Bij H 2 Cultuur van de kerk. Kloosters. Boek blz 20 t/m 30

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Cultuur van de Kerk

Boek blz 20 t/m 28: Kloosters

Boek blz 30 t/m 35: Kathedralen

Boek blz 36 t/m 43: Steden

Wat weet jij van de Middeleeuwen?

Cultuur van de Kerk

1000-1150 na Chr.

Romaans

1150-1500 na Chr.

Gotiek

De klassieke oudheid: Grieken en Romeinen

Renaissance

Onze tijd

Vroege middeleeuwen

Hoge middeleeuwen

Late middeleeuwen

500-1000 n Chr.

1000-1200 n Chr.

1200-1450/1500 n Chr.

Veel oorlogen en volksverhuizingen

Handelssteden ontstaan/bloeien op (Hanze)

Eerste universiteiten ontstaan

De pest zorgt voor een afname van de bevolking

Columbus ontdekt Amerika

Eerste kruistochten

Renaissance ontstaat in Italië

Vooral in de vroege en hoge middeleeuwen was de maatschappij statisch, ze had een structuur waarin niet snel veranderingen plaatsvonden. Zo was de maatschappij verdeeld in een aantal standen of klassen.
Noem drie klassen uit deze maatschappij.

boek blz 22

Verhalen uit de Bijbel

De middeleeuwen zijn doortrokken van religie. Deze religie is gebaseerd op de christelijke heilsgeschiedenis. Leg in het kort uit wat de christelijke heilsgeschiedenis inhoudt.
Betrek de schepping, de verlossing en het laatste oordeel in je antwoord.
(zoek de juiste afbeeldingen in het lokaal erbij)

boek blz 22

Wat is de functie van het voorwerp op de afbeelding?
Wat heeft het te maken met de bouw van kerken in de
middeleeuwen?

boek blz 22

In de middeleeuwen maakten velen pelgrimstochten naar heilige plaatsen. Deze routes gingen langs kerken waar relikwieën van belangrijke heiligen werden bewaard. Zo werden in Vezelay relikwieën van de heilige Maria Magdalena bewaard in de Sainte-Madeleine. Leg uit wat een relikwie is en wat het verschil is tussen primaire en secundaire relikwieën.

Boek blz 22

Wat weet je over
de functies en het onderwijssysteem
binnen de gilden?

Kloosters

In de 11e en 12e eeuw ontstaat er in West-Europa een groot netwerk van kloosters. 

Zoek uit waarom juist in deze tijd dit netwerk zo groot werd. Zoek met AI en met Google oid.

Boek blz 24

Kloosters

Hoe konden kloosters autarkisch zijn? 

Kloosters

Ora et labora. Wat betekende "labora" voor monniken in het algemeen? 

Boek blz 24 

Overschr v manuscripten en versieren daarvan

Kloosters

Kenmerken van het Gregoriaans

Boek blz 24

- eenstemmig

- alleen mannen

- niet maatgebonden

- syllabisch of melismatisch

Kloosters

Door wie kwam het dat de gezangen opgeschreven werden?

Hoe ging dat? 

Wat was het gevolg van muzieknotatie voor Europa?

Boek blz 24

Guido van Arezzo

eerst 2 lijnen met neumen op de C en F lijn

Later 4 lijnen met 4kante noten en een sleutel. 

Door het gemakkelijke uitwisselen van partituren verspreidde zich een soort van muzikale eenheid binnen de kloosters en ook kerken.

kloosters

Hildegard von Bingen

Wat kun je vinden over haar? 

Boek blz 24 

Een van de eerste componisten (1098 - 1179)

Zij was een universeel geleerde, haar tijd ver vooruit. 

Deed ook verslag van haar visioenen

kloosters

Waar danken kloosters hun rijkdom aan? 

Wat ontstond er als reactie op die rijkdom? 

Hoe werd de bouwstijl van de kloosters genoemd?

Boek blz 26

Rijkdom door giften als dank voor verhoorde gebeden, en ook door aflaten.

Kloosters waren rijk, bevolking arm. Daardoor kritiek, oa door Bernardus van Clairvaux. Hij stichtte de Cisterciënzers, die in eenvoud en armoede leefden. 

