De evolutietheorie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De evolutietheorie

Geeft uitleg over het ontstaan en ontwikkelen van de organismen op aarde. 

Charles Darwin

Natural Selection (= Natuurlijke selectie)

Nakomelingen zijn allemaal een beetje anders (er is genetische variatie).

De natuurlijke omgeving maakt het voor sommige organismen van een soort gemakkelijker 

om te overleven en voort te planten. 

• Struggle for life (= Strijd om het bestaan)

• Survival of the fittest (= Overleving van de best aangepaste)

Hoe zat dat ook alweer? Veranderingen in genotypen = het ontstaan van genetische variatie

Nieuw genotypen ontstaan bij:

• Geslachtelijke voortplanting
• Mutaties

Nieuwe fenotypen komen tot stand door:

• Het genotype
• Invloeden uit het milieu

Natuurlijke selectie: Struggle for life

• Snelle populatiegroei in combinatie met beperkte voorzieningen leidt tot een strijd om voorzieningen.
• Tussen individuen in een populatie is er competitie voor voedsel, ruimte en voortplantingspartners 

Natuurlijke selectie

Survival of the fittest

Fitness = Hoeveel nakomelingen een organisme krijgt in verhouding tot 

andere individuen.

• Betere eigenschappen voor het milieu --> grotere overlevingskans

• Gunstig genotype ---> Veel nakomelingen blijven in leven en planten

       zich voort.

Natuurlijke selectie

Survival of the fittest

Soorten veranderen als door natuurlijke selectie organismen met een  nieuwe, afwijkende vorm blijven voortbestaan en organismen met de oorspronkelijke vorm uitsterven.

Het ontstaan van nieuwe soorten

1. Een groep raakt geïsoleerd (gescheiden van de rest van de soort).

2. Beide groepen ontwikkelen in verschillende milieus.

3. Na miljoenen jaren zijn er zo veel verschillen ontstaan dat organismen van de twee groepen na voortplanting geen vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen. Er zijn twee soorten ontstaan. 

Charles Darwin

Genetische variatie

Door mutaties ontstaat genetische variatie binnen de populatie. 

Struggle for life (= Strijd om het bestaan)

Elke generatie moet een strijd leveren om te kunnen overleven omdat de bronnen beperkt zijn, 

bijvoorbeeld voedsel.

Natural Selection (= Natuurlijke selectie)

Nakomelingen zijn allemaal een beetje anders (er is genetische variatie).

De natuurlijke omgeving maakt het voor sommige organismen van een soort gemakkelijker om te 

overleven en voort te planten. Sommige individuen zijn beter aangepast aan de omgeving.

Survival of the fittest (= Overleving van de best aangepaste)

Degene met de best aangepaste eigenschappen heeft de grootste kans om te overleven en zich voort te 

planten. 

Natuurlijke selectie goed beschrijven

1. Er is genetische variatie in de populatie veroorzaakt door mutaties

2. Er is te weinig draagkracht voor elk individu in de populatie (struggle for life)

3. Sommige individuen hebben een hogere overlevingskans door een voordeel/aanpassing (beschrijf het voordeel)

4. De beter aangepaste individuen zullen beter overleven en zich meer voortplanten (hogere fitheid)

5. De genen van de beter aangepaste individuen zullen dus vaker voorkomen in de populatie

Een 'Darwinvraag' beantwoorden

Stap 1

Benoem het uitgangspunt dat er in de muizenpopulatie sprake is van genetische variatie

Door mutaties is er variatie ontstaan in de vachtkleur van de muizen

Stap 2

Benoem: WIE hebben er WELK selectievoordeel? Dit haal je altijd uit de context van de vraag:

De muizen met een donkere vacht hebben een selectievoordeel omdat zij hierdoor minder gezien worden door hun predator.

Stap 3

Benoem dat individuen met selectievoordeel vaker ONDERLING voortplanten (hogere fitness)

De muizen met de donkere vacht zullen dus vaker overleven en als gevolg daarvan vaker onderling voortplanten.

Stap 4

Benoem de genfrequentieverschuiving die dit tot gevolg heeft

Het allel voor donkere vachtkleur zal vaker worden doorgegeven en daardoor zal het aantal donkere muizen in de volgende generaties toenemen. 

Het juiste antwoord op een 'Darwinvraag'. Deze vier elementen zitten ALTIJD in je antwoord!!!

Een 'Darwinantwoord' bestaat altijd uit de volgende elementen

• Benoem letterlijk: "Er is sprake van genetische variatie in de populatie veroorzaakt door mutaties" 
• Beschrijf op welke wijze de omgeving selectiedruk uitoefent op de populatie
• Beschrijf welk selectievoordeel sommige individuen (dan) hebben
• Benoem letterlijk: "Door onderlinge voorplanting wordt de gunstige eigenschap doorgegeven aan het nageslacht"

Gebruik nooit: "het organisme heeft zich aangepast" Dit is echt FOUT!

Sleutelwoorden in een Darwinantwoord: genetische variatie, selectiedruk, selectievoordeel, onderlinge voortplanting

Aan de slag

Maak van Basisstof 4 opdrachten 1-9 en begrippenlijst.

  

Waar ging Darwin naartoe op reis?

1. Zuid-Afrika
2. Zuid-Amerika
3. Zuid-Azie
4. Zuid-Europa

Hoe heette het schip waarmee Darwin over de wereldzeeën voer?

1. The Origin of Species
2. H.M.S. Beagle
3. The Galapagos
4. Lamarck

De eilanden groep waar Darwin zijn vinken aantrof heet

1. De Canarische eilanden
2. Hawaii
3. Galapagos eilanden
4. Papua Nieuw Guinea

Wat concludeerde Charles Darwin uit de snavels van de vinken op de Galapagoseilanden?

1. Dat er op elk eiland verschillende soorten leefden
2. Dat de galapagosvinken heel veel verschillend voedsel aten
3. Dat verschillend voedselaanbod op elk eiland leidde tot een andere vorm van de snavel
4. Dat er veel uitwisseling was van vogels tussen de eilanden

Darwin had het over 'natuurlijke selectie'
Wat is dat?

1. Dat de natuur de selectie maakt.
2. Dat de sterkste organismen overleven.
3. Dat de organismen die het best zijn aangepast, de meeste nakomelingen krijgen .
4. Dat selectie altijd natuurlijk verloopt.

Waar staat 'fitness' voor bij evolutie?

1. hoe goed je kan overleven
2. hoe fit je bent
3. hoeveel nakomelingen je maakt
4. hoe sterk je bent

Organismen behoren tot dezelfde soort ....

1. Als ze op elkaar lijken
2. Als ze zich onderling kunnen voortplanten
3. Als ze op elkaar lijken en zich onderling kunnen voortplanten
4. Als ze zich onderling kunnen voortplanten en vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen.