Herhalingsles 2.3 & 2.4 (23-10-'23)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Docent

Naleven regels...

- Plaatsnemen volgens plattegrond

- telefoons in telefoontas

- Stappenplan:

  1: naam op bord

  2: streepje erachter = strafwerk

  3: 2-de streepje = uur nakomen

- Grensoverschrijdens gedrag? --> direct lesverwijdering!

Wat weten we nog van de vorige lessen?

wat gaan we vandaag doen?

Herhalen 

2.4 Het verteringsstelsel

2.5 De organen voor vertering

even herhalen!

- welke 6 groepen voedingsstoffen ken je?

- welke 4 functies hebben deze voedingsstoffen?

even herhalen!!

6 groepen voedingsstoffen:

•  koolhydraten
• vetten-
• eiwitten
• water
• zouten/mineralen
•  vitamines

even herhalen!!

Voedingsstoffen kunnen 4 functies hebben:

• - brandstof
• - bouwstof
• - reservestof
• - beschermende stof

leerdoelen 2.3

Aan het einde van de les:

- kan je de functie van verteringssappen en enzymen noemen

- kan je de delen van het gebit noemen met hun functie

- kan je de bouw en werking van de darmen beschrijven

Inleiding

Je lichaam heeft voedingsstoffen nodig.

Om de voedingsstoffen te gebruiken, moet je lichaam het voedsel verteren.

Dat doet het verteringsstelsel.

2.3 Het verteringsstelsel

verteren = voedingsstoffen afbreken tot kleine delen

Vertering vindt plaats in het verteringsstelsel.

De organen van het verteringsstelsel moet je kennen!

Het voedsel dat je eet, komt in het darmkanaal.

Het darmkanaal hoort bij het verteringsstelsel.

Het darmkanaal loopt van de mond tot de anus.

Je voedsel bevat voedingsstoffen.

In het verteringsstelsel worden voedingsstoffen opgenomen in het bloed.

Dat gebeurt vooral in de dunne darm.

De voedingsstoffen gaan door de wand van de dunne darm heen.

Zo komen ze in het bloed.

2.3 Het verteringsstelsel

De weg van het voedsel:

mondholte -> slokdarm -> maag -> twaalfvingerige darm -> dunne darm -> dikke darm -> endeldarm -> anus

In de dunne darm worden voedingsstoffen opgenomen in het bloed. In de dikke darm wordt water uit het voedsel gehaald.

kauwen

Voedsel komt eerst in je mond.

Hier kauw je het voedsel met je gebit.

Je gebit bestaat uit tanden en kiezen.

kauwen

Met snijtanden en hoektanden bijt je een stuk van je voedsel af.

Kiezen hebben een knobbelige bovenkant. Hiermee kan je het voedsel fijnmalen. Het voedsel wordt dan in kleine stukjes verdeeld, zodat je het makkelijker kan doorslikken.

2.3 Het spijsverteringsstelsel

In het verteringsstelsel liggen verschillende verteringsklieren.

De verteringsklieren maken verteringssappen. Bijvoorbeeld speeksel en maagsap.

Er zijn 5 verteringsklieren: speekselklieren, maagsapklieren, lever, alvleesklier en darmsapklieren.

2.3 Het verteringsstelsel

De verteringssappen zorgen voor de vertering.

Ze breken je voedsel af tot steeds kleinere deeltjes.

Aan het eind zijn de deeltjes onzichtbaar klein.

Ze kunnen dan door de wand van de dunne darm heen.

Zo gaan de voedingsstoffen naar je bloed.

2.3 Het verteringsstelsel

Veel verteringssappen bevatten enzymen.

De enzymen zorgen ervoor dat de vertering sneller gaat.

Alles wat je eet en drinkt wordt door het darmkanaal voortgeduwd.

In de wand van het darmkanaal bevinden zich 2 soorten spieren:

- kringspieren

- lengtespieren

Deze spieren kunnen steeds samenknijpen.

Achter een brok voedsel knijpen de spieren samen.

Ze duwen het voedsel dan vooruit.

Dit noem je darmperistaltiek.

2.3 Het verteringsstelsel

In veel plantaardige voedingsmiddelen zitten voedingsvezel. Dit zijn delen van de plant die je lichaam niet kan verteren.

Voedingsvezels helpen bij de darmperistaltiek.

Bespreken huiswerk:

- opdracht 1 t/m 6 (blz 86

De organen voor vertering

Dat was dan 

2.3'Het verteringsstelsel'

En dan nu herhalen 2.4 

De organen voor vertering

Leerdoelen

- Je kunt in een afbeelding de delen van het verteringsstelsel noemen

- Je kunt de functies en kenmerken van de delen van het verteringsstelsel noemen

Verteringsstelsel

Mondholte

De holte bij je mond

Gebit > kauwen

Speekselklieren > speeksel

Keelholte

Tong gebruik je om voedsel naar de keelholte te drukken

Slokdarm

Door te slikken komt voedsel in de slokdarm

Neusholte wordt afgesloten met de huig

Luchtpijp wordt afgesloten met het strotklepje

Maag

Door de peristaltiek van de slokdarm wordt voedsel naar de maag geduwd

Maagwand > kringspieren en lengtespieren

Maag kneed voedsel met maagsap

Maagportier > kringspier aan het eind van de maag

Twaalfvingerige darm

Na het maagportier komt voedsel in de twaalfvingerige darm

Hier komen verteringssappen uit de lever en alvleesklier bij

Lever

De lever maakt gal

Gal komt in de twaalfvingerige darm bij het voedsel

Alvleesklier

De alvleesklier maakt alvleessap

Alvleessap komt in de twaalfvingerige darm bij het voedsel

Galblaas

Gal wordt tijdelijk opgeslagen in de galblaas voor het naar de twaalfvingerige darm gaat

Gal maakt grote vetdruppels kleiner > emulgeren

Dit is dus niet verteren!

Dunne darm

Ongeveer 6 meter lang

In de wand liggen darmsapklieren

Die maken darmsap

Darmplooien

De dunne darm heeft darmplooien in de wand

Daarop staan uitstulpingen: darmvlokken

In darmvlokken liggen bloedvaten, de wand van darmvlokken is erg dun

Dikke darm

De dunne darm sluit aan op de dikke darm

Onverteerde voedselresten komen in de dikke darm

Water wordt opgenomen in het bloed

Anderhalve meter lang

Blinde darm

Vlak onder de overgang dunne darm - dikke darm ligt de blinde darm

Geen eigen functie bij de vertering

Aan de onderkant zit een uitstulping > appendix

Endeldarm

Ingedikte, onverteerde voedselresten gaan naar de endeldarm

Daar worden ze tijdelijk opgeslagen

Het darmkanaal wordt afgesloten door een kringspier: anus

Ontlasting

Als de kringspier zich ontspant, wordt de endeldarm geleegd

Bespreken huiswerk

opdracht 1 t/m 5 van  2.4 (blz 93) 

(= huiswerk!)