Les 10: Internationale vergelijking

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Isara

1

10

15

9

3

4

17

11

2

19

18

7

20

5

14

16

8

6

12

3 nieuwsduo's

Les 10: Internationale vergelijking

Welkom! We gaan vandaag aan de slag met het allerlaatste thema: de verzorgingsstaat!

H3 - Welzijnsdilemma

Les 10: internationale vergelijking

Aan het eind van deze les:

1.  ken je de definitie van een verzorgingsstaat.
2. heb je kennis gemaakt met een aantal dilemma's in de verzorgingsstaat.
3. heb je ten aanzien van deze dilemma's een eigen standpunt ingenomen

Ik leer...

- ... de drie typen verzorgingsstaten te beschrijven en kan verschillen toelichten.

- ... te beredeneren in welk type verzorgingsstaat je het beste kan zijn in verschillende situaties.

- ... mijn eigen mening te onderbouwen over de drie typen verzorgingsstaten

Waar staan we?

- Het welzijnsdilemma

- Ontwikkelingen & verzorgingsstaat

- Functies van de verzorgingsstaat

- Verzorgingsstaat in de grondwet

--> werk

--> wonen, milieu en gezondheid

--> onderwijs

- Sociale ongelijkheid

- Sociale zekerheid

Examendoel

Internationale vergelijking:

- Ik kan een vergelijking maken tussen de Nederlandse verzorgingsstaat en die in een ander westers land.

Wat gaan we vandaag doen?

Opening (tel. tas, plattegrond, leerdoelen)

Terugblik

Uitleg 

Zelfstandig werken aan PO 

Afsluiting met check 

Terugblik: Sociale (on)gelijkheid

- Sociale voorzieningen (bijstand; wajong)

- Sociale verzekeringen (volk + werknemer) 

Uitleg

Verschillende verzorgingsstaten

3 typen verzorgingsstaten 

1. Liberaal/Angelsaksisch (R)

2. Sociaaldemocratisch/Scandinavisch (L)

3. Corporatistisch/Rijnlands (M)

Allemaal kenmerken: waarden, rol overheid, niveau voorzieningen

 Liberale/Angelsaksische model 

Overheid	Beperkt
Markt	Groot (vrijemarkt)
Waarden	Individuele vrijheid Eigen verantwoordelijkheid/initiatief
Overheidsvoorzieningen	Laag, weinig belasting/premies.
Onderwijs	Veel, VS/VK 10.000 p/j., privé

• Weinig sociale zekerheid: weinig en lage uitkeringen
• Grote verschillen tussen arm en rijk. Rijken voelen de verantwoordelijkheid om rijkdom te delen.
• Ondernemersklimaat heeft prioriteit: uitgaven aan de publieke sector veel lager
• Privéscholen en privéklinieken

Verenigde Staten, het Verenigde Koninkrijk, Canada, Australië en Ierland

Een verplichte zorgverzekering past ............ in dit model

1. wel
2. niet

Sociaal democratisch/scandinavisch

Overheid	Groot
Markt	Klein
Waarden	Gelijkheid
Overheidsvoorzieningen	Veel, veel belasting/premies.
Onderwijs	Gratis

• Flexicurity: flexibele arbeidsmarkt en een sterke sociale zekerheid. Werkloos? --> Individuele begeleiding, goede uitkering en uitgebreide verlofregelingen
• Nadruk op gelijkheid: veel arbeidsparticipatie onder vrouwen
• Hoge collectieve lastendruk door investeringen in onderwijs en kinderopvang
• Met sociale rechten, zoveel mogelijk mensen laten werken
• bijv.: ouderschapsverlof, kinderopvang, intensieve begeleiding voor werklozen
• Hoge belastingen!

Nu 1 week verlof

Het Scandinavische model is geëmancipeerder dan het Angelsaksische model

1. waar
2. niet waar
3. dat is gelijk

 Corporatistisch/Rijnlands

Overheid	Samenwerkend
Markt	Afspraken tussen overheid en middenveld.
Waarden	Samenwerken
Overheidsvoorzieningen	Hoger dan liberaal, lager dan sociaal, veel belasting/premies.
Onderwijs	Collegegeld

• Mengelmoes van de twee modellen hiervoor
• Vrije markt ingeperkt door sterke collectieve sector
• Vrije markt ingeperkt door samenwerking overheid, werkgevers en vakbonden
• Traditionele gezin op de voorgrond
• Harmonieuze samenwerking tussen de overheid en de sociale partners(bijv. vakbonden en werkgeversorganisaties).
•  collectieve goederen aan markt overgelaten, zorgt ervoor dat kosten voor collectieve sector beperkt blijven.
• Overlegcultuur zoals in Nederland: voor solidariteit, voor waardering voor vakmanschap en voor andere waarden dan alleen geld, zoals kwaliteit en geluk.
• Mensen moeten geholpen worden als ze dat nodig hebben.
• Wisselwerking bestaanszekerheid - eigen verantwoordelijkheid

Minder goed geregeld: onderwijs en kinderopvang

Kenmerken modellen

Internationale vergelijking

* Angelsakisch model: liberaal, vrijemarktwerking, zorg en onderwijs duur (VS)

* Scandinavisch model: ver doorgevoerde verzorgingsstaat: experimenten met zesurige werkdag 

* Rijnlandsmodel: traditioneel gezin is belangrijk (NL)

Aan de slag

PO: Extra uitleg? Vragen?

Aan de slag: PO

Deadline: 8 december 23.59 (it's)

Wat	- Lees opdrachtenbeschrijving goed - Stel vragen/vraag feedback - Bezig met uitwerken - LET OP: Nadruk rol overheid
Hoe	Samen
Uitkomst	Verder met PO

Vier functies verzorgingsstaat

• Verzorgen: bijv. verplichte zorgverzekering/verpleeghuizen

• Verzekeren: sociale zekerheidsstelsel --> uitkeringen, AOW

• Verheffen: bijv. Onderwijs, bibliotheken, cultuursubsidies

• Verbinden: via onderwijs, zorg etc. maakt overheid verschillen tussen bevolkgingsgroepen kleiner

Check

Om welk model gaat het: mensen gaan ondanks dat ze ziek zijn naar hun werk, want ze zijn niet verzekert

1. Scandinavische model
2. Angelsaksische model
3. Rijnlandse model
4. Communistische model

In deze verzorgingsstaat is de rol van de overheid beperkt

1. Continentale
2. Scandinavische
3. Angelsakische
4. Geen van allen

Wat is geen waarde van het welzijnsdilemma

1. Vrijheid
2. Eigen verantwoordelijkheid
3. Solidariteit
4. Bestaanszekerheid

Sociaaldemocratische verzorgingsstaat

Liberale verzorgingsstaat

Corporatistische verzorgingsstaat

Scandinavische model

Verenigd Koninkrijk & VS

Gelijkheid = belangrijkste waarde

Vrijheid / eigen verantwoordelijkheid = belangrijkste waarde

Mengeling van modellen

Overheid heeft grote rol

Overheid heeft grote rol

Overheid heeft kleine rol

Angelsaksische model

Afsluiting

Welk model heeft jouw voorkeur?

1. Liberaal/angelsaksisch
2. Sociaaldemocratisch/scandinavisch
3. Corporatistisch/rijnlands

Volgende les

Uitdagingen+PO

Huiswerk:

PO