paragraaf 1.1 De eerste mensen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen? 

• Leerdoelen.
• Prehistorie en historie.
• Opdracht Rekenen met de tijd.
• De eerste mensen.
• Jagen en verzamelen. 
• Huiswerk. 
  

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Leerdoelen

• Aan het einde van deze paragraaf kun je uitleggen wat het verschil tussen prehistorie en historie is.

•  Aan het eind van deze paragraaf kun je herkennen en uitleggen op welke manier de eerste mensen leefden.
  

Bronnen

• Prehistorie: Periode van ongeschreven bronnen
  

• Historie: Periode waarin er ook geschreven bronnen zijn 

Prehistorie/historie

• Historie = geschreven geschiedenis

• Pre = voor

• Tijd vóór dat mensen het schrift gebruikten

Prehistorie

• De prehistorie eindigt niet overal ter wereld op hetzelfde moment!

• Als een volk een schrift ontwikkelt dan begint voor dat volk de historie en eindigt de prehistorie.

Archeologie

Een archeoloog zoekt overblijfselen van de menselijke samenleving, zoals gebruiksvoorwerpen. Oude voorwerpen kunnen je iets vertellen die over het leven van honderden dan wel duizenden jaren geleden.

Prehistorie

Prehistorie is voorgeschiedenis. Vroeger bestonden er geen letters en boeken. Om toch te weten hoe het leven er toen uitzag moeten we het opzoeken, Niet op het internet, maar in de grond! 

Wat je vindt...

...mag je houden? Nee, dat is eigendom van de degene van wie de grond is. Heel voorzichtig onderzoeken acheologen de grond, laagje voor laagje. Net als jij vroeger, in de zandbak...

Artefact

Een artefact is iets wat je vindt in de grond. Een bot, stukje gereedschap of een gebruiksvoorwerp. Zoals een kleibeker.

https://schooltv.nl/video/jagers-en-verzamelaars-mensen-in-de-steentijd/#q=jagers

De eerste mensen

• Homo betekent mens
• Homo habilis: 'handige mens' (2,1 - 1,5 miljoen jaar geleden)
• Homo erectus: 'rechtopgaande mens' (1,9 miljoen - 140.000 jaar geleden)
• Homo sapiens: 'wijze mens' (200.000 jaar geleden tot nu)
• 
  

• Homo neanderthalensis: 'Neanderthaler' (275.000 - 20.000 jaar geleden) 
  

Verspreiding van de mens over de wereld.

- Waar komt de mens vandaan?

- Hoeveel jaar geleden kwam de mens in Europa?

15.000 v. Chr.

• Laatste stuk van de laatste IJstijd

• Nederland was voor een groot deel toendra: gras, mos en lage struiken

• Wilde dieren: mammoeten, wolven, paarden en rendieren

• Er woonden ongeveer 1000 mensen in Nederland

Wacht even! Hoe lang is dat eigenlijk geleden: 15.000 v. Chr.?

1. ongeveer 15.000 jaar
2. ongeveer 10.000 jaar
3. ongeveer 17.000 jaar
4. ongeveer 20.000 jaar

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen. (ongeveer 20-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden.

• Trekken achter hun eten aan.

• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

Huiswerk

H1.1 

opd. 1,2,3,4,6

Leven in groepen

• Jagers-verzamelaars leefden in kleine groepen van 20 tot 40 mensen.
• Binnen de groep was er een taakverdeling tussen mannen en vrouwen. De mannen jaagden voor vlees en de vrouwen bleven in de buurt van het kamp. Zij hielden het vuur aan en zorgden voor de kinderen. Ook verzamelden vrouwen bessen en noten.

speerpunten van jagers.

vuistbijl om mee te hakken.

De mannen hielden zich vooral bezig met het jagen op dieren en ook met vissen. Meestal deden ze dat in groepen. Ze jaagden op allerlei grote en kleine dieren.

De taak van de vrouwen was het verzamelen van allerlei eetbare bessen, noten, planten en zaden. Ook zorgden zij voor de kinderen. 

De jagers en verzamelaars waren nomaden. Dat wil zeggen dat ze niet lang op een plaats bleven. Als het voedsel op was trokken ze verder. Daarom zijn hun verblijven ook eenvoudig, geen mooie houten huizen, maar simpele tenten van dierenhuid. Je moest het allemaal makkelijk mee kunnen nemen. Vaak sliepen ze ook gewoon in natuurlijke schuilplaatsen, zoals grotten.

Bijna alles van de gevangen dieren werd gebruikt. Het vllees werd gegeten. De huid werd verwerkt tot kleding en tenten. De pezen werden gebruikt als touw en van de botten werden allerlei gebruiksvoorwerpen, maar ook sieraden gemaakt.

De pijlpunten, vuistbijlen en andere scherpe gebruiksvoorwerpen werden voornamelijk van steen gemaakt. Daarom noemen we deze periode ook wel de Steentijd.

rotstekeningen

Waarom zouden er rotstekingen in grotten zijn gemaakt?

Ötzi als ijsmummie

Reconstructie van Ötzi

Leerdoelen

• Aan het einde van deze paragraaf kun je uitleggen wat het verschil tussen prehistorie en historie is.

•  Aan het eind van deze paragraaf kun je herkennen en uitleggen op welke manier de eerste mensen leefden.
  

Huiswerk

H1.1 

opd. 7,8,9