Vijf geriatrische Reuzen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

5 Geriatrische reuzen

December 2022

Kwetsbare ouderen

Zorgvragers blijven tegenwoordig langer thuis wonen. Dat betekent dat je ook vaker met kwetsbare ouderen te maken krijgt. Wat zijn dan signalen waar je extra op moet letten?

Kwetsbare ouderen

Dit zijn ouderen die meerdere aandoeningen tegelijk hebben. En door deze combinatie van aandoeningen hebben ze een grotere kans op problemen. Zoals bijv ziekenhuisopname, niet meer voor zichzelf kunnen zorgen en zelfs overlijden. 

Doel zorg voor ouderen

zelfredzaamheid en kwaliteit van leven zo veel mogelijk te bevorderen:

• Zorgen voor zo goed mogelijk welbevinden
• functioneel en esthetisch acceptabele situaties
• Voorkomen van sociale
  inactiviteit (een belangrijke risicofactor voor functionele achteruitgang)
• Proberen een goed netwerk om de oudere zorgvrager heen te bouwen (mantelzorgers/naasten. sociaal netwerk) 

oudere patiënten risicovol vanwege hun

verhoogde kans op complicaties, zoals een

infectie, ondervoeding, delirium, decubitus,

bijwerking van medicatie of een val. Veel van

deze complicaties hebben functionele en/

of cognitieve achteruitgang van de oudere

patiënt tot gevolg

Geriatrische patiënt

• oudere zorgvrager, 
• complex ziektebeeld (als gevolg van een veelvoud aan stoornissen in lichamelijke en geestelijke functies), 
• (vaak) Uiteen lopende ziekten 
•  (vaak) ontregelde sociale situatie

Door de toenemende en dubbele vergrijzing

van de bevolking vormen ouderen een aanzienlijk deel van de patiëntenpopulatie. Ruim 25%

van de patiënten die in het ziekenhuis worden

opgenomen, is 70 jaar of ouder

video 

https://www.youtube.com/watch?v=3Vnvvy-SpFc

multiproblematiek

Problemen in het ene aandachtsgebied kunnen uiteindelijk ook leiden tot problemen in een of meer van de andere aandachtsgebieden. Zo is een zorgvrager met incontinentie kwetsbaarder voor eenzaamheid of depressie. En eenzaamheid kan zomaar leiden tot een gebroken heup.

Vijf stoornissen die de geriatrische reuzen worden genoemd

• cognitieve problemen (vergeetachtigheid, verdwalen,   gestoord dag-nachtritme.
• incontinentie
• immobiliteit & vallen (vooral duizeligheid en vallen), 
• voeding & vocht
• polyfarmacie

oudere patiënten risicovol vanwege hun

verhoogde kans op complicaties, zoals een

infectie, ondervoeding, delirium, decubitus,

bijwerking van medicatie of een val. Veel van

deze complicaties hebben functionele en/

of cognitieve achteruitgang van de oudere

patiënt tot gevolg

Psychische stoornissen 

Veel voorkomende problematiek op oudere leeftijd.

• depressieve stoornissen (eenzaamheid, achteruitgang)
• cognitieve stoornissen (verouderend brein/dementie, delier)
• Vrijwel alle patiënten met dementie ontwikkelen in de loop van de tijd psychiatrische symptomen van gedragsstoornissen. 
• Gedragsstoornissen kunnen ook voorkomen bij andere aandoeningen.

Incontinentie

• Incontinentie van urine komt veel voor bij ouderen,  (> 50% van de vrouwen boven de >45jr) 
• kan een symptoom zijn van een onderliggende ziekte. 
• Heeft effect op het dagelijks functioneren (angst, schaamte, sociale afstand/handicap)

Gestoorde Mobiliteit

• Er is sprake van verminderde mobiliteit.
• Een mobiliteitsbeperking komt veelal voor bij ouderen. 
• Bij mensen boven de 75 jaar heeft ongeveer 40% last van een beperking.
• Een beperking kan ontstaan door aandoeningen zoals bijv. artrose, reuma, astma, beroerte of aangeboren aandoeningen 
• om de mobiliteit te ondersteunen kun je hulpmiddelen gebruiken
• Functionele achteruitgang

Gestoorde stabiliteit

• Evenwichtsstoornissen
• Snel vallen, struikelen
• angst 
• Conditie- en spierafname,
• medicatie gebruik

• Bloeddrukdaling

• Ziekte van Ménière

• Diabetes mellitus type II

Bij een hypo(glycemie) is het bloedsuikergehalte lager dan 3,8 millimol per liter. Op dat moment kunnen duizeligheid en flauwvallen het gevolg zijn.

