6.1 + 6.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Planning

1. 5 minuten lezen

2. Introductie H6 (Late Middeleeuwen)
3. Filmpje Middeleeuwse stad

4. Uitleg 6.1

5. Aan de slag in het online werkboek

Volgende pw: H5.1 tot en met H5.4, H6.1 (een deel), H6.2 en H6.3!

Tijd van steden en staten

6.1 Woonplaats en werkplaats

Leerdoelen 6.1

1. Hoe in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond (verstedelijking)

2. Hoe de geldeconomie zich ontwikkelde

 

1. Verstedelijking

1. Vanaf het jaar 1000 gingen boeren moerassen droogleggen en bossen kappen -> landbouwontginning

2. Verbetering van de landbouwtechnieken -> ploeg en mest

Gevolg: landbouw brengt meer op -> mensen leven langer en gezonder -> bevolking kan groeien (verdubbeld tot 1300)

Gevolg: handel neemt toe

Indirect gevolg: nijverheid neemt toe (een deel van de bevolking kan ander werk gaan doen)

Marktplaatsen groeien uit tot steden (verstedelijking). Deze gaat het snelst in Noord-Italië, Vlaanderen en Holland

Er ontstaat weer een landbouwstedelijke samenleving!

Aan de slag

Maak vragen 1 tot en met 3 van 6.1

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Uitleg leerdoel 2 van 6.1 en beginnen 6.2

3. Aan de slag in het online werkboek

2. De geldeconomie

vraag: wat iemand wil kopen.

aanbod: wat iemand wil verkopen.

Door de opkomst van de handel gingen mensen weer geld gebruiken. Elke stad, koning of hertog kon zijn eigen munten slaan. Hierdoor waren er geldwisselaars waar je munten kon ruilen. Ook ontstonden er in deze tijd banken.

6.2 - Zelfstandige burgers

1. Je weet op welke manieren Holland belangrijk werd.

2. Je weet hoe steden stadsrechten kregen.

3. Je weet hoe burgers hun stad bestuurden.

4. Je weet hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren.

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.

Hoofdstuk 6.2 

Tijd van steden en staten 

Leerdoelen 

1. Je weet op welke manier Holland belangrijk werd
   
2. Je weet hoe steden stadsrechten kregen 

Holland wordt belangrijk 

België, Nederland en Luxemburg bestonden vroeger uit 17 graafschappen, hertogdommen en andere gewesten= provincies. Samen waren dit de Nederlanden. 

Holland werd één van de belangrijkste gewesten, maar waarom? -> Economisch en politiek belangrijk. 

Stadsrechten 

Om de bevolking tevreden te houden gaf graaf Floris bepaalde groepen stadsrechten. 

Stadsrecht= privileges die een stad heeft, een bijzonder soort recht. 

Stadsrechten waren bijvoorbeeld: 

• Tolvrijheid 
• Belastingheffing
• Eigen rechtspraak 
• Recht voor het bouwen van een stadsmuur 
• Recht voor het opzetten van markten

Planning

1. 5 minuten lezen + herhalen

2. Uitleg leerdoel 3 en 4 van 6.2

3. Aan de slag

Wat is een gewest en hoeveel gewesten waren er in de Nederlanden?

1. een soort provincie ; er waren er 10
2. een soort provincie; er waren er 17
3. een ander woord voor een land; er waren er 17
4. een ander woord voor een land; er waren er 10

Waarom was het gewest Holland het meest belangrijke gewest?

1. Holland was economisch en politiek belangrijk
2. Vanouds lag het centrale gezag bij de graaf van Holland
3. De stadhouder kwam altijd uit Holland
4. Amsterdam was de hoofdstad van de Republiek

Wat zijn stadsrechten?

Wat was GEEN stadsrecht?

1. De stad mocht zelf recht spreken
2. De stad mocht een stadsmuur bouwen
3. De stad mocht de landeigenaar afzetten
4. De stad mocht zelf belasting ophalen

3. Het stadsbestuur

'Stadslucht maakt vrij': horigen verloren de rechten en plichten als ze in de stad gingen wonen

Heren gaven meer rechten aan boeren om ze daar te houden, dus de horigheid verdween op veel plaatsen in Europa

Iemand kon na een jaar en een dag burger worden in een stad. Daarnaast moesten ze werken en een geldbedrag betalen-> burgerij (de gezamenlijke burgers)

De schepenen zorgden voor het bestuur en de rechtspraak en ze maakten keuren (wetten). De heer had ook een vertegenwoordiger, namelijk de baljuw/schout. De burgermeester was de hoogste stadsbestuurder en zij werden gecontroleerd door een vroedschap

Misdadigers werden vooral gestraft met boetes, de schandpaal of met de doodstaf. Een bekentenis werd gezien als schuldig en dit gebeurde vaak door marterlingen

Aan de slag

Maak vragen 1 tot en met 5 van 6.2

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

Vragen over het huiswerk? Vraag 3 bespreken

2. Uitleg leerdoel 4 van 6.2 en leerdoel 1 van 6.3

3. Aan de slag

4. Steden en edelen

Steden betaalden geld voor stadsrechten aan (hoge) edelen en vorsten

Ze kregen (militaire) steun van steden in hun strijd tegen de lage edelen

Maar steden werden wel steeds zelfstandiger en zelfs machtiger dan de heer

-> conflict macht vorsten, lage edelen en steden. Wie heeft nu eigenlijk de macht?