5.3 Gedrag onderzoeken

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Gedrag bestuderen

Eerst herhalen.......

Onder sociaal gedrag verstaan we ook het vechten tussen bijv. twee tijgers

1. waar
2. niet waar

Noem de 3 soorten sociaal gedrag

Een supranormale prikkel is een prikkel die een sterkere respons veroorzaakt dan een sleutelprikkel

1. Juist
2. Onjuist

Wat is geen voorbeeld van gedrag?

1. een vleesetende plant vangt een vlieg
2. wolven janken in de dierentuin na een sirene
3. een leerling krijgt rode wangen
4. een baby ligt in de kinderwagen te slapen.

Twee katers die hevig naar elkaar dreigen, gaan plotseling beide hun vacht schoonlikken.

Hoe heet het gedrag dat de katten dan vertonen?

1. imponeergedrag
2. overspronggedrag
3. verzoeningsgedrag
4. sociaal gedrag

Gedrag bestaat meestal uit een groot aantal handelingen

Studie van gedrag = ethologie

Ethologie = studie van gedrag

Alles objectief bekijken = alleen feiten!

We proberen gedrag te:

• Kwalificeren: Wat?
  
• Kwantificeren: Hoe vaak?
  

Waarom?

Om bepaalde gedragsketens te ontdekken, en dus gedrag te kunnen voorspellen.

Ethogram 

Om te kwalificeren, dus wat doet het dier.

Lijst met beschrijving en afkorting van verschillende handelingen die het dier kan doen.

Handeling

Afkorting

Omschrijving:

Ethogram

Protocol 

Lijst met waarnemingen. 

Om de 5 seconden noteer 

je welke handeling je ziet. 

Omdat je snel moet zijn, gebruik je de afkortingen.

Gedragsketen

• Gedragsketen:   

opeenvolging van handelingen, 

altijd in vaste volgorde

Vaak te zien bij paringsgedrag

Jeroen beweert dat een balts van een stekelbaars een handeling is. Is dit juist? Leg uit.

1. Ja, een balts is een enkele handeling
2. Nee, een balts zijn meerdere handelingen (gedragsketen)

Wat is ethologie?

1. Het bestuderen van gedrag
2. Het beïnvloeden van gedrag
3. Het gedrag van dieren veranderen
4. Het gedrag van mensen veranderen

Is dit een ethogram
en/of een protocol?

1. Zowel een ethogram als een protocol
2. Ethogram
3. Protocol
4. Geen van beiden

Wat zie je op de afbeelding?

1. Een respons
2. Een signaal
3. Een ethogram
4. Een protocol

Huiswerk

- Paragraaf 5.3 Gedrag onderzoeken