Van Gogh en Pokémon

• Kunst
• Basisschool
• Groep 6-8

Introduction

Vincent van Gogh werd geïnspireerd door kunst uit Japan. En in ónze tijd zijn er juist weer Japanse kunstenaars die door Vincents werk worden geïnspireerd. De illustratoren van Pokémon bijvoorbeeld!

Instructions

Over de les

De les 'Van Gogh en Pokémon' is stap-voor-stap opgebouwd. Alle vragen, antwoorden en extra informatie voor de leerlingen vind je door de 'hotspots' in de slides aan te klikken. Extra aanwijzingen of achtergrondinformatie voor de leerkracht zijn tijdens de les op te roepen via de notities onderaan de slide.

Benodigde materialen

Geprinte exemplaren van de verschillende werkbladen (zie bijlagen).

Eventuele uitbreidingsmogelijkheden

De relatie tussen Vincent van Gogh en Japan wordt verder uitgelicht in de lessen Vincents Japanse voorbeelden, Vincent vergroot en Een haiku bij een Van Gogh.

Meer over Pokémon: www.pokemon.com/nl

Alle afbeeldingen van Pokémon:

©2023 Pokémon / Nintendo / Creatures / GAME FREAK.

Worksheets

Worksheet Pokemon x Van Gogh Museum - Grey Felt Hat.pdf

Worksheet Pokemon x Van Gogh Museum - Orchards in Blossom.pdf

Worksheet Pokemon x Van Gogh Museum - The Yellow House.pdf

Worksheet Pokemon x Van Gogh Museum - Sunflowers.pdf

Klaar voor een vraag?

Wat hebben

Vincent van Gogh

en

Pokémon

met elkaar te maken?

Je weet het aan het eind van deze les!

Om te beginnen: waar is dit schilderij gemaakt, denk jij?

HINT

Het is NIET waar je misschien op het eerste gezicht aan denkt...

Antwoord op de volgende slide.

Vincent van Gogh, Bloeiende pruimenboomgaard (naar Hiroshige), 1887

Van Gogh Museum, Amsterdam

Dit schilderij is gemaakt in... Frankrijk! In Parijs, in 1887, om precies te zijn.

Door...

Door Vincent van Gogh, de beroemdste Nederlandse kunstenaar uit de 19de eeuw.

Op de volgende slide volgt een korte introductiefilm over Vincent van Gogh (4:30m). Wanneer de leerlingen al voldoende met hem bekend zijn, kan deze worden overgeslagen. 

Zelfportret als schilder, 1888

Van Gogh Museum, Amsterdam

Hier gaan we in deze les

naar kijken:

We bespreken wat inspiratie is.

1

Je ontdekt een inspiratiebron van Vincent van Gogh.

2

En je ontdekt wat dit met Pokémon te maken heeft!

3

Ja, klik dus maar gauw verder!

inspiratie

Ideeën krijgen door iets wat je ziet of beleeft, en dan enthousiast worden om zelf iets te gaan doen of maken.

Eerst even dit: wat is 'inspiratie'?

In de hotspot staat een omschrijving.

         Vincent van Gogh vond inspiratie in Japan.

Nou ja, niet echt IN Japan...

Rage

In Vincents tijd waren Japanse spullen een echte rage in Europa. Vincent was vooral dol op prenten: afbeeldingen die door Japanse kunstenaars op papier werden afgedrukt. Ze werden in enorme aantallen uit Japan geïmporteerd.

Achtergrondinfo

Japanse kunst bleef lang voor het Westen verborgen. Pas in de tweede helft van de 19de eeuw kwam de overzeese handel echt goed op gang. Oosterse kunst en gebruiksvoorwerpen overspoelden Europa. Vooral prenten waren populair bij westerse kunstenaars, want die waren anders dan zij gewend waren. De oriëntaalse taferelen, het bijzondere perspectief en de heldere kleuren trokken hen aan. Japanse voorbeelden gaven hun eigen kunst nieuwe richting.

De afbeeldingen zijn apart te bekijken via de website van het Van Gogh Museum. Deze link staat ook in de volgende slide.

Vincent woonde in Parijs en kocht zijn Japanse prenten gewoon in winkels.

Hij had een hele verzameling en organiseerde daar zelfs een tentoonstelling mee, in een café. Zie je de prenten aan de muur hangen?

Benieuwd naar Vincents verzameling?

Kijk dan eens op deze website.

... maar wel UIT Japan.

Vincent van Gogh, In het Café: Agostina Segatori in Le Tambourin, 1887

'... je kunt volgens mij de Japanse kunst niet bestuderen zonder veel vrolijker en gelukkiger te worden.'

Dit vond Vincent ervan:

Het citaat komt uit een brief van Vincent aan zijn broer Theo uit september 1888.

Vincent keek graag naar de prenten van Japanse kunstenaars. Hij kreeg er inspiratie van. Soms gebruikte hij hun kunst zelfs als direct voorbeeld.

Van kopiëren kun je leren

Doet dit je ergens aan denken?