• Beroerte

Hierbij gaat er iets mis met de bloedcirculatie in de hersenen. Een beroerte kan een hersenbloeding of een herseninfarct betreffen. Doordat er iets misgaat in de bloedcirculatie, functioneert een deel van de hersenen niet meer. Mogelijke symptomen zijn naast verlammingen, duizeligheid in combinatie met evenwichtsstoornissen.

• Oorontstekingen

• Slechter zicht

• Bepaalde medicijnen

Sommige medicijnen vergroten de kans op vallen. Bijwerkingen zoals bloeddrukdaling, spierverslapping en slaperigheid kunnen hiervan de oorzaken zijn.

• Dementie

Bij dementie verwerken de hersenen informatie niet meer. Het eerste symptoom is vaak dat iemand problemen met het geheugen krijgt. Maar ook problemen met de oriëntatie en evenwichtsstoornissen zijn symptomen.

 Gestoorde communicatie

Communiceren (in de zorg) is het overbrengen en ontvangen van een boodschap, het uitwisselen van informatie tussen mensen. Het is een doorlopend proces.

• De communicatie ‘stokt'. De boodschap komt niet over zoals deze bedoeld is.
• Door een aandoening/ziekte  ( bijv. hersenbloeding, dementie, ernstig trauma etc)
• Door Gehoor, spraak en taal en visus  problemen.
• Stoornissen in gehoor, spraak en visus kunnen leiden tot functieverlies op andere gebieden en
  diagnostiek en therapie nadelig beïnvloeden.

Wanneer cognitieve stoornissen de oorzaak zijn van veranderingen in de communicatie, spreken we over cognitieve communicatiestoornissen (CCS). 

Van eenzaamheid > gebroken heup

Meneer Achterberg is alleen. Sinds hij niet meer werkt is hij eenzaam. Door de eenzaamheid wordt hij depressief. Door de depressie verwaarloost meneer Achterberg zichzelf. Hij raakt ondervoed en zijn conditie wordt minder. Meneer is duizelig bij het opstaan en hij valt in de badkamer, waarbij hij zijn heup breekt. Meneer wordt geopereerd en blijft enkele dagen in bed. Door zijn depressie en slechte conditie lukt het mobiliseren niet. Meneer Achterberg kan niet meer zelfstandig wonen en wordt opgenomen in een verpleeghuis.

positieve gezondheid

Tijdig signaleren van problemen en hierop actie ondernemen is belangrijk om andere problemen of verergering van problemen te voorkomen. Maar gezondheid is meer dan wel of geen ziekte hebben.

Positieve Gezondheid gaat uit van de mens als geheel. Positieve gezondheid is uitgewerkt in 6 dimensies en wordt weergegeven in een spinnenweb. Om na te gaan hoe de zorgvrager zijn eigen gezondheid ervaart kun je deze tool gebruiken. Zo ontdek je ook op welke gebieden hij iets zou willen veranderen.

6 dimensies positieve gezondheid

1) Lichaamsfuncties

2) Mentaal welbevinden

3) zingeving (de betekenis die het leven voor jou heeft. De achterliggende reden waarom jij dingen doet).

4) kwaliteit van leven

5) meedoen

6) dagelijks functioneren

wensen en behoeften van de zorgvrager centraal

De beste zorg die je een zorgvrager kunt geven is persoonsgerichte zorg. Hierbij staan de wensen en behoeften van de zorgvrager centraal. Het uitgangspunt van de zorg blijft namelijk dat de zorgvrager waar mogelijk eigen regie kan houden.

Dat is ook zo bij gezamenlijke besluitvorming. Dit is de methodiek om besluiten over zorg en behandeling samen met de zorgvrager te nemen. Als zorgprofessional bespreek je met de zorgvrager de verschillende mogelijkheden van behandelen en niet-behandelen. Door zo neutraal mogelijk de informatie te geven of de zorgvrager te tonen waar deze informatie te vinden is, kan de zorgvrager daarna op basis van zijn eigen wensen en behoeften tot een besluit komen. Dit vergroot ook nog eens de therapietrouw!

Samengevat problemen!?

• Psychische stoornissen: Verminderd geheugen
• Afhankelijk van anderen; Vervoer etc
• Verminderde mobiliteit: rollator of rolstoel?
• Stabiliteit: evenwichtsproblemen, afname spierweefsel
• Incontinentie; Plaspauze