GYM 5 - Maandag 18-11

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vandaag:

• Planning

Keuze:

• 'Hoorcollege' Laagland hf 15
• Voorbereiden SO Laagland hf 15
• Werken aan boekdossier

Planning

Dinsdag 19-11: SO Laagland hf. 14 + Reize door het

Aapenland

Dinsdag 3-12: SO Laagland hf. 15 + Max Havelaar

Vrijdag 6-12: inleveren boekdossier 3A + 3B

Week 50: uitleg boek 10 + start beschouwen

Literatuur uit de 18e eeuw

Politiek 18e eeuw

Republiek der Nederlanden --> macht bij regenten

Middelstand --> weinig te zeggen

2e helft 18e eeuw: 

Verdeeldheid

Oranjegezinden vs. Patriotten (aristocratische & democratische)

1789: Franse revolutie: burgerij staat op. Einde Republiek der Nederlanden

Standenmaatschappij

Regenten: rijk & veel macht

Middelstand: zette zich af tegen regenten, maar ook tegen de onderlaag (die wilden ze normen & waarden opleggen)

Onderlaag: boeren, arbeiders en armen

Einde 18e eeuw --> economisch slecht

Cultureel 18e eeuw

Enerzijds:

- Klassieken (regels & normen)

Anderzijds:

- Niet op klassieken gebaseerde literatuur 

Beïnvloed door rationalisme, empirisme & de Verlichting

Rationalisme

René Descartes

--> alle overgeleverde kennis wordt betwijfeld

• Rede, ratio en denkend bewustzijn

Geloof/gewoonteverklaart niet, wetenschap wel

Uitgaan van het verstand

Empirisme

John Locke

--> zintuiglijke ervaring & waarneming is de bron van kennis

• Tabula rasa --> bij geboorte is het bewustzijn van de mens een onbeschreven blad.

Verlichting

Mens moet ontwikkelen & wijzer en beter worden.

Mondig maken individuele burgers

Tolerantie, gelijkheid, redelijkheid, vrijheid

• Aantrekkelijke verhalen
• Opvoeding

Verlichting

• Rousseau: maatschappij vernieuwen; 

mens moet terug naar de oorsprong; geen eigendom & ongelijkheid

• Gevoel: evenwicht tussen het verstandelijke 

en het emotionele vermogen || sentimentalisme

Tweede helft 18e eeuw

De klassieken worden losgelaten --> beleving van de lezer wordt belangrijk (emotie)

Natuur wordt gebruikt om gevoel in verhaal te leggen

Literatuur in de 18e eeuw

Classicistische literatuur

Dichtgenootschap 'Nil Volentibus Arduum' (Niets is onmogelijk voor hen die willen)

• Literaire regels Horatius/Boileau (tragedie, komedie)

Na bestudering van de theorie en analyse van de Franse voorbeelden stelde men regels op voor literaire teksten.

Spectatoriale tijdschriften

Bijv. De Hollandsche Spectator (Justus van Effen)

- Moraliserend weekblad van acht pagina's

- Belangrijke problemen burgerij; luchtig & eenvoudig behandeld

- Lezersbrief (mijnheer de spectator)

- Idealen van de Verlichting: kritiek door middelstand op rijken & onderlaag

- Geen politieke blaadjes

Opvoeding

Proeve van kleine gedigten voor kinderen (Hiëronymus van Alphen)

Studie-ijver, ouder-kindrelatie, oprechtheid & gehoorzaamheid

- Perspectief bij kind

- Pedagogie belangrijk tegen bijgeloof en onwetendheid

- Rekening houden met ontwikkelingsfasen kind (inhoud aantrekkelijk)

- Inhoud sluit aan bij kinderlijke leefwereld

Imaginaire reisverhalen

Aantrekkelijk

Denkbeeldig land

Doel: maatschappijkritiek 

Gulliver's travels

Robinson Crusoe

Opvoedkundige zedenroman

Psychologie, innerlijk en karakterontwikkeling personages

De Historie van Mejuffrouw Sara Burgerhart (Betje Wolff en Aagje Deken)

Briefroman:

- Ieder personage eigen wijze van uitdrukken

- Spanning --> brieven zoek of verkeerd begrepen

- Werkelijkheidskarakter

Doel: via ontwikkeling personages kwam de lezer tot inzichten 

Huiswerk & taalvout

Dinsdag 19-11: SO Laagland hf. 14
+ Reize door 't

Aapenland

Dinsdag 3-12: SO Laagland hf. 15
+ Max Havelaar

Vrijdag 6-12: inleveren boekdossier 3A + 3B