Negatieve druktherapie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Negatieve druktherapie

VAC Pomp

Lesdoelen:

-Wat is VAC therapie?

-Welke materialen heb je nodig?

-Indicaties en contra-indicaties

-Hoe breng je het aan?

-Voor en nadelen VAC therapie

-Complicaties

-Problemen die je kan tegen komen

Wat is negatieve druktherapie?

Negatieve druktherapie (NDT) is een niet-chirurgische methode om een slecht genezende wond te reinigen en het genezingsproces te versnellen. Hierbij wordt negatieve druk of zuigkracht toegepast.

Een andere naam voor negatieve druktherapie is vacuümtherapie ( VAC-therapie)

Wat zijn de effecten van negatieve druktherapie

 

Effecten van negatieve druktherapie

Afname van oedeem en verbetering van doorbloeding

Wanneer negatieve druk in een wond wordt aangebracht, neemt de interstitiële druk af doordat perifeer oedeem uit het wondoppervlak wordt weggezogen. Dichtgedrukte bloedvaten worden hierdoor weer geopend, waardoor de microcirculatie in de wond zich herstelt.

Stimulering van vorming van granulatieweefsel

Afname van oedeem en herstel van de doorbloeding komt de vorming van granulatieweefsel ten goede. Door de aanzuigende werking deelt granulatieweefsel sneller, waardoor het eerder aan de oppervlakte komt en gestimuleerd wordt tot een sneller herstel.

Vermindering van bacteriële verontreiniging

Bacteriën blijven niet achter in de wond, omdat het wondvocht voortdurend wordt afgezogen. Omdat negatieve druktherapie de bloeddoorstroming bevordert, komen er meer afweercellen in de wond (die bacteriën en een eventuele infectie bestrijden).

1. Verwijderen exsudaat en débris

Door de negatieve druktherapie wordt wondvocht en débris uit de wond weggezogen. Wondvocht bevat groeiremmende en groeibevorderende factoren. Een slecht genezende wond heeft naar verhouding meer groeiremmende stoffen. Door het wegzuigen van het wondvocht wordt de balans hersteld en komen de processen die nodig zijn voor het weefselherstel weer op gang.

1. Trekt wondranden naar elkaar toe

2. Verwijdert infectieus materiaal

3. Reduceert oedeem

4. Stimuleert de doorbloeding

5. Stelt cellen in staat op te rekken

6. Zorgt voor vorming van granulatieweefsel

Macrostrain = zichtbare vervorming die optreedt wanneer door de negatieve druk lucht uit de foam wordt verwijderd en deze naar elkaar toe wordt getrokken.

Microstrain: de vervorming op celiveau wat leidt tot celrek

Wat zijn Indicaties voor negatieve druktherapie? 

-acute en chronische wonden

-slecht genezende wonden

-open wonden na chirurgische ingrepen

-ulcus cruris

-diabetische wonden

-decubitus

-huidtransplantaten

-brandwonden

-trauma- en orthopedische wonden

Contra-indicaties voor negatieve druktherapie

-aanwezigheid van necrotisch/dood weefsel

-blootliggende bloedvaten en/of zenuwen

-onbehandelde osteomyelitis

-aanwezigheid van fistels naar organen of lichaamsholtes

-maligniteit in de wond

-allergie voor zilver (alleen voor verbanden met zilver)

-actieve bloedingen

-een verhoogde bloedingsneiging (bijvoorbeeld bij te lage -bloedplaatjes of gebruik van bloedverdunnende medicatie)

Voordelen van negatieve druktherapie

 

 -uitstekende afzuiging van wondvocht

 -weinig tot geen lekkages

 -verbandwisseling één keer per 3 tot 5 dagen

 -krachtig reinigend effect

 -verhoogt de doorbloeding van de wond doordat de groei van bloed- en lymfevaten gestimuleerd wordt

 -bevordert de granulatie en de groei van epitheelcellen (opperhuid)

 -vermindering van oedeem

 -vermindering van de hoeveelheid bacteriën, dus minder kans op infectie

geen verweking van de wondranden

eenvoudig aan te brengen

zorgvragersvriendelijk

Nadelen van negatieve druk therapie

-Ingroei van granulatieweefsel in de foam kan voorkomen bij hoge zuigkracht; het verwijderen van de foam kan dan pijnlijk zijn

-Bij een statische pomp is de mobiliteit van de zorgvrager beperkt

Complicaties

-Infectie

-Bloeding

-Beschadiging 

 

Complicaties

Infectie

Als tijdens de therapie een wondinfectie ontstaat, wordt de therapie heroverwogen. Infectie kan ontstaan als zich onbedoeld vocht ophoopt onder de wond. Je kunt dit bijvoorbeeld herkennen aan roodheid rondom de wond, toename van geur van het exsudaat en/of koorts. Waarschuw een arts. Vaak wordt de negatieve druktherapie gestopt. De wond wordt dan frequenter gespoeld en gevuld met natte gazen.

Bloeding

Als er meer en helder rood vocht in de opvangbeker komt, kan er sprake zijn van een bloeding. Stop de negatieve druktherapie en waarschuw een arts. Probeer de bloeding op te sporen en druk deze af.

Beschadiging

Als de zuigpoort of het schuimverband niet juist wordt geplaatst en er ook zuigkracht plaatsvindt op de huid of de wondranden, dan kan er beschadiging optreden. Verbind de wond opnieuw zodat er alleen in de wond zuigkracht plaatsvindt.

