Basisstof 3: Het zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 5: Regeling

Basisstof 3: Het zenuwstelsel

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Uitleg voor wie dat nodig heeft
• Aan het werk! 
• Afsluiting

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik:

• De bouw en signaalverwerking van de verschillende typen zenuwcellen beschrijven;
• De bouw, functies en werking van het zenuwstelsel beschrijven;
• De bouw, functies en werking van de hersenen en het ruggenmerg beschrijven.

1. Proces 1 en 3
2. Proces 1 en 4
3. Proces 2 en 3
4. Proces 2 en 4

Welk van de hormonen ADH, LH en thyroxine heeft rechtstreeks invloed op de mate van terugresorptie van water?

1. ADH
2. LH
3. thyroxine

Het zenuwstelsel

Het zenuwstelsel bestaat uit:

• Centraal zenuwstelsel (CZS) (grote hersenen, kleine hersenen, hersenstam en ruggenmerg)
• Perifere zenuwstelsel (zenuwen)

Het zenuwstelsel

• Het animale zenuwstelsel regelt bewuste reacties, houding en beweging.
  
• Het autonome (vegetatieve zenuwstelsel) zenuwstelsel regelt de werking van inwendige organen.
  

Wat is een prikkel?

Prikkels en impulsen

• Onder invloed van prikkels ontstaan impulsen in zintuigcellen.
  
• Impulsen worden geleid door zenuwcellen en verwerkt in de hersenen.
• Je geeft een reactie op de prikkel.
• Dus: prikkel -> impuls -> reactie

Prikkels en impulsen

• Receptoren ontvangen prikkels uit het milieu (zintuigcellen)
• Conductoren geleiden impulsen (zenuwcellen)
• Effectoren reageren op impulsen (spieren/klieren)

Zenuwcellen

• Zenuwcellen ontvangen impulsen en geven deze door.
• Dendrieten ontvangen impulsen
• Axonen geleiden impulsen van het lichaam af

Typen zenuwcellen

• Gevoelszenuwcellen geleiden impulsen van receptoren naar CZS.
• Schakelcellen geleiden impulsen binnen CZS.
• Bewegingszenuwcellen geleiden impulsen van CZS naar spieren/klieren.

De hersenen

Bestaan uit grote hersenen, kleine hersenen en hersenstam.

• Grote hersenen: Bewustwording van prikkels
• Kleine hersenen: Zorgen voor coördinatie
• Hersenstam: Geleidt impulsen naar hoofd en hals, regelt belangrijke levensfuncties

De hersenen

• Grijze stof (hersenschors): Cellichamen van schakelcellen
  
• Witte stof: Uitlopers van schakelcellen
  

Het ruggenmerg

• Geleidt impulsen naar hersenen;
• En van hersenen naar spieren en klieren.
• Grijze stof: Cellichamen van schakelcellen
• Witte stof: Uitlopers van zenuwen

Aan het werk!

Wat: Basisstof 1, 2 en 3 van Thema 5

Hoe: Tweetallen, fluisteren of voor jezelf

Tijd: 15 minuten

Hulp: Raadpleeg je boek/buur en steek anders je vinger op

Klaar: Basisstof 4 lezen

Uitkomst: Basisstof 1 t/m 3 van Thema 5 zijn af

Welke uitspraak is juist?

1. Dit is een motorische zenuwcel; impulsen lopen van 4 naar 5.
2. Dit is een motorische zenuwcel; impulsen lopen van 5 naar 4.
3. Dit is een sensorische zenuwcel; impulsen lopen van 4 naar 5.
4. Dit is een sensorische zenuwcel; impulsen lopen van 5 naar 4.

1. Alleen 1 is juist
2. Alleen 2 is juist
3. Allebei zijn juist
4. Allebei zijn onjuist

Als je een geluid waarneemt, komt dat omdat er in een bepaald deel van de hersenen impulsen aankomen.
In welk deel van de hersenen is dat?

1. De hersenstam
2. De grote hersenen
3. Het ruggenmerg
4. De kleine hersenen

Waar bevinden zich de meeste centra van het autonome zenuwstelsel?

1. In de kleine hersenen
2. In het ruggenmerg
3. In de hersenstam
4. In de grote hersenen