Wat vaak opvalt aan Japanse prenten:

• de grote vlakken in heldere kleuren
• de strakke lijnen om de vormen
• de 'afsnijding' van vormen
• weinig of geen schaduwen

Utagawa Hiroshige, De residentie met de pruimenbomen in Kameido (uit de prentenserie 'Honderd gezichten op beroemde plaatsen in Edo'), 1857

Van Gogh Museum, Amsterdam

Deze prent was van Vincent van Gogh. De kleuren zijn in de loop der tijden enigszins vervaagd.

Wat hier vooral opvalt is de afsnijding: je ziet niet de hele boom, maar wel een groot deel ervan. Zo lijkt het alsof je er heel dichtbij staat. Langs de stam en de takken kun je in de verte kijken. Daardoor krijgt de afbeelding diepte. Japanse kunstenaars waren heel goed in dit effect, en Vincent leerde daar veel van.

Vincent was goed in natekenen. Toch gebruikte hij hier een trucje bij het kopiëren: de 'ruitjestechniek'. Hij trok een plaatje over op een stuk papier, en tekende er ruitjes overheen: een 'raster'. Dat raster zette hij ook op zijn schilderdoek, maar dan groter. Zo kon hij de tekening vakje voor vakje in het groot natekenen.

De tekens op Vincents schilderij zijn willekeurig gekozen. Iemand die Japans kan lezen, ziet er dus van alles door elkaar staan. Voor Vincent ging het echter niet om de 'tekst, maar om hoe het eruit zag.

Vincent werd dus flink geïnspireerd door zijn Japanse prenten. Hier zie je een ander voorbeeld van het afsnijden van vormen. Dat bleef hij ook in zijn eigen werk doen.

Nóg een voorbeeld

Laat de leerlingen benoemen of aanwijzen waar de afsnijdingen in deze werken te zien zijn. Herhaal kort het effect ervan.

Bloeiende boomgaarden, gezicht op Arles, 1888

Amandelbloesem, 1890

Van Gogh Museum, Amsterdam

Maar wat heeft Vincent nou met Pokémon te maken...?

Dat is eigenlijk heel simpel: INSPIRATIE! En JAPAN natuurlijk.

Pokémon zijn bekend sinds 1996. Eerst in Japan, maar inmiddels zijn ze - net als Vincent - wereldberoemd.

Dit is het beginscherm van de Pokédex, waarin alle Pokémon tot nu toe zijn terug te vinden.

Vincent werd geïnspireerd door Japanse kunstenaars...

In zijn wereldberoemde schilderij De slaapkamer (1888) gebruikte hij heldere kleuren in grote vlakken. Ook liet hij alle schaduwen weg. Net als in Japanse prenten, schreef hij in een brief.

...maar Japanse kunstenaars nu ook door Vincent!

Dit schilderij heet Munchlax & Snorlax geïnspireerd op 'De slaapkamer'. Het is in 2022 geschilderd door Pokémon-illustrator sowsow. Vincents schilderij werd de inspiratiebron voor deze nieuwe variant... 134 jaar na het origineel. Inspiratie is dus tijdloos!

Snorlax en Munchlax...

... zijn maar twee van de meer dan 1.000 Pokémon.

Die zijn er van groot tot klein, van schattig tot fel - en alles daartussenin.

Ben jij een Pokémon-kenner? Naast Munchlax en Snorlax vind je hier nog andere Pokémon. Welke?

Links naast het raam (waar bij Vincent een spiegel hangt) zie je een lijstje met een portret van Cubone.

Achter het raam zie je Mew.

Daarnaast zie je nog een stukje van een lijstje met Pikachu.

Rechts aan de muur hangen portretjes van Ditto en Munchlax.

Illustrator sowsow heeft het schilderij later nog iets aangepast.

Wat is het grootste verschil met de eerste versie?

De links in het antwoord leiden naar de pagina van de specifieke Pokémon in de Pokédex.

Drie Pokémon illustratoren maakten

samen zes Van Gogh Pokémon

schilderijen.

sowsow

Tomokazu Komiya

Naoyo Kimura

Tot en met 7 januari kun je deze schilderijen in het echt zien in het Van Gogh Museum in Amsterdam. 

Welke Pokémon geef jij Vincents hoed?

Illustrator Naoyo Kimura koos Pikachu.

Maar welke

Pokémon

kies jij?

Maak je eigen Van Gogh Pokémon!

Maak een keuze uit één van de drie opdrachten uit deze en de volgende slides, of laat deze keuze aan de leerlingen. Toon in dat geval alle drie de slides. Zorg vooraf voor voldoende exemplaren van de benodigde werkbladen (zie bijlagen).

Welke Pokémon zet jij in een schilderij van Vincent?

Illustrator sowsow koos Munchlax en Snorlax.

Maar welke

Pokémon

kies jij?

Maak je eigen Van Gogh Pokémon!

Welke Pokémon verstop jij in Vincents zonnebloemen?

Illustrator Tomokazu Komiya koos Sunflora.

Maar welke

Pokémon

kies jij?

Maak je eigen Van Gogh Pokémon!