H2.7 en 3.7 Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

H3.7 en H2.7

Grammatica zinsdelen

Welkom!

1MH

Leerdoel

Aan het einde van deze § kan je;

• ''...'' uitleggen hoe je het werkwoordelijk gezegde vindt;
  
• ''...'' uitleggen hoe je het onderwerp vindt;
  
• ''...'' uitleggen hoe je het lijdend voorwerp vindt.

3.7 Planning

• Terugblik
  
• Werkwoordelijk gezegde
• Onderwerp
• Lijdend voorwerp
• Vaste volgorde
• Huiswerk / Leestijd
• Afsluiting

Waar ging 1.7 over?
Wat weten we nog?

3.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                   p.177-186

Werkwoordelijk gezegde (wg)

Een zin heeft altijd een persoonsvorm: 

Julia / eet / een broodje.

Staan er meer werkwoorden in de zin, dan vormen                                                                                                          ze samen het werkwoordelijk gezegde (wg).

Julia | wil | een broodje | eten.

• In sommige zinnen wordt aan het + infinitief of te + infinitief gebruikt.                                                             Dan horen aan het en te ook bij het werkwoordelijk gezegde:                                                                                     Julia | probeert | niet | zo hard | te praten.                                                                                                               probeert te praten = wg

• Sommige werkwoorden in een zin worden gesplitst.                                                                                                 Je noemt ze splitsbare werkwoorden.                                                                                                                   Vanmiddag ga ik mijn oma opbellen. – Ik bel haar wel vaker op.                                                                                 bel op = wg

3.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                   p.177-186

Werkwoordelijk gezegde (wg)

Benoem van de volgende zinnen het wg.

1. Julia maakt haar huiswerk.

• wg: maakt                          pv

2. Julia heeft haar huiswerk gemaakt.

• wg: heeft gemaakt          pv + voltooid deelwoord

3. Julia gaat haar huiswerk maken.

• wg: gaat maken               pv + infinitief

4. Julia maakt haar huiswerk af.

• wg: maakt af                     pv (splitsbaar)

5. Julia is haar huiswerk aan het maken.

• wg: is aan het maken     pv + aan het + infinitief

6. Julia zit haar huiswerk te maken.

• wg: zit te maken              pv + te + infinitief

3.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                   p.177-186

Het Onderwerp (O)

Geeft aan wie of wat de handeling van de zin uitvoert.

We zeggen ook wel: het is de hoofdrolspeler van de zin.

1. De nieuwe leerling zegt zijn naam.
   
2. Elke ochtend begint de les Nederlands met een dictee.

Het onderwerp kun je op twee manieren vinden.

1. Je stelt de vraag: wie/wat + wg/pv? Het antwoord is het onderwerp.                            De leerlingen vertelden het grapje aan de leraar.                                                  Wg=vertelden     Wie vertelden? 
2. Verander de pv van enkelvoud naar meervoud of andersom.                                  Het zinsdeel dat moet veranderen, is het onderwerp. (Onderwerpproef)              De leerling vertelde het grapje aan de leraar.                                      

Let op: in zinnen met een gebiedende wijs staat geen onderwerp.

Kom nou mee! Doe niet zo flauw!

           

3.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                   p.177-186

Het Lijdend Voorwerp (LV)

Het onderwerp (O) van een zin is de ‘hoofdrolspeler’.

In sommige zinnen kun je nog meer rollen aanwijzen. Bijvoorbeeld het lijdend voorwerp (lv).

• Het onderwerp doet iets met een lijdend voorwerp, zoals in de zin: Hij repareert zijn fiets.   Het onderwerp ''Hij'' repareert iets: ''zijn fiets''. Het lijdend voorwerp = zijn fiets.

• Je vindt het lijdend voorwerp door te vragen: wie (of wat) + wg + o?
• Het lijdend voorwerp komt voor in zinnen met werkwoorden waar je iets of iemand voor kunt zetten: iets maken, iemand feliciteren, iets/iemand zoeken.
• Tip: het lijdend voorwerp begint, net als het onderwerp, nooit met een voorzetsel.

 

3.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                   p.177-186

Vaste volgorde bij het ontleden

Als je zinsdelen gaat benoemen, doe je dat in deze volgorde:

1. Zoek éérst de pv                                            (gebruik de tijdproef pv)
2. Verdeel de zin in zinsdelen                         (gebruik de zinsdeelproef)
3. Benoem het werkwoordelijk gezegde.   (dus óók de pv)
4. Benoem het onderwerp.                             (wie (of wat) + wg?)
5. Benoem het lijdend voorwerp.                  (wie (of wat) + wg + o?)

Keuze werktijd

Zelfstandig werken

Optie 1:

Maken huiswerk

H3.7 opdracht 4, 5, 10, 11, 12, 13, 15, 19

Optie 2:

Maken test jezelf

Optie 3:

Lezen in leesboek

Optie 4 (in overleg eigen keuze)

Leestijd

Zelfstandig en stil lezen in je leesboek

H3.7 en H2.7

Grammatica zinsdelen

Welkom!

1MH

Leerdoel

Aan het einde van deze § kan je;

• ''...'' de woordsoorten zelfstandig naamwoord, lidwoord en werkwoord benoemen.
• ''...'' uitleggen hoe je het werkwoordelijk gezegde vindt;
  
• ''...'' uitleggen hoe je het onderwerp vindt;
  
• ''...'' uitleggen hoe je het lijdend voorwerp vindt.

2.7 Planning

• Terugblik
  
• Vaste volgorde
• Woordsoorten (ZN, LW en WW)
• Samenvatting 3.7 en 2.7
• Huiswerk / Leestijd
• Afsluiting

3.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                   p.177-186

Vaste volgorde bij het ontleden

Als je zinsdelen gaat benoemen, doe je dat in deze volgorde:

1. Zoek éérst de pv                                            (gebruik de tijdproef pv)
2. Verdeel de zin in zinsdelen                         (gebruik de zinsdeelproef)
3. Benoem het werkwoordelijk gezegde.   (dus óók de pv)
4. Benoem het onderwerp.                             (wie (of wat) + wg?)
5. Benoem het lijdend voorwerp.                  (wie (of wat) + wg + o?)

2.7 Grammatica woordsoorten                                                                                           p.113-120

Zin, woord, woordsoort

Je kan dus een zin verdelen in zinsdelen,                                                                      maar ook de losse woorden benoemen.                                                                                

Dit heet 'woordsoorten benoemen'. 

Zelfstandig Naamwoord     (ZN)

Lidwoorden                            (LW)

Bijvoeglijk Naamwoord      (BNW)

Voorzetsels                             (VZ)

Werkwoorden                        (WW)

De en Het zijn bepaalde lidwoorden.

Een is een onbepaald lidwoord.

1.7/2.7/3.7 Grammatica zinsdelen                                                                                         

1. PV = Altijd ww en onderdeel van gezegde. Hoort bij hetgeen dat de gebeurtenis laat gebeuren.

1. Verander de tijd -> Veranderde woord = pv
2. Maak een vraagzin -> Vooraan = pv
3. Wissel ev en mv -> Veranderde woord = pv

2. WG = Alle ww in de zin (inclusief de pv).

4. O = Wie of wat + gezegde. Wie de gebeurtenis laat gebeuren.

• Altijd naast de pv
• Kan 1 of meer woorden zijn

5. LV = Wie of wat + gezegde + onderwerp. Wat de handeling ondergaat.

• Geen antwoord? -> Geen lijdend voorwerp.

6. Zelfstandig Naamwoord (ZN) - mensen, dieren, planten, dingen, eigennamen en begrippen (kan lidwoord voor).

7. Lidwoorden (LW) - De, Het en Een.

8. Bijvoeglijk Naamwoord (BNW) - Hoe iets is, zegt wat over het ZN.

9. Voorzetsels (VZ) - Vóór het lidwoord en ZN (denk bijv. aan ''het schoolfeest'' of ''de kast'').

10. Werkwoorden (WW) - Wat iets of iemand doet.

Keuze werktijd

Zelfstandig werken

Optie 1:

Maken huiswerk

H2.7 opdracht 6, 7, 8, 10, 14, 18

H3.7 opdracht 4, 5, 10, 11, 12, 13, 15, 19

Optie 2:

Maken test jezelf

Optie 3:

Lezen in leesboek

Optie 4 (in overleg eigen keuze)

Leestijd

Zelfstandig en stil lezen in je leesboek