1TA - Cursus Taal §2 Taal uit de buurt

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

CURSUS 4: Taal   

paragraaf 1

Cursus 4: TAAL

• Open je boek op blz. 88-89.
• Log alvast in op LessonUp
  
  

§2 Taal uit de buurt

• Je weet wat het woord streektaal (dialect) betekent.
• Je kunt het verschil tussen een streektaal en het Standaardnederlands uitleggen.

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• Terugblikken op de vorige les;
• verder met Cursus 4: Taal, paragraaf 2 ;
• in gesprek over de begrippen streektaal, dialect en Standaardnederlands.

• Gebruik je iPad alleen als dat nodig is.
  
• Als de docent aan het woord is, is de rest van de klas stil.
  
• Als een klasgenoot aan het woord is,
  is de rest van de klas stil.
  
• Kortom, we luisteren naar elkaar en weten wanneer we mogen praten.

De regels tijdens de lessen Nederlands

Wie kan kort vertellen waar we het
de vorige les over hebben gehad?

Je moedertaal leer je op een natuurlijke manier.

1. Waar
2. Niet waar

Het is onmogelijk om Fries en Nederlands als moedertaal te hebben.

1. Waar
2. Niet waar

Kijkopdracht

Opdracht 3 (blz. 91)

Lees alvast de vragen door. 

De docent laat een fragment zien. Beantwoord de vragen in je schrift.

Wat?	Cursus 4, paragraaf 2: Taal uit de buurt Maak opdracht 1 (blz. 92).
Hoe?	In tweetallen, overleg fluisterend.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	5 minuutjes.
Klaar?	Lees de vragen van opdracht 2, 3 en 4 alvast. Je kunt hier ook alvast aan beginnen.

Opdracht 1

• Een streektaal is een taal van een bepaalde streek of een bepaalde plaats, die anders is dan de Standaardtaal (het Nederlands).
• Denk aan Fries, Vlaams, Limburgs.

Streektaal 

(dialect)

Het 'Standaardnederlands' is het Nederlands dat als 'correct' taalgebruik wordt gezien. 

Standaardnederlands

Wat?	Cursus 2: Taal uit de buurt: Maak opdracht 2 (blz. 93).
Hoe?	In tweetallen, overleg fluisterend. Schrijf de antwoorden in je schrift.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	10 minuutjes.
Klaar?	Maak een korte samenvatting van deze paragraaf.

Opdracht 2 (blz. 93) 

Verandert de Nederlandse taal vaak? Wat denk jij?

1. De taal verandert vaak
2. De taal verandert nu al een tijdje niet meer
3. De taal verandert nooit

• De wereld om ons heen blijft veranderen en dit geldt ook voor onze taal. 
• Er sterven woorden af, maar er komen ook nieuwe woorden bij.
• Nieuwe woorden noemen we ook wel neologismen. 

Taal verandert

• Ontlening. We nemen een woord volledig over uit een andere taal.
• Samenstelling. Twee woorden worden samengevoegd tot één.
• Helemaal nieuwe vorm. Dit komt niet vaak voor. 

Hoe ontstaan nieuwe woorden dan?

Dat betekent dat mensen de nieuwe woorden maar voor een korte periode gebruiken. Wordt het woord wel langer gebruikt? Dan komt het woord in het woordenboek. Denk maar eens aan de woorden die tijdens covid zijn ontstaan:

raamvisite, hoestschaamte, 

Neologismen zijn trendgevoelig

ivdnt.org

Ook jongerentaal levert nieuwe woorden op. Denk aan matties, rwina of herres. In jongerentaal ontstaan nieuwe woorden vaak door ontlening: woorden worden geleend uit Surinaams, Turks of Engels

Jongerentaal

Wat?	Cursus 7, paragraaf 2: Stijl Opdracht 1 en 2 (blz. 90-91).
Hoe?	Zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	10 minuten.
Klaar?	Blader alvast door de andere paragrafen van Cursus 4: Taal.

Aan de slag

• Je weet wat lastig kan zijn aan het leren van Nederlands als tweede taal.
  
• Je kunt de stijlfiguren overdrijving en opsomming (in drieën) herkennen.
• Je kunt (kort) uitleggen hoe taal verandert.

Lesdoelen

Taal staat nooit stil. Noem één manier waarop onze taal kan veranderen.

Noem een manier waarop neologismen (nieuwe woorden) ontstaan. Geef ook een voorbeeld.

Noem een woord dat nog niet zo lang bestaat.
Kies voor een samenstelling of een ontlening.

Wie heeft nog een vraag over wat we vandaag hebben behandeld?