Problemen

-Vastzittend schuimverband

-Lekkage

-Lastige plekken

-Een kleine of smalle wond

-Pijn

 

  

Problemen

Vastzittend schuimverband

Vooral aan het begin van de therapie en/of na een chirurgisch débridement kan het schuimverband vastzitten. Het (schuim)verband groeit dan vast aan de wondbodem.

Tips

Schuimverband heeft een vochtwerende buitenste laag. Injecteer fysiologisch zout door het folie in het verband en laat dit een halfuur intrekken. Stolsels kunnen zo verweken waardoor het schuim gemakkelijker is los te maken. Zorg voor adequate pijnstilling (indien nodig).

Plaats eventueel een volgende keer een niet-verklevende wondcontactlaag (zoals een polyester wondverband met een siliconenlaag) onder het (schuim)verband zodat het gemakkelijker loskomt. Dit is aangenamer voor de zorgvrager, maar de behandeling is minder effectief.

Lekkage

Bij een lek in het folie kan er geen goed vacuüm worden gecreëerd in het wondbed. Het verband is niet meer hard en je hoort een sissend of borrelend geluid. Vkkageoel met je vingers over het folie waar de lekkage zit. Controleer of de voorgeschreven druk nog behaald wordt. Lekkage leidt tot vochtophoping in de wond, met als gevolg een infectie. Veel systemen alarmeren bij een lek.

Tips

Plak een stuk folie over het lek, of over de hele wond als je het lek niet kunt vinden. Ook kan soms een verbandspray gebruikt worden. Als de lekkage bij de connectie zit, kun je deze ook dichtplakken met folie.

Lastige plekken

Op sommige plaatsen is het lastig om negatieve druk te creëren, bijvoorbeeld bij de stuit. Het zuigsysteem kan dan niet op de wond geplaatst worden omdat de zorgvrager er dan op ligt.

Tips

Verleg het zuigpunt van de wond naar een praktischer gelegen zuigpunt (bijvoorbeeld de zijkant van het been) door een bruggetje te maken met behulp van losse stukken schuim. Losse stukken schuim kunnen namelijk de negatieve druk onderling goed verspreiden (mits ze goed met elkaar verbonden zijn). Leg het schuim niet direct op de huid en zorg ervoor dat de huid over het hele traject beschermd wordt met de folie.

Een kleine of smalle wond

Soms is de wond zo smal (sternum of enkel) dat het zuigpunt groter is dan het schuimverband. Dan werkt het systeem niet goed.

Tips

Plak folie of hydrocolloïd óver de wond en de wondranden.

Snij de contouren van de wond uit en verwijder dit stuk folie.

Plaats het schuimverband in de wond.

Leg daaroverheen weer schuimverband, dat nu wél over de wondranden heen mag steken.

Leg de negatieve druktherapie verder aan volgens voorschrift.

Pijn

Pijn kan voorkomen bij het aanleggen en verwijderen van negatieve druktherapie of continu. De pijn bij het aanleggen kan scherpe pijn zijn en is alleen acceptabel in de eerste minuten. Het moet van voorbijgaande aard zijn. Waarschuw anders een arts. Start eventueel met een lagere druk en voer de druk stapsgewijs op om pijn te voorkomen of te verminderen.

Het verwijderen van schuimverband kan ook pijnlijk zijn. Geef van tevoren pijnstilling, lokaal of systemisch. Systemische pijnstilling is pijnstilling volgens de WHO-pijnladder (zoals paracetamol en NSAID). Bij lokale pijnstilling injecteer je het (schuim)verband vooraf met een lokaal anestheticum (lidocaïne), al dan niet opgelost in fysiologisch zout.

Continue pijn is een milde zeurende pijn. Dit is alleen acceptabel als de pijn te behandelen is met eenvoudige pijnbestrijding (zoals paracetamol of NSAID’s). Pijn kan een reden zijn om iets zachter te zuigen (in stappen van 25 mmHg).

Start VAC i.v.m. niet genezende decubitus wond

Na 5 dgn

Na 19 dgn

Na 6,5 week. Stop vac start vetgaas.

Zorg voor zorgvrager

-Douchen

-Vervangen

-Samen een keuze maken

 

  

Tot slot!

Zorg voor zorgvrager

Douchen

Douchen mag wel, maar het is mogelijk dat er toch water onder de folie komt. Het geheel moet dan opnieuw afgeplakt worden. Let op: de pomp mag nooit in aanraking komen met water! Het apparaat mag wel worden losgekoppeld van het verband. Zet de pomp uit en zet de klem van de slang dicht.

Vervangen

Er is geen standaard afspraak over hoe vaak het verband bij negatieve druktherapie moet worden vervangen. De wondconsulent of verpleegkundig specialist bepaalt hoe vaak het verband moet worden vervangen. Dit kan 2 à 3 keer per week zijn, afhankelijk van de hoeveelheid wondvocht. De opvangbeker moet meestal eenmaal per week vervangen worden, ook bij weinig vochtproductie.

Samen een keuze maken

Het is belangrijk om de keuze voor negatieve druktherapie te bespreken met de zorgvrager. Hierbij moeten de voor- en nadelen van negatieve druktherapie aan de orde komen, zoals de gevolgen voor de bewegingsvrijheid, de afhankelijkheid, de gevoelens van angst en schaamte en de snellere wondgenezing. Op basis hiervan kan de zorgvrager samen met de zorgverlener een keuze maken voor negatieve druktherapie of een alternatieve behandeling zoals ‘gewoon' wondverband.