De bouw werd romaans genoemd, naar romeins voorbeeld met rondbogen en tongewelven, dikke muren en kleine ramen, 

Koosters

Pelgrimstochten

Kruistochten

Wat is het verschil?

Boek blz 28

Kloosters

waarom werd er in Córdoba een grote moskee gebouwd? Waarom geen kerk? 

Wat is typisch aan deze moskee?

Boek blz 28. 

- Arabieren veroverden Spanje en Portugal

- Typisch is versmelting van beide culturen

Kloosters

waarom werd Venetie belangrijk? 

Boek blz 28

Geef een reden vanuit de religie waarom het moeilijk was om van sociale klasse (stand) te veranderen.

kloosters

Je kon niet van sociale klasse veranderen. Dat was zondig. 

Er was echter wel één mogelijkheid tot verbetering van je arbeidersleven.....

Welke?

toetreden tot een klooster. Dat was ook de reden waarom kloosterorden zo groeiden. 

Cultuur van de kerk 

Leven in de middeleeuwen

Vroege middeleeuwen                                      Loopt niet overal gelijk

325 - 1000                                                                Italië nauwelijks Gotiek

                                                                                      (begin 14e eeuw vroeg renaissance)

Hoge middeleeuwen

1000 - 1250; Romaans                                        Verschillende stijlen door elkaar

Late middeleeuwen

1250 - 1500; Gotiek

Romeinen

Romeinen hadden veel invloed

rond 400 na Chr. verval Romeinse Rijk

tot 800 na Chr. wanorde en oorlog

Voormalig Oost Romeinse Rijk

Oosters - Orthodox Christelijk

Byzantijnse Rijk    Hoofdstad = Constantinopel (nu Istanbul)

waar? Oostelijk Middellandse zee gebied

Voormalig West Romeinse Rijk

Floreerde later - Karel de Grote (747-814)

Bekeert tot Christendom - Dwingt zijn landgenoten hier ook toe

pas rond 1000 na Chr. is het westen pas politiek stabiel

Begin Hoge middeleeuwen

Standenmaatschappij

3 standen:

1. Geestelijkheid
2. Adel
3. Boeren (+horigen + lijfeigenen)

Feodale stelsel

Standenmaatschappij

Kerk, vorsten en koningen heersen over de adel en het land

Adel - bevoorrechtte positie:

grootgrondbezitters, krijgsheren, ridders

Adel

Trouw aan de vorst

Strijden voor hem en innen belastingen

Ze krijgen een titel en grond

Grond bewerken ze niet zelf ->

Verpacht aan vrije boeren (krijgen wel bescherming)  

en horigen (krijgen geen bescherming)

v.a. 11e eeuw

Grote groei bevolking West Europa

meer voedsel in hoger tempo verbouwd

overvloedige oogsten=

meer handel

Gilden

ong. v.a. 1300

Alleen als lid van een gilde mag je je vak uitoefenen

Gilden

Functies:

- Het regelen van onderwijs binnen het vakgebied

- De kwaliteit bewaken van gildeproducten

- De prijsbepaling van gildeproducten

- verder waren ze soms betrokken bij het stadsbestuur, de armenzorg en de bouw van kerken.

Onderwijssysteem:

- Eerst kom je als leerling in dienst bij een gildemeester.

- Als je het goed doet kom je als gezel in loondienst bij een meester.

- Na een aantal jaren kan een gezel een meesterproef afleggen. Als die voldoende wordt beoordeeld, mag hij zich voortaan 'meester' noemen en zijn eigen werkplaats beginnen.

Cartografie

Overzeese handel

Groei van de welvaart (late middeleeuwen)

Uitvinding kompas

Verhoudingen kloppen nog niet, 

maar prima om mee te navigeren

                                                                        kaart van de wereld 13e eeuw

Wonen in de stad

Mensen worden zelfbewuster

Privéruimte respecteren

Nadelen:

Veel branden (houten huizen)

Ziektes: de pest

De Pest

De Zwarte Dood

Straf van God

Films om te kijken

Robin Hood

Braveheart

A Knights Tale

Kruistocht in Spijkerbroek

(of het boek lezen...)