2 kgt 3.8 Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

3.8 Spelling - voltooid deelwoord en hoofdletters

IN DEZE PARAGRAAF LEER JE:

• het voltooid deelwoord van werkwoorden die beginnen met ge-, be-, ver-, her- en ont-;
• hoe je een voltooid deelwoord maakt van splitsbare werkwoorden; 
• wanneer je hoofdletters gebruikt;
• tien dicteewoorden.

Een voltooid deelwoord (vd)

• begint vaak met ge-;
• heeft altijd een vorm van hebben, zijn of worden bij zich;
• staat vaak aan het eind van de zin.

Sterke werkwoorden (klank verandert)

Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden eindigt meestal op -en. Je schrijft het zoals je het zegt.

Wij zijn snel naar huis gereden.

Zij heeft een mooi lied gezongen.

zwakke werkwoorden 

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt op 

-d of -t. Maak het voltooid deelwoord langer, dan hoor je of het -t of -d moet zijn.

De rekening is betaald . (betaalde )

We hebben lekker geluncht. (lunchte)

Waar of niet waar?

Het voltooid deelwoord is een persoonsvorm.

1. waar
2. niet waar

Waar of niet waar?

Het voltooid deelwoord is een zelfstandig naamwoord.

1. waar
2. niet waar

Waar of niet waar?

Het voltooid deelwoord is een vorm van het werkwoord.

1. waar
2. niet waar

In welke zin is het voltooid deelwoord onderstreept?

A. Dat gebeurt bijna nooit, toch?

B. De dokter heeft de wond op mijn been gehecht.

C. Ik herinner me dat echt niet!

1. A
2. B
3. C

werkwoorden met be-, ge-, het-, ver- of ont-

Sommige werkwoorden beginnen met be-, ge-, het-, ver- of ont-. Bij het voltooid deelwoord schrijf je er dan geen ge- voor.

be denken	Ik heb een goed plan bedacht .
ge nieten	Wat heb ik van de sportdag genoten .
her denken	De Tweede Wereldoorlog wordt elk jaar herdacht .
ver huizen	Jasper is naar de Herenstraat verhuisd .
ont bijten	Hij heeft heerlijk ontbeten .

voltooid deelwoord van splitsbare werkwoorden

Sommige woorden zijn in een zin gesplitst. 

De volgende halte moet ik uitstappen. 

Ik stap de volgende halte uit.

Bij het voltooid deelwoord schrijf je ge- tussen beide delen.

Bij de laatste halte ben ik uitgestapt.

Wat is het voltooid deelwoord van:

bereiken

1. bereikt
2. bereikd

Wat is het volooid deelwoord van:

antwoorden

1. geantwoord
2. geantwoort

Wat is het voltooid deelwoord van:

verven

1. geverft
2. geverfd
3. gevervt
4. gevervd

Vul het voltooid deelwoord in:

Er is deze week veel ... (gebeuren).

1. gebeurt
2. gebeurd

Vul het voltooid deelwoord in:

Hij heeft mij een geheim ... (vertellen).

1. vertelt
2. verteld

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord:
Ik neem een pijnstiller in. Ik heb een pijnstiller ... .

1. innemen
2. ingeneemd
3. geïnneemd
4. ingenomen

Vul het voltooid deelwoord in:
Wij hebben een spannend avontuur
... (beleven).

1. beleefd
2. beleeft

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord van bepalen?

1. bepaalt
2. bepaald

Vul het voltooid deelwoord in.
Gisteren hebben wij de hele avond ...(dansen)

Vul het voltooid deelwoord in.
Ik heb heel hard ....(rennen)

Vul het voltooid deelwoord in.

Gisteren ben ik om vier uur naar huis...(gaan)

Vul het voltooid deelwoord in.

Mijn tante heeft een boek ... (voorlezen).

Noteer het voltooid deelwoord:
De appel wordt in stukjes ... (snijden)

Maken

Paragraaf 3.8

Opdracht: 1 t/m 5

Hoofdletters

Hoofdletters gebruik je:

• aan het begin van de zin;
• voor eigennamen van personen, merken en straten;
• voor aardrijkskundige namen (en afleidingen daarvan) van: werelddelen, landen, steden, bergen, zeeën, rivieren, streken en talen; 
• voor feestdagen.

Let op

• als een een zin begint met 's of 't, dan schrijf je dat met een kleine letter. Het woord daarna krijgt een hoofdletter.

's Zomers eet hij veel ijsjes.

• als een zin begint met een getal in cijfers, dan gebruik je géén hoofdletter.

100 meter voor het einde werd de marathonloper ingehaald.

Let op

• bij achternamen met een tussenvoegsel. Als het woordje (van, het van der) tussen voornaam/letter en achternaam staat schrijf je het tussenvoegsel met kleine letter.

Dus ...
Gregory van der Wiel, Peter R. de Vries
Maar mevrouw Van der Heuvel, De Bruin.

Mijn broer ging met zijn vriend ___ naar de nieuwe skatebaan.

1. jaap
2. Jaap

Schrijf alle woorden uit de volgende zin op die met een hoofdletter moeten worden geschreven:

jouw oom en tante wonen toch op stationsplein 33?

Schrijf alle woorden uit de volgende zin op die met een hoofdletter moeten worden geschreven:

rijdt jouw vader een audi of een tesla?

De ____ taal is lastig voor studenten uit ____.

1. engelse - China
2. engelse - china
3. Engelse - China
4. Engelse - china

____ eet ik vaak yoghurt met muesli en fruit.

1. 'S Morgens
2. 'S morgens
3. 's Morgens
4. 's morgens

Verbeter de onjuist gespelde woorden in de zin:

In het Noorden van nieuw zeeland raast de orkaan arina.

Verbeter de onjuist gespelde woorden in de zin:

Donderdag en Vrijdag is het verkeer gestremd in de bollelaan in huizen.

OPDRACHTEN

Maak de volgende opdrachten:

6,7 en 8