hoewel jouw rol beperkt lijkt, is dat niet het geval. Binnen de keten ben jij de partij die kleding koopt. En jouw keuzes hebben gevolgen voor alle partijen binnen 

de keten. Kijk maar...

Toelichting

De partijen binnen de keten

• grondstoffen voor kleding produceren
• grondstoffen voor kleding verwerken
• kleding in-, uit- of vervoeren
• kleding verkopen of verhuren
• kleding (her)gebruiken
• kleding onderhouden
• kleding vernietigen 

Dit ben jij! Alle partijen vóór en na jou zijn afhankelijk van jouw aankoop.

Jij bent de (her)gebruiker in de keten van kleding. Alle partijen voor én na jou zijn afhankelijk van jouw aankoop. 

Kan je je voorstellen wat er binnen de keten gebeurt als jij besluit om voortaan minder kleding te kopen? Of om minder geld aan kleding uit te geven?

Hoeveel geld denk je dat de gemiddelde Nederlander jaarlijks besteedt aan kleding?

1. minder dan € 500
2. ongeveer € 1.000
3. ongeveer € 1.500
4. meer dan € 1.500

En hoeveel kledingstukken denk je
dat die in de kast heeft hangen?

1. minder dan 100 stukken
2. ongeveer 100 stukken
3. ongeveer 150 stukken
4. meer dan 150 stukken

Jaarlijks besteedt de gemiddelde Nederlander € 1.600 aan kleding en

€ 300 euro aan schoenen. In zijn of haar kledingkast hangen verder 173 stukken. Als we kijken naar de impact van de kledingketen zijn die bedragen echter niet het grootste probleem. En dat aantal ook niet.

Bron

NCFI, 2021

Milieu Centraal, 2016

Wat denk je dat wél het grootste probleem is?

Het grootste probleem is dat we slechts 20% van de gekochte kledingstukken daadwerkelijk gebruikten. De overige 

80% belandt op de afvalberg.

Even voor je beeldvorming: van de 173 kledingstukken in jouw kast gebruik je

er dus bijna 140 niet of nauwelijks. 

4. Het verlagen van jouw impact (1)

• het opruimen van jouw kledingkast
• het verduurzamen van jouw kledingkast

Het verlagen van jouw impact is niet moeilijk. Je kan beginnen met het opruimen van jouw kledingkast. Ook in jouw kast hangen stukken die je niet gebruikt. Geef die een ander doel.

Het tweede dat je kan doen is het verduurzamen van jouw kast. Dat doe 

je door al je kledingstukken vaak te gebruiken, goed te onderhouden 

en bewust(er) te vervangen.

Het verlagen van jouw impact (2)

Taal kan amuseren, informeren, overtuigen én activeren. Taal heeft dus kracht. Heel veel kracht. Het goede nieuws is dat je taal ook kan inzetten om jouw impact te verlagen. Hoe je dat doet, vertellen we je later. Maar nu eerst een gewetensvraagje. Of eigenlijk twee.

Ik heb een nieuwe broek nodig.

Dat heb ik weleens gezegd.

Dat heb ik nog nooit gezegd.

Ik kon die aanbieding niet laten liggen.

Dat heb ik weleens gezegd.

Dat heb ik nog nooit gezegd.

Toelichting

Soms zetten we krachtige taal in om onszelf ervan te overtuigen dat een aankoop gerechtvaardigd is. Als je tegen jezelf zegt dat je iets nodig hebt, is het immers logisch dat je het koopt. Als je je impact wil verlagen, maak je daarom van iedere uitspraak eerst een vraag. 

Maak van de onderstaande uitspraak een vraag.
Ik heb een nieuwe broek nodig.

Maak van de onderstaande uitspraak een vraag.
Ik kon die aanbieding niet laten liggen.

Toelichting

Door van een uitspraak een vraag te maken, nodig je je brein uit om na te denken. Als je goed hebt nagedacht over de vraag of je écht een nieuwe broek nodig hebt, kan je die weloverwogen beantwoorden. En dat antwoord levert uiteindelijk een nieuwe uitspraak op. En die kan confronterend zijn.

Ik heb geen nieuwe broek nodig.
Ik vind het gewoon leuk om een broek te kopen.

Dat heb ik weleens gezegd.

Dat heb ik nog nooit gezegd.

Eerlijkheid duurt het langst, zullen we maar zeggen...

Opdracht A

Je gaat nu bepalen hoe je jouw impact kan verlagen.

 

• Wat is het laatste kledingstuk dat je hebt gekocht?
• En waarom heb je dat kledingstuk gekocht? 

• Als je het stuk nodig had, mag je doorgaan met opdracht B. 
• Had je het stuk niet nodig? Dan kan je jouw impact verlagen door een toekomstige aankoop een dag uit te stellen. Dat geeft je de tijd om rustig na te denken over je aankoop.

Opdracht B

Super! Je hebt een kledingstuk gekocht dat je nodig had. Je gaat nu bepalen hoe je jouw impact nog verder kan verlagen.

 

• Was het kledingstuk nieuw? Dan zou je je impact verder kunnen verlagen door in de toekomst een tweedehands stuk te kopen.
• Was het kledingstuk tweedehands? Draag het stuk dan vaak, onderhoud het goed en vervang het bewust.

Samengevat

Wist je